Sonsuz Ark: SA1268/ÇY5-DÇ16: İkonoklazm ve IŞİD

16 Nisan 2015 Perşembe

SA1268/ÇY5-DÇ16: İkonoklazm ve IŞİD

Vaat edilen topraklarda IŞİD’in tarih tiyatrosundaki paralel rolü nedir?

Kendilerini IŞİD olarak adlandıran terör örgütü, haricilerin bugünkü devamı olan Vehhabiliği ya da Selefiliği benimsediğini iddia etti ve tüm vahşiliğini Ortadoğu’da önce Suriye’de sonrada Irak’ta ortaya çıkarak bu zamana dek sadece Müslüman halka gösterdi.

Bu süreçte IŞİD adlı örgütün, "İsrail’le bir sorunumuz yok" beyanatı ve Suriye halkının kendi mezhebinden olmayanlara bombalar yağdırarak çoluk çocuk demeden öldüren Devlet Başkanı Beşer Esad’a bugüne kadar tek bir saldırıda dahi bulunmamış olması, örgütün teorileri ve felsefesi açısından, nedense manidar rastlantıları(!) hatırlatıyor.

IŞİD militanları Suriye iç savaşında varlıklarını gösterirken birdenbire Irak’a yöneldiler. Dünyanın sorduğu "Bunlar Müslümansa eğer neden İsrail’e saldırmazlar?" sorusunun cevabını ise basına twitter üzerinden bir mesaj yayınlayarak cevaplamışlardı.

"İsrail fitneye karışmadığı sürece onlara dokunmayacağız"(1) diye açıklama yapan İŞİD terör örgütü geçtiğimiz hafta basındaki haberlerinde Filistinlilerin sığınma kamplarından biri olan Yermuk kampına saldırarak kiminle hangi amaçla fitneye karıştıklarını iyice belirginleştirdiler. Aynı beyanatı İsrail’de İŞİD’in kendileri için bir tehdit olmadığını anlatarak güzelce anlaştıklarını anlatmışlardı.(2)

Yermuk’taki Filistinli mülteciler 2014’ün ilk aylarından bu yana iki ateş arasında sıkışmış durumda ve kampta adeta can pazarı yaşanıyor. Bir yandan Suriye ordusu tarafından bombardımana tutuluyorlar, diğer yandan IŞİD örgütünün saldırılarıyla karşı karşıya kalmış durumdalar. Suriye’deki iç savaş öncesi yüz binlerce kişinin barındığı Yermuk Mülteci Kampı'nda bugün 18 bin kişi can çekişiyor. BM ise Yermük Mülteci Kampı'na yardım konusunda her zaman olduğu gibi cılız sesler çıkararak, yardım taraftarı imiş gibi Dünyaya adalet ve eşitlik imajı dağıtıyor.

İşin en ilginç kısmı Müslüman olduğunu iddia eden IŞİD, İsrail benzeri katliamlarını Irak ve Suriye'de masum ve mazlum Müslümanlar üzerinde uygulamaya devam ediyor. İslam adına Suriye ve Irakta ele geçirdiği bölgelerde terör estiren IŞİD birçok kurallar koyup uygulamaya da geçiriyor. Mezar ziyaretlerini yasaklayan çoğunlukla İslam Dini'ne ait ibadet yerlerini yıkan IŞİD, pek çok tarihi eseri de parçalayarak ve bombalayarak yok ediyor.

IŞİD'in basın haberlerinden derleyerek Suriye ve Irak’ta bombaladığı, dozerlerle yıktığı, kendi militanlarına balyozlarla parçalattırarak yok ettiği tarihî ve kültürel eserlerden bazılarının listesi:

1- Hazreti Davud Türbesi
2- Hazreti Yunus Türbesi
3- Ahmed Rufai Türbesi
4- Şeyh Veys en-Nakşibendi Türbesi
5- Cevad Hüseyniyesi Sad Bin Akil Hüseyniyesi
6- Veysel Karani Hazretleri' nin Türbesi
7- Musul'da Osmanlı döneminden kalma Hema Kado Camisi
8- Halep' te 1556 yılında Mimar Sinan tarafından yapılan muhteşem "El Adliye Cami"
9- Katoliklere ait olan ve m.s IV yüzyılda Asur çarı Sanharib tarafından yapılan "Mar Benham" Manastırı

Ninaveh Müzesi, Musul’daki müzede bulunan tarihi eserler balyozlarla parçalandı. Sonra basında parçalanan eserlerin sahte olduğu iddiaları dolaştı.

IŞİD, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan, Asur medeniyetinden kalma Nimrud Antik Kenti'ni de buldozerlerle yıkmaya başladı. IŞİD' in bir sonraki hedefinin Musul yakınlarındaki Milattan Önce 2'nci yüzyıldan kalma Hatra Harabeleri olduğu ileri sürülüyor.

IŞİD yayınladığı videolarda İslam Dini adına heykelleri, türbeleri ve diğer eserleri yok ederken insanları putperestliğe ve şirke teşvik ettiği gerekçesiyle yok ettiğini "Peygamber bize tarihi kalıntılar ve heykellerden kurtulmamız gerektiğini öğütlüyor. Peygamberin arkadaşları da fethettikleri ülkelerde bunun aynısını yapmıştır" diyor.

Uluslararası örgütlerse bu eylemleri güya kınayarak zihinlerimizi gıdıklaya dururken...

Konu ile ilgili örgütün başka haberleri basında sıklıkla gözümüze çarpıyor.

İngiliz haber ajansları, IŞİD' in Suriye'de yağmaladığı yaklaşık 100 tarihi eserin İngiltere'de örgüte para kazanma amaçlı satıldığını, arkeologlar ve sanat tarihçilerinin konuyla ilgili uyarıda bulunduğunu duyuruyor. Londra'da yüzbinlerce dolara satıldığı bildirilen eserlerin, altın ve gümüş Bizans sikkeleri, Roma cam ve seramikleri olduğu belirtiliyor. Times'da yayınlanan haberin ardından olay, Afrika'nın "kanlı elmas" fenomeniyle özdeşleştiriliyor.(3)

IŞİD’in sattığı tarihi eserlerin çoğunun Avrupa’da satışa sunulduğunu, konunun sadece bununla sınırlı olmadığını ve internet üzerinden de bulunduğu bölgedeki tarihi eserleri satışa çıkararak da gelir elde ettiğini basından takip ediyoruz.

Avrupa Hürriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre Tımes’ta yayınlanan haberde Irak ve Suriye’de IŞİD’in yağmaladığı müzelerden çalınan bazı tarihi eserlerin Ebay internet sitesinde satışa çıkartıldığı ortaya çıkıyor.(4)

Ebay internet satış sitesi internet üzerindeki en büyük açık artırma usulü ABD alışveriş sitesidir. Kurucusu ise İran Amerikan asıllı Fransız Pierre Omidyar’dır. Ebay alışveriş sitesinde en popüler ödeme şekli ise PayPal olmakla birlikte Western Union, kredi kartları ve bankalar arası para transferidir.(5)

1998’de California’da kurulan Paypal ödeme sisteminin Başkanı David Marcus’ dur. Sistemin 5,6 milyar dolar geliri ile Belçika, Almanya, Avusturya, Fransa, İsviçre, İspanya, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye'de yerel web siteleri bulundurarak bu ülkelerde sorunsuz olarak çalışıyor.(6)

Suriye’de ve Irak’ta İŞİD’in tarihi eserleri parçaladığı, ibadet yerlerini bombaladığı görüntülü videoların altına İslam Dini içerikli sözlü sloganlar, müzikler, ilahiler döşeyerek dünya halklarına servis eden ve herkesi uyuttuğunu sanan Batı, IŞİD’ le ekonomik alışverişe girerek, üstelik kuruluşları ile aracı olarak IŞİD’ i şirke sokmaktan hiç çekinmiyor olmalı.

Peki, IŞİD’in putperestliğe ve şirke İslam Dini adına engel olma maskesinin altında yaptığı tarihi eser katliamının altında, hangi felsefe yatıyor olabilir?

IŞİD terör örgütünün eylemlerini ideolojilerine zırh olarak kullanan, Müslümanlara ve İslam Dini'ne yobaz, barbar vb. kılıflar giydirerek, saldıran İKONCAN’ larımıza da biraz kültür mantarı ekebilme amacı ile de konuyu açmakta fayda var.

Tarihte heykel, resim, put ve mezar türbe kavramları sadece İslam Dini'nde mi şirk olarak kabul edilip, hoş görülmemiştir?

Cevabı elbette ki, hayır. Konu incelendiğinde; altta başka bir felsefe katmanı ve terminoloji dili kullanıldığını anlamak çokta zor bir husus değil.

İKONOKLAZM

İkonoklazm, bir kültürün kendi dini ikona ve diğer sembollerine ya da anıtlarına dini ya da politik güdülerle planlı saldırısıdır. Sıklıkla iç politik ya da dini değişimlerin ana parçasıdır. Genellikle İspanyolların Amerika fethinde yaptıkları gibi bir kültürün diğer bir kültürün resimlerini yok etmesinden ayrılır.

İkonoklazma dâhil olan ya da destekleyen insanlara İconoclast (Putkırıcı) denir. Tersine, resimlere saygı duyanlara İconolater denir, Bizans yazılarında bu insanlar İconodule ya da İconophiles olarak adlandırılmışlardır.

İkonoklazm, farklı dinlere mensup insanlar tarafından gerçekleştirilmiştir, fakat genellikle aynı dinin hizipleri arasında mezhepsel çekişmelerin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 8.ve 9.yüzyıllar boyunca yaşanan iki Bizans İkonoklazma hareketi, resim kullanılmasının ana başlık olduğu bir tartışma ile istisna gösterir. Hristiyanlıkta, ikonoklazmın en büyük sebebi On Emir'in yorumundan çıkan "kazınmış resimlere" tapılmasının yasaklanmasıdır.

TARİHTE İKONOKLAZM’A SEBEP OLAN ANA OLAYLAR

-Yahudilikte Kral Hezekiya, Kudüs'te Süleyman Tapınağı'nı ve içindeki Nehuştan (bakır yılan) dahil olmak üzere tüm figürleri imha etmiş. Onun bu hareketi, oğlu Manasseh döneminde geri alınmıştır.

-Genesis Rabba'da geçen bir Midraş ikonoklazmı peygamber İbrahim'e dayandırmaktadır. Bu her zaman ikonoklazmı tasdik edilmesi anlamına gelmese de Yahudi geleneğinde önemli etkisi olmuştur.

-Roma İmparatorluğu'nda Çoktanrıcı devlet dininin figürleri, Hristiyanlığa geçişle yok edilmiştir.

-Ortodoks Kilisesi'nin Bizans İmparatorluğu döneminde kendi dinsel resimlerine.

-Avrupa'da Protestan Reform ve din savaşları döneminde Protestanlar Katolik Kilisesinin resimlerini tahrip etmiştir, bazen de Protestan resimler yok edilmiştir.

-Paskalya Adası'nda bulunan birçok heykel iç savaş sırasında tahrip edilmiştir.

-Fransız Devrimi sırasında dini ve sivil resimlere karşı çok geniş bir yıkım yaşanmıştır.

-Ekim Devrimi sırasında ve sonrasında, dini ve sivil resimlere karşı çok geniş bir yıkım yaşanmıştır.

-Çin'de komünist rejimin iktidara gelmesiyle, özellikle Kültür Devrimi'nde dini ve sivil resimlere karşı Çin ve Tibet'te çok geniş bir yıkım yaşanmıştır.

İlk İkonoklazm dönemi: 730-787

Bizans İkonoklazmı, Chludov Psalter, 9.yüzyıl

726-730 yılları arasında bir zaman, Bizans İmparatoru III. Leo ikonoklazm hareketi başlattı. Bu konuda en belirgin eylem, Ayasofya tarafından imparatorluk sarayının girişi olan Halki Kapısı'nın üstünde duran Hristos Halkitis (Yunanca: Χριστός Χαλκίτης) ismiyle anılan İsa peygamber ikonasının kaldırılması ve yerine bir haç konulması emridir.

Bu emri yerine getirenlerin bir kısmı, Dinsel ikonaların yüceltilmesini destekleyen ikonodülistlerce öldürülmüşlerdir. Papa Aziz III. Gregory, 730 yılında sinod meclisini toplamış, resmi olarak ikonoklazmı din dışı olarak mahkûm etmiş ve takipçilerini aforoz etmiştir. Papalık mektubu İstanbul'a, ulakların Bizans'a bağlı Sicilya'da engellenip, tutuklanması nedeniyle hiçbir zaman ulaşamadı.

İkinci İznik Konsili 787:

780 yılında, VI. Konstantin İstanbul'da taç giydi, fakat annesi taht naibi imparatoriçe İrene tarafından yönetildiği için etkisizdi. İkonoklazm ile ilgili konuların tüm adreslerce ve tek seferde kabul göreceği bir Ekümenik konsil'e ihtiyaç duyulduğuna karar verdi ve bu isteğini Roma'da bulunan Papa I. Hadrian'a (772-795) iletti. Papa aynı fikirde olduğunu ilan etti ve 1 Ağustos 786 tarihinde imparator ve imparatoriçenin katılımı ile bir toplantı çağrısı yaptı.

Başlangıçta toplantı, V. Konstantin anısına saygı duyan ikonoklast askerlerin şiddeti nedeniyle kesintiye uğradı. Bu olay, konsilin güvenilir bir ordunun herhangi bir kesintiye karşı güvenliği sağlamasına kadar ertelenmesine neden oldu. Konsil, İznik'te24 Eylül 787 tarihinde yeniden toplandı. Bu konsil tarihe İkinci İznik Konsili olarak geçmiştir.

İkonoklazmın en önemli dini muhalifleri Müslüman egemenliğinde yaşayan ve Şam'da bulunan halifeye danışmanlık yapan, böylece Bizans İmparatorunun intikamından kurtulabilen keşiş Mansur (Şamlı John) ve İstanbul'da bulunan Stoudios manastırı baş rahibi Theodore'dur.

John, bu soruna, sorunun yaratıcısından dolayı saygı duymadığını açıklamıştır. Fakat, ayrıca "Kutsal enerji ve Allah'ın inayetinin dolmuş olmamdaki kurtuşun bana gelmesinden dolayı soruna saygı duyuyorum" demiştir. Ayrıca İncil'de kullanılan mürekkebinde resimler, Haç'ın tahtası ve İsa'nın et ve kanını gibi sonraki kategoriye dahil olduğunu eklemiştir.(7)

Vaat edilen topraklarda IŞİD’in tarih tiyatrosundaki paralel rolü nedir?

İkonoklazmın en önemli dini muhaliflerinden Müslüman egemenliğinde yaşayan ve Şam'da bulunan halifeye danışmanlık yapan, böylece Bizans İmparatorunun intikamından kurtulabilen keşiş Mansur (Şamlı John) ve İstanbul'da bulunan Stoudios manastırı başrahibi Theodore rolünü günümüz tarihinde İngiltere'de önce 'Cihatçı John' adıyla tanınan ve IŞİD’in Suriye ve Irak’ ta çektiği videolarda başrol oynayan İngiltere vatandaşı IŞİD militanını örgütün eski bir üyesi BBC'ye anlatıyor.

"Bize karşı çok soğuktu. Hiç konuşmazdı. Bizimle namaza da gelmiyordu" diyen Ebu Ayman, İngiltere'den gelen diğer cihatçılarla birlikte namaz kıldıklarını vurguluyor.(8)

Sonuç olarak; IŞİD İslam maskesi altına saklanarak İkonoklazma dayalı felsefesini Batı adına Ortadoğu’da hiç şüphesiz tiyatro olarak sergiliyor. Bu anlarda da ekonomik göstergeler “PAY”dan “BALLI” kısımları kendilerine bırakan “EBAY” ların olmaya devam ediyor.

Duru Çağlayan, 16.04.2015, Sonsuz Ark, Çırak Yazar

Duru Çağlayan Yazıları

Takip et: @DuruCAG