“1656’da
Oliver Cromwell tarafından 2000 İrlandalı çocuğun Jamaika’ya götürülerek İngiliz
yerleşimcilere köle olarak satılması emri verilmiştir.”
Amerika
anakarasına gerçekleştirilmiş olan Afrikalı köle ticaretinin tarihi oldukça iyi
bir şekilde belgelenmiş ve bugün de yaygın bir şekilde Amerikan okullarında
öğretilmektedir. Bununla birlikte Montreal merkezli Araştırma ve Küreselleşme
Merkezi’nde çalışan John Martin tarafından kaleme alınan “İrlandalı
Köle Ticareti-Unutulmuş ’Beyaz’ Köleler” makalesinde işaret edildiği gibi
köle olarak ticareti yapılanlar sadece Afrikalılar değildi.
Gerçekten
köle olarak ticareti yapılan İrlandalılar, dehşet verici bir tarihe sahiptir ve
çağdaşları olan Afrikalı köleler ile benzer ve bazen daha kötü uygulamalara
maruz kamışlardır.
Ne gariptir ki; şu anki Amerikan eğitim müfredatında İrlandalılar ve beyaz kölelik tarihi büyük ölçüde görmezden gelinmektedir.
John
Martin makalesinde: “ İrlandalı köle ticareti, James II’nin 30.000 İrlandalı
mahkûmu Yeni Dünya’ya köle olarak satmasıyla başlamıştır. 1625’te yayınlanan
Beyanname’ye göre İrlandalı politik mahkûmların denizaşırı sürgüne gönderilerek
Batı Hint Adaları’nda bulunan İngiliz yerleşimcilere satılması gerekiyordu.
1600’lerin ortalarında Antigua ve Montserrat’a satılan kölelerin büyük
çoğunluğunu İrlandalılar oluşturuyordu. Bu sırada toplam Montserrat nüfusunun
%70’ini İrlandalı köleler oluşturmaktaydı” diyor.
“İrlanda,
hızlı bir şekilde İngiliz tüccarlar için en büyük insani mal kaynağı haline
gelmiştir. Yeni Dünya’ya gönderilen erken dönem kölelerin büyük çoğunluğu
gerçekte beyazdı.”
Martin,
İngilizlerin marifetiyle 17.yy’da gerçekleştirilen köle ticareti sebebiyle
İrlanda nüfusunun nasıl azaldığını anlatıyor.
“1650’lerde
10 ve 14 yaşlar arasındaki 100.000 İrlandalı çocuk ailelerinden alınarak Batı
Hint Adaları, Virjinya ve Yeni İngiltere’de köle olarak satılmıştır. Bu on
yıllık dönem içerisinde 52.000 İrlandalı (çoğunluğu kadın ve çocuk) Barbados ve
Virjinya’ya satılmıştır. 30.000 kişiden oluşan diğer bir grup İrlandalı erkek
ve kadın götürülerek en fazla teklif edene satılmıştır. 1656’da Oliver Cromwell tarafından 2000 İrlandalı çocuğun Jamaika’ya götürülerek İngiliz
yerleşimcilere köle olarak satılması emri verilmiştir.”
Martin
devamla sıklıkla İrlandalı kölelerin bir sebeple “çırak hizmetçiler” olarak
hatırlandığını belirtiyor. Bununla birlikte 17. Ve 18 yy’larda çoğu durumda
onlara bakış açısı “insansı hayvan” dan daha fazlası değildi.
“…Afrikalı
köle ticareti bu dönemin sadece başlangıcını oluşturur. Nefret edilen Katolik
teoloji lekesi bulaşmamış ve alış bakımından daha pahalı olan Afrikalı kölelere
çağdaşı olan İrlandalı kölelerden daha iyi davranılıyordu.”
Martin
1600’lerin sonlarında Afrikalı kölelerin İrlandalı kölelerden çok daha pahalı
olduğunu belirtiyor. Afrikalı köleler 50 sterline satılırken İrlandalılar
çoğunlukla 5 sterlinden daha fazla etmiyordu.
İrlandalılar
üzerindeki sömürü, İngilizler İrlandalı kadınları veya bazen 12 kadar küçük
yaşta olabilen kızları Afrikalı erkeklerle “çiftleştirmek” için kullanmaya
başladığında daha da arttı.
“Bu yeni
“melez” köleler İrlandalı kölelerden daha fazla para ederken yerleşimcileri
yeni Afrikalı köleler satın almaktan kurtararak onların tasarruf etmesini
sağlıyordu. Bu dişi İrlandalı köleler ile Afrikalı erkeklerin çiftleştirilmesi
uygulamasına uzun süre devam edildi ve o kadar yaygın bir hale geldi ki
1681’de, “İrlandalı köle kadınlar ile Afrikalı köle erkeklerin satılmak üzere
yeni köle üretimi amacıyla çiftleştirilmesi uygulaması” çıkarılan bir kanunla
yasaklandı. Aslında yasaklanma sebebi bu uygulamanın büyük ölçekte köle
taşıması yapan bir şirketin menfaatlerine dokunmasıydı.
Martin
makalesinin sonunda şöyle diyor: “İngiltere 1839’da en sonunda şeytanla yol
arkadaşlığına son verme kararı alarak köle nakletme işine son verdi. Bu karar
korsanları istedikleri şeyi yapmaktan alıkoymasa da yeni kanun İrlanda
tarihindeki kâbus gibi ızdırap dolu bu dönemi yavaş bir şekilde sona erdirdi.”
Tamer Güner, 19.08.2014, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Çeviri