Çocuğun ektiği tohum daha katışıksız yeşeriyor...
Ekilmiş hiçbir tohum yerinde durmazmış,
derler; bunu iyi biliyorum. Otuz yıl sonra bir gün, bunu şaşkınlıkla bir kez
daha tasdik ettim. Bir düğündeydik, mevlidi okunan, yemeği erkeklere ayrı, kadınlara
ayrı verilen klasik bir düğünde.
Uzun süredir görüşemeyen akrabalar, tanıdıklar, düğünde, tâziyede karşılaşırlar; minik gruplar oluşturur ve geçmişi anar, yeniyi sorarlar birbirinden. Bayramların bile bir araya getiremediği akrabaları, düğünler ve ölümler bir yerde buluşturur. Dedikodular yapılır ve bir dahaki düğüne, cenazeye kadar herkes kendi hayatına gömülür.
Biri yanıma yaklaştı ve bana hoş geldin dedi, elini uzatarak. Yüzüme bakıyordu dikkatlice. Simâsı yabancı değildi, ama geçmiş zamanın nereye nasıl saklandığını bilemez kimse, çıkaramadım. Bir ipucu gerekiyor hafızadaki birikmişlerden isteneni alıp çıkarmak. Fazla uzatmadan,” Tanıdın mı beni?” diye sordu.
Ben, hatırladığımı, ama net olarak sen şusun
diyemeyeceğimi söylediğimde gülümsedi. “Ben, Ramazan!” dedi. “Hatırlaman
gerekir, çocukken köye geldiğinde benimle gezerdin!”
Zihnim karışmıştı; ipucu yetmemişi çünkü. Bir
sürü çocukla gezerdik köyde. Dağ, taş, küçük sulama havuzları, bağlar, bahçeler
tek başına gezilir miydi ki? Zorlandığımı görünce diğer ipuçlarını da vermeye
devam etti. Biraz da eğleniyor gibiydi, ama…
“Hani,” dedi. “Ben serserilik yapardım, sigara
içerdim ve aileler çocuklarına benle gezmemelerini tembihlerlerdi. Sen benle
gezmek istediğini söylediğinde, sana benle gezme demiştim de, sen ben senle
gezmek istiyorum demiştin?!”
Hafızamdaki bağlar çözülmeye başlamıştı. Evet,
hatırlıyordum. 10-12 yaşlarındaydım. Köye gitmiştim. Arkadaşlarımla gezer, oynardım.
Ondan uzak durmamız gerektiğini söylerlerdi, köydeki arkadaşlarım. Söylediği
gibiydi; tarlalara, bağlara girer, helal haram demez, canının çektiğini alır,
yerdi.
Hatırladım tebliğcilik yaptığım o çocukluk
günlerimi. Onun kötülenmesine dayanamamış ve arkadaşlık yapmıştım bir süre. Köy
camisinde müezzinlik hâtıralarım vardı o zamandan. Elektrik yoktu, akü ile
çalışan ses sistemi ile okurdum ezanı. Namaz kılardım beş vakit.
Ona, -ki gözleri biraz şaşı bakardı- herkes
hor davranırken ben arkadaşlık yapmıştım onunla, doğruyu anlatmak için. Beni
uyarmıştı, benle arkadaşlık yaparsan, senin de adın kötüye çıkar diye. Ben
önemsememiş ve bir süre onunla gezmiştim. Namaz kılmanın faziletlerini,
küfretmenin kötü olduğunu, helalı, haramı daha bir sürü şeyi anlatmıştım çocuk
aklımla… Çok hatırlamak istiyordum o anda… Neler anlatmıştım acaba? Detaylar maalesef
çok uzaktaydı. O da hatırlamıyordu. Hatırladığı tek şey, namazı kılmasını
tavsiye etmemdi.
Merakla yüzüne baktım. “Namaz kılıyor musun?" diye
sordum. “O zamandan beri hiç bırakmadım!” dedi. “Sigara da içmiyorum!”
Ben, hayretin de üstünde bir hayretle yüzüne
bakakaldım. Demek etkilenmişti, anlattıklarımdan. Tam otuz yıl sonra
karşılaşacaktım o gün ektiğim tohumların büyümüş hâliyle. İçimde, bana çok iyi
geldiğini gördüğüm bir duygu oluşmuştu o anda. Sevinçliydim.
Tuhaf bir şeydi, ama bir insanın kötü davranışlarını değiştirmenin mümkün olduğunu net bir şekilde gösteren bir deneyimdi bu. Başrollerde ikimiz vardık ve bunu otuz yıl sonra konuşarak kanıtlıyorduk. Onu yalnız bırakan ötekileri yenmiştik. Ben yapmasam olmayacak olan bir şeydi bu. Çok güzel bir duyguydu, hatırladıkça şimdi yine içim sevinçle genişliyor.
Evlenmişti ve boyu kadar çocukları vardı. Muhtemelen onları da güzel bir terbiye ile yetiştirmişti Ramazan. Ben yaşadığım şaşkınlığın etkisinden çıkana kadar on-on beş dakika geçti. Sonra sohbete devam ettik. Çok uzun bir ara vermiştik hayata.
Ben anlattığımı unutmuştum, ama o anlattıklarımı tek tek düşünmüş ve bir süre sonra da uygulamaya başlamıştı. “Haklıydın!” diyordu. “Haklı olduğunu düşündüm ve namaza başladım, helal, harama dikkat ettim, sigarayı bıraktım. Allah senden râzı olsun, o günden beri de işlerim yolunda!”
Tuhaf bir şeydi, ama bir insanın kötü davranışlarını değiştirmenin mümkün olduğunu net bir şekilde gösteren bir deneyimdi bu. Başrollerde ikimiz vardık ve bunu otuz yıl sonra konuşarak kanıtlıyorduk. Onu yalnız bırakan ötekileri yenmiştik. Ben yapmasam olmayacak olan bir şeydi bu. Çok güzel bir duyguydu, hatırladıkça şimdi yine içim sevinçle genişliyor.
Evlenmişti ve boyu kadar çocukları vardı. Muhtemelen onları da güzel bir terbiye ile yetiştirmişti Ramazan. Ben yaşadığım şaşkınlığın etkisinden çıkana kadar on-on beş dakika geçti. Sonra sohbete devam ettik. Çok uzun bir ara vermiştik hayata.
Ben anlattığımı unutmuştum, ama o anlattıklarımı tek tek düşünmüş ve bir süre sonra da uygulamaya başlamıştı. “Haklıydın!” diyordu. “Haklı olduğunu düşündüm ve namaza başladım, helal, harama dikkat ettim, sigarayı bıraktım. Allah senden râzı olsun, o günden beri de işlerim yolunda!”
Örnek gösterilen bir çocuk, dışlanmış başka bir
çocuğa bir şeyler anlatıyordu ve o çocuk değişiyordu. Eğri büyüyen bir fidanı,
başka bir fidan sözüyle doğrultuyor ve onu hayata bağlıyordu. Bu anlatılması
güç olan bir şeydi.
Müezzinlik yapan hangi çocuk örnek
gösterilmezdi ki? Çocuk kendimi de takdir etmiştim. Nasılsa örneksin, daha
başka bir şey yapmana gerek yok, dememişim kendime. Örneksem, o zaman örnek
olan iyiliği tavsiye eder, kötülükten men eder demiş ve adı çıkmış umutsuz bir
çocukla risk alarak arkadaşlık etmiş, ona anlatmışım. Bunları da unutmuşum
üstelik.
İnsan hataları olan ve hatalarından pişman
olmayı da, onları terk etmeyi de bilen bir varlık. Hiçbirimiz kusursuz değiliz,
ama işte önemli olan daha az kusurlu olmayı başarmaya karar vermek. İnsan ne
kadar sakınırsa kendini, o kadar çok temiz kalıyor iç dünyası. Gözleri daha
parlak bakıyor.
Ramazan’ın o günkü bakışlarında samimi bir
dost görmüştüm. Bana asıl iyi gelen o bakışlardı. Kardeşimin gözlerinde bile
göremediğim bu bakışları sevmiştim. Oysa daha fazlasını kardeşime de anlatmıştım.
Demek ki kardeşimi sık görüyor olmam, ondaki uzak etkiyi oluşturmakta yetersiz
kalıyordu. Uzak terbiye edicidir her zaman, yakınsa şımarık alışıldık.
Kardeşim de iyi bir çocuktu. Biri ruhuna kıymık uzatana kadar. Hayat herkese ayrı bir kıymık parçası fırlatılan bir yolculuk aslında. Yaralanmak, yaralamak hep iç içe geçen zor şeyler. Onarmaksa, işte o diğerlerinden çok daha kolay. Her durumda ektiğin tohum kendi ağacını yeşertiyor. İster kötülük ekilsin ister iyilik o filiz veriyor insanın ruhunda.
Kardeşim de iyi bir çocuktu. Biri ruhuna kıymık uzatana kadar. Hayat herkese ayrı bir kıymık parçası fırlatılan bir yolculuk aslında. Yaralanmak, yaralamak hep iç içe geçen zor şeyler. Onarmaksa, işte o diğerlerinden çok daha kolay. Her durumda ektiğin tohum kendi ağacını yeşertiyor. İster kötülük ekilsin ister iyilik o filiz veriyor insanın ruhunda.
Anlatmak gerek bıkmadan ve anlamaktan vazgeçmemek.
Bunu öğrendim ben, Ramazan’la karşılaştıktan sonra. Anladım ki; çocuklar birbirlerini yetişkinlerden daha iyi anlıyorlar ve en çok arkadaşlarından etkileniyorlar. Çocuğun ektiği tohum daha katışıksız yeşeriyor...