25 Haziran 2014 Çarşamba

SA734/SD141: "vicdan'ın kökeni" / 06.10.2006/ 559. patika

 “The Vulture and The Child- Akbaba ve Çocuk"/Sudan, Kevin Carter. 1994 Pulitzer Ödülü 

...vicdanı dinden bağımsız sanıyorlar...
...ne kadar sığ bir kanaat...
...vicdanî kıstasların hangi derelerden akıp geldiğini, hangi nehirlerin kokusuna sarındığını ve hangi okyanusa döküldüğünü akledemeyenlerin yapacağı başka ne olabilirdi ki?...
...dinden uzak, özgün kişilik rölyeflerinde sanatkâr olmaya zahmet çeken aklı evvellerin, mevcut kültürel miraslarını nasıl edindiklerini, ebeveynlerinden onlara ve diğer ebeveynlerden onların çocuklarına ve herkese sirayet eden kıstasların nasıl oluştuğunu, hep beraber düşünmeliler...
...vicdan, insanın dışladıklarından veya vazgeçilmezlerinden kıstas edinmişse, insan bu ayrımı nasıl yapacak?...
...ona mal edilen ve özellikle o rölyef meraklılarının ısrar ettikleri mahiyet, vicdana nerden girmiştir?...
...insanı hayvandan ayıran, hayvanda yavrusuna, insanda her varlığa yönelik tavır koyan ve ruhsal bileşenlerin tümünü kullanabilen vicdan, 'doğru'yu nereden almıştır?...
...dinden kaçışın mümkün olmadığını nerden görecekler?...
...din, tüm kuşatıcılığıyla insanı sarıp sarmalamışken, bilgisiz hiçbir özelliği olmayan insan, esas bilgi kaynağının da din olduğunu neden unuttu?...
...sahiden bilginin birikmeye başladığı dönemde kimler deney yapıyordu?...
...kimler teoriler üretiyordu ve şu anda bilgiyi oluşturan her şeyin teorilere borçlu olduğu miktar, ne kadar?...
...ve o aklı evveller, vicdanı hangi teorilerle varlaştırdılar?...
...teori veya teorem temel bazı olmayan vicdan bilgisi, başka neyi dayanak olarak kullanabilir?...
...yani; insan, din olmadan vicdanı nasıl açıklayacak?...
...iyilik ve kötülüğü çıkarcı mantıksal gerektirmelerle sınıflayamayan, sınıflasa bile, bu hususta diğer insanlarla asgarî müşterekler oluşturamayan insan, vicdânında vücut bulup iradeye baskı yapan unsurları, nasıl iyilik diye yükümleyip kendini 'vicdanlı' olarak betimleyecek?...
...ya da vicdanlı olması ne anlama gelecek?...


seçkin deniz

pürüzsüz patikalar

Seçkin Deniz Yazıları

Seçkin Deniz Twitter Akışı