Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda 1947 yıl önce (M.S.70) Yahudileri yenen, Süleyman Tapınağı'nı yerle bir ettikten sonra Yahudi Hazinelerini ve Menora'yı yahudi esirlere taşıttırarak yahudileri aşağılayan Roma İmparatoru Titus'un anısına yaptırılan Titus Zafer Takı'nın renklendirilerek aşağılanmasına dair bir Yahudi intikam biçimine şahit olacaksınız. 'Takı Renklendirerek Aşağılama Tekniği'ni, bu tekniği uygulayan ekibin lideri Yeshiva Üniversitesi'nden Profesör Steven Fine şöyle anlatır: "Antik Roma'nın 'gerçek vizyonunu' yok etmekle suçlandığımızı bilmiyor musunuz?" Roma mermer sanatında boya kullanıldığı iddiası gibi temelsiz iddialarla gerekçe oluşturan ekibin anlattıklarını ve Sonsuz Ark'ın eklediği notları okuyacak, resimleri görecek ve videoyu izleyeceksiniz. Sembolleri ve bitmez tükenmez kinleri ile ünlü bir ırkın Dünya'ya ve Roma'ya neler yaptığını göreceksiniz. Çünkü, kendilerini aşağılayan ve 'asil' mermerle ölümsüzleştirilen Titus Zafer Takı'ndaki bu rölyefi renklendirmenin başka herhangi bir açıklaması yoktur.
Seçkin Deniz, 25.09.2017
Aşağıda 1947 yıl önce (M.S.70) Yahudileri yenen, Süleyman Tapınağı'nı yerle bir ettikten sonra Yahudi Hazinelerini ve Menora'yı yahudi esirlere taşıttırarak yahudileri aşağılayan Roma İmparatoru Titus'un anısına yaptırılan Titus Zafer Takı'nın renklendirilerek aşağılanmasına dair bir Yahudi intikam biçimine şahit olacaksınız. 'Takı Renklendirerek Aşağılama Tekniği'ni, bu tekniği uygulayan ekibin lideri Yeshiva Üniversitesi'nden Profesör Steven Fine şöyle anlatır: "Antik Roma'nın 'gerçek vizyonunu' yok etmekle suçlandığımızı bilmiyor musunuz?" Roma mermer sanatında boya kullanıldığı iddiası gibi temelsiz iddialarla gerekçe oluşturan ekibin anlattıklarını ve Sonsuz Ark'ın eklediği notları okuyacak, resimleri görecek ve videoyu izleyeceksiniz. Sembolleri ve bitmez tükenmez kinleri ile ünlü bir ırkın Dünya'ya ve Roma'ya neler yaptığını göreceksiniz. Çünkü, kendilerini aşağılayan ve 'asil' mermerle ölümsüzleştirilen Titus Zafer Takı'ndaki bu rölyefi renklendirmenin başka herhangi bir açıklaması yoktur.
Seçkin Deniz, 25.09.2017
Archaeologists Reconstruct How the Arch of Titus Looked – in Full Color
"Arkeologlar Titus'un Kemeri’ni, Renkli Hâlini Görmek İçin Yeniden Yaptılar"
Kemer, yapıldığı zamanlarda Yahudileri ezen Roma'nın görkemli bir beyaz taş anıtı değildi, Vespasian'ı ve hanedanını kuşatan parlak renkli bir anıttı. Antik Roma ve Yunanistan şehirleri taş heykellerle süslenmişti. Bu güne kadar hepsi beyaz mermerle oyulmuş mükemmel çizgilerine ve karmaşık oymalarına ve tuhaf küçük beyaz kısımlarına hayran olduk. Ancak binlerce yıl önce yapıldığında, bu parçalar tamamen farklı görünüyordu. Gösterişli boyanmışlardı ve modern zevklere göre Metropolitan Müzesi’ne kıyasla zevksiz bir bit pazarına aitmiş gibi görünüyorlardı.
Titus Tapınağı panosunun dijital olarak yeniden inşası-
VIZIN ve Yeshiva Univ. İsrail Araştırmaları Merkezi
Titus (Geçidi, Zafer Takı) Kemeri
Titus Takının üzerinde, mermerde oyulmuş duvar kabartmaları, MS 70 yılında, Roma ordusunun Yahudileri yendikten, Kudüs’ü tahrip ettikten ve Süleyman’ın Mabedini imha ettikten sonra, Kudüs’ten aldıkları ganimetlerle Roma’ya girişini resmediyor. Takın bir tarafındaki kabartmalar, esir alınan Yahudi askerlerin ganimetleri taşımalarını resmediyor. Takın diğer tarafındaki kabartmalar ise, muzaffer Roma ordusu ve General Titus’un Roma’ya girişlerini gösteriyor. Titus Takı, Yahudiler için tarihin en rahatsız edici sahnelerinden birini resmediyor.
Ekleyen: Seçkin Deniz, 25.09.2017
Titus (Geçidi, Zafer Takı) Kemeri, Ekleyen: Seçkin Deniz, 25.09.2017
İsrail Devleti, Kemer'in Tapınak Menorah tasvirini resmi devlet amblemi olarak 1949'da kabul etti.
Aslında eski heykellerin renkli olduğunu ilk kez fark eden Almanya'daki müze müdürleri oldu. Taşların üzerinde boya kalıntıları görüyorlardı. David’in Şehri organizasyonunun ve İsrail Eserler Kurumunun ev sahipliği yaptığı "Kudüs'teki Titus" konulu arkeolojik bir konferans için İsrail'e Perşembe günü yaptığı ziyarette Haaretz’e konuşan Fine,“Son 20-30 yılda, antik dünyanın renkli bir yer olduğu konusu netleşti " diyor.
2000 yıl önce Roma tarafından ele geçirilen Tapınağın ganimetlerinin henüz bulunmadığını unutmayın. Menoraya sahip değiliz ve yine de onun gerçekten nasıl göründüğü üzerine şiddetli bir tartışma var. Çoğunlukla, Menora, Kemer'de olduğu gibi yuvarlak tabanlı olarak tasvir edilmiştir; ancak, Chabad Hassidic hareketi gibi bazılarına göre üçgen tabana sahip olduğuna inanılmaktadır.
Roma askerlerinin M.S. 70’te yağmadan sonra İkinci Tapınak ganimetlerini taşırken gösteren orijinal rölyef- Ann Ronan Resimleri / Baskı Kollektörü / Getty Images
Ayrıca orijinal Menoranın gerçekten altından yapılmış olup olmadığını da bilmiyoruz. Ama Titus’un zaferini gösteren panodaki sarı renk, öyle olduğunun ispatı olabilir. ("Bazı rabbinik kaynaklar tapınak menorasını çok renkli olarak tanımlar", diyor Fine.)
Nasıl görünürse görünsün, antik Romalılar menorayı aldılar ve isyankar Filistin Yahudilerine karşı elde ettikleri zaferi göstermek için Roma'da iki tane kemer inşa ettiler.
Renkli Caligula
Ganimet panosunun gerçek görünüşünü kavrama umuduyla Fine ve ekibi üç boyutlu bir tarama oluşturdu ve bir dijital restorasyon hazırladı. Ancak asıl olaya gelince, yalnızca mermerden binlerce yıl önce parçalanmış boyaya bakmak yararlı olmadığı için Fine, metalürji bilimine başvurdu. Kısa süreli ve Roma hazinelerini tüketmesi ve dolandırıcılığıyla ve çirkin kişisel alışkanlıklarıyla tanınan Roma İmparatoru Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus'a (12-41 CE) atıfta bulunarak, "Bir Caligula heykelinde biraz boya bulan ekibin bir parçasıydım," diyor.
Caligula projesi Fine'ın Titus Kemeri'ni test etmesini önerdi. Roma Antikalar Kurumu izin verdi ve arkeologlar menorada sarı boya izleri buldu.
Bu önemli keşif, takıma bekledikleri övgüleri kazandırmadı. Fine "Antik Roma'nın 'gerçek vizyonunu' yok etmekle suçlandığımızı bilmiyor musunuz?" diyor.
Roma'da aslında iki Titus kalesi vardır. Bu askerin yüzü Circus Maximus'da bulunan ikinciden geliyor.- Sovrintendenza Capitolina ai Beni Culturali
Çeşitli engellerden ötürü Kemer’i test etmeye devam edemiyorlardı, ancak yılmadan geri kalanın neye benzediğini hayal etmeye başladılar. Fine, tablonun gerçek renklerini kesin belirlemiş olduklarını iddia etmediklerini belirtmekle birlikte, "Büyük bir anıtta bir kere renk elde ettiğinizde hepsine sahip olacaksınız "diyor.
Onların rekonstrüksiyonları teorik, ancak standart Roma ikonografisine Romalıların çok sınırlı bir paleti vardı inancına dayanıyor. Örneğin, mavi, 19. yüzyıla kadar sentezlenmesi zor bir renkti: "Hızlı bir şekilde parçalanan pahalı lapis lazuli kullanmaları gerekiyordu."
Başlangıçta Roma askerlerinin tapınak ganimetlerini yeşil çimlerin üzerinde taşıdıklarını hayal ettiler ancak Roma heykeli uzmanları bazalt grisi kullanmalarını tavsiye etti. Trompetlerin gümüş renkli (tarihçi Josephus’un söylediği gibi) ve arka plan gökyüzünün mavi, yaprakların yeşil olduğunu düşünebilirlerdi. Fine, "Renklerimiz gerçekten parlak, boyanmış oldukları günden dolayı ve tonu sarıdan aldık ve panoya uyarladık" diyor.
Antik Roma’dan Sahte Haberler
Dijital yeniden yapılanmada, Fine ve ekibi, Roma askerlerinin başlarını "sabitledi", ancak kasıtlı olarak onlara tek tek yüz vermedi. "Üç boyutta var olan bir başımızı aldık ve klonladık, hepsinin aynı yüzü var - Star Wars gibi görünüyor" diyor gülerek. (Diğer orijinal kafalar iki boyutluydu.)
"Titus Kemeri doğu-batı ekseni üzerinde konumlanır ve kemere girdikçe oymalar daha da daralır. Solda, menora derinlemesine oyulmuş bir rölyeftir, sağ tarafta daha dardır" diyor Fine. Kemer’e ışık vurduğunda, figürler hareketli gibi görünüyor.
Circus Maximus, Roma: Ön planda yer alan mermer sütunlar Titus'un ikinci Kemerinin kalıntılarıdır. Arkasındaki kule, ortaçağ surlarının bir parçasıydı. Ariel David
Ve denildiği gibi, Yahuda'nın fethiyle anılan iki Titus Kemeri vardır. Bazıları, Romalıların nihayetinde iki kez işaretledikleri zahmetli Yahudi asileri ortadan kaldırmaktan çok heyecanlandıklarını düşünebilirler. Fine‘ın başka bir görüşü var.
"Yahudilerin topraklarını fethetmek değildi amaç, Yahudiler zaten imparatorluğun bir parçasıydı" diye belirtiyor. “Bu Nero tarafından başlatılan sahte bir Yahudi savaşıydı. Vespasian kazandığı için Vespasian'ın otorite iddiasıydı. Bu dış savaş değil sinir bozucu bir yerel isyanın bastırılmasıydı. Vespasian'ı yücelterek hanedanını ve şanını sağlamlaştırdılar. "
Circus Maximus, Roma: Ön planda yer alan mermer sütunlar Titus'un ikinci Kemerinin kalıntılarıdır. Arkasındaki kule, ortaçağ surlarının bir parçasıydı. Ariel David
Bir zamanlar Circus Maximus'da Roma'da Titus Arch'ı tutan yivli sütun kalıntıları. Ariel David
Muhtemelen Kolezyum da renkli idi. Romalılar bütün heykellerini farklı açılardan boyamış gibi görünüyorlar: bu bazen bir tanrıçaya kıyafet olabilir veya bir sütunun bir bölümüne süs olabilir, ancak sütunun kendisine değil. Bu esnada Palatine ve diğer Flavian binalarındaki tapınak parçaları üzerinde renk izleri tespit edildi. Bunlardan biri Kemer’in sadece birkaç yüz metre uzağındaki bir tapınak. Üzerinde aynı sarı boya vardı. "Her yerde aynı sarıyı kullandıklarını varsayıyoruz," diyor Fine.
Renklendirmeyle ilgili Roma'nın ilham kaynağı, heykellerini boyama alışkanlığına sahip eski Yunanlılardan gelmiş olabilir. "Romalılar bu şeyler hakkında yaratıcı değildi," diyor Fine. "Aslında panele baktığımızda ne kadar hayal gücünden yoksun olduklarını görüyoruz, aynı kişinin iki kez yeniden üretildiğini görüyoruz. Kişi 13, sayı 6 ile aynı."
Yahudiler, örneğin katedrallerin yükselen ihtişamıyla karşılaştırıldığında sinagogların alçakgönüllülüğüyle övünebilir. Ancak antik İbraniler aksini hissettiler. Fine, Celile'deki eski sinagogların duvarlarının da muhtemelen gösterişli renklerle boyalı olduğunu da belirtiyor. "Bauhaus mimarisi ile çarpıcı modern sinagoglara benzemiyorlardı, muhtemelen ungapatchka'ya benziyorlardı" diyor. Yidişçe "biraz fazla" anlamına geliyor.
Ruth Schuster , Haaretz, 17 Eylül 2017
*menora: Menora (İbranice: מנורה) ya da Menorah, Kudüs Tapınağı'nda ve Çadır Tapınak'ta (Mişkan)(İbranice: משכן) zeytinyağı ile yakılan Yedi Kollu Şamdan. Yahudilerin en eski sembollerinden biridir. Musa'nın Sina Dağı'nda gördüğü Yanan Çalı'yı simgeler.
*pinyata: Renkli çocuk oyunu
Derya Beyaz, 25.09.2017, Sonsuz Ark, Çırak-Çevirmen Yazar, Çeviri
Titus Kemeri/ Ekleyen Seçkin Deniz
Sonsuz Ark'ın Notu:
Titus Geçidi (Tak'ı) ve Yahudiler için önemi
1- Titus Takı, Roma’da Velian sırtının üstündeki Via Sacra’nın (Kutsal Yol) en üst noktası üzerinde yer alıyor. Titus Takının kusursuz oranlarına, görkemli güzelliğine ve ihtişamına odaklandığınız zaman, takın hikâyesi sesini yükseltmeye başlıyor.
Titus Takının üzerinde, mermerde oyulmuş duvar kabartmaları, MS 70 yılında, Roma ordusunun Yahudileri yendikten, Kudüs’ü tahrip ettikten ve Süleyman’ın Mabedini imha ettikten sonra, Kudüs’ten aldıkları ganimetlerle Roma’ya girişini resmediyor. Takın bir tarafındaki kabartmalar, esir alınan Yahudi askerlerin ganimetleri taşımalarını resmediyor. Takın diğer tarafındaki kabartmalar ise, muzaffer Roma ordusu ve General Titus’un Roma’ya girişlerini gösteriyor. Titus Takı, Yahudiler için tarihin en rahatsız edici sahnelerinden birini resmediyor.
Roma askerleri başlarına defne kronları takmış, zafer alayında yürüyorlar. Askerler, Titus’un kazanmış olduğu zaferleri anımsatan işaretler taşıyorlar. Resimdeki askerler, Roma’nın Kutsal Yolundaki gerçek zafer alayındaki yüzlerce kişiden sadece birkaçını gösteriyor. Zafer alayı, Roma’ya girmek üzere iken, Titus askerleriyle birlikte, dört atlı savaş arabasında muzaffer bir eda ile ilerliyor.
Yahudi esirler, muzaffer Romalıların zalim bakışları altında, tahrip edilmiş Süleyman Mabedinin som altından yapılmış ganimetlerini taşıyor. Ganimetlerin içinde, Makabilerin Yahudilere yıllar önce kazandırdığı zaferi hatırlatan ve Hanuka bayramında Yahudi evlerinin pencerelerinde ışıldayan Menora’yı (Yedi Kollu Şamdan), şofarları, Tora rulolarını, Yahudilerin Süleyman Mabedinde (Bet Amikdaş) fakir halka ekmek dağıttıkları som altın masayı (table of the shrew bread) sayabiliriz. Roma’daki Titus Takı, bir felaketin en iyi resmedilmiş örneğidir.
Titus Takının üzerindeki kabartmalara bakınca, insan bu filmi geri sarmaktan kendini alamıyor. Binlerce Yahudi’nin katledilmesi, kutsal Kudüs şehrinin tahrip edilmesi, Süleyman Mabedinin harabeye çevrilmesi, ganimetlerin çalınması, yüzlerce Yahudi’nin esir alınması; binlerce ölüm ve yıkımı hayal etmek bile insana korkunç görünüyor. O dönemden sonra Titus Takı, Yahudi diasporasının sembolü oldu. 1948 yılında yaşananlar İsrail’i ulusa döndürene kadar, o dönem Yahudileri, torunlarını neredeyse iki bin yıl kalacakları Avrupa’ya gönderildi. Takın üstündeki yedi kollu şamdan (Menora) ise, İsrail Devletinin amblemi olan Menora’ya model teşkil etti.
Tarihe dönersek, Roma İmparatoru Vespasian, Judea’yı ve Britanya’yı fethetti. Oradaki halkı itaat etmeye zorladı ve imparatorluğun sınırlarını genişletti. Yahudileri yöneten Roma subaylarının, özellikle Gessius Florus’un zulüm ve baskısı, Yahudileri isyan etmeye sevk etti. Yahudiler büyük bir cesaretle savaştı. Önce Vespasian, daha sonra da oğlu Titus, kuşatılmış olan Kudüs’e zorla girdiler. Kalabalık şehirdeki halk açlıktan ölmeye başladı, kaçmak isteyenler çarmıha gerildi, binlerce insan mezara girdi. Öfkeli Yahudiler umutsuz bir mücadele verdiler. Muhteşem bina alevler içinde kalana kadar mabetlerini korudular. Titus’un zaferinin ardından Kudüs tamamen yok edildi.
Titus Kudüs’ü fethettikten sonra, Süleyman Mabedinde ‘Kutsalların Kutsalı’na (On Emir’in saklı olduğu sandukaya) girer ve naralar atar: “Senin Allah’ını kendi evinde yendim. Tanrılarımdan isteklerimi gerçekleştirmelerini istedim. Senin Tanrı’n benim dileklerimin gerçekleşmesine engel olamadı.”
Titus, Süleyman’ın Mabedinden çaldığı ganimetler ile Roma’ya dönüş yolunda ilerlerken, filosu denizde kuvvetli bir fırtınaya yakalandı. Devasa bir dalga, Titus’un kadırgasını nerede ise batıracaktı. Titus, teknesinin parmaklıklarına tutunarak Tanrı’ya sövmeye başlar: “İnananların Tanrı’sı, görüyorum ki, sen sadece sularda kuvvetlisin. Nuh’un gemisinde günahkârları sularda cezalandırdın. Mısırlıları ve firavunun ordusunu sular altında boğdun. Senin evine, Süleyman’ın Mabedine girdiğimde, beni yenecek gücü kendinde bulamadın. Şimdi ise, ben denizdeyim ve sen benimle savaşmaya geliyorsun. Gücün varsa, benimle karada savaş. O zaman, kimin kimi yeneceğini görürüz.” Kaynak: Şalom
***
2- Titus Geçidi (İvrit; Şaar Titus שער טיטוס İtalyanca; L'Arco di Tito, İngilizce; The Arch of Titus) Roma'nın göbeğinde, Colosseum'un hemen yanıbaşında yer alır. Bu zafer takı, milattan sonra 82'de Roma İmparatoru Domitian tarafından, büyük kardeşi İmparator Titus'un Yeruşalayim'i M.S. 70'te yağmalaması ve yakıp yıkması "zaferi" onuruna yaptırılmıştır. Yahudiler başkentlerini Romalıların işgalinden kurtarmak için isyan etmişler ve şehrin kontrolünü 4 yıl daha ellerinde tutmuşlardır.
İmparator Titus bunun üzerine 70.000 kişilik ordusu ile şehre saldırmış, ardı kesilmeyen Yahudi isyanlarına kalıcı bir son vermek için şehri ele geçirmiş, yağmalamış ve 2. Bet Amikdaş'ı yerle bir edip hazinelerini Roma'ya taşıtmıştır. Bu felaket her sene Av ayının 9.cu gününde yani Tişa Beav'de anılır. Bu hazinelerin içinde en değerlisi şüphesiz Yahudiliğin sembollerinden biri olan Menora'dır. Roma'lıların Menora'yı ve diğer hazineleri taşırkenki tasviri duvarın Circo Massimo tarafındaki yani güney tarafta bulunan içyüzüne traverten bir gravürle işlenmiş ve ölümsüzleştirilmiştir. Menora'ya ne olduğu ile çeşitli rivayetler mevcuttur.
Roma'daki Yahudiler arasında yaygın olan bir rivayete göre Tiber (Tevere) nehrine atılmış, tarihi ve daha ciddi araştırmalara göre ise Roma'nın Vizigotlarca işgali sırasında Kartaca'ya götürülmüş ve hatta başka bir iddiaya göre Bizanslılar tarafından Konstantinapolis'e (İstanbul) getirilmiş ve oradan Yeruşalayim'e geri gönderilmiştir. Her halükarda artık bugün mevcut değildir fakat Yahudiler tarafından 2. Bet Amikdaş'ta kullanılan Menora'nın orjinal şekline dair 2000 yıllık en eski delildir ve 1948'de kurulan Israel'in devlet armasındaki Menora, biçimini bu geçitte yer alan şekliyle almıştır.
Sonraki dönemlerde Papa 4. Paul (1555-1559), bu geçidi Yahudiler için her yıl sadakat yemini etmeye zorlandıkları bir yer haline getirmiştir. Yahudiler tarafından daima uğursuz sayılan ve kırılan gururlarının bir sembolü olan bu geçidin altından Yahudiler hiçbir zaman geçmemişlerdir. Bir tek istisna hariç.... 1948'de Israel kurulduğunda Roma'lı Yahudiler Yeruşalayim'e doğru altından geçmişlerdir...bu sefer başları dik olarak, gururlu bir şekilde.
Israel eski Genelkurmay Başkanı Gabi Aşkenazi 2010 senesindeki Tişa Beav'da Roma'da bu geçidin altında şunları söylüyor; "Am Y'Israel Hay!"
Kaynak: http://erikmagnuslehnsherr.blogspot.com.tr/2010/08/arch-of-titus-and-its-significance-for.html
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz