Suriye'de Türkiyesiz Bir Atlantic Council Raporu
Suriye’de Barışın Sağlanması Bağlamında Suriye Ulusal Stabilizasyon Gücü (SNSF)-Rapor
Aşağıdaki rapor, yüzbinlerce masum insanın katili Esed'i hedefe koymayan, buna karşılık Pentagon ve müttefikleri tarafından Suriye ve Irak'taki İslamî duyarlılığı gelişmiş muhalifleri dağıtmak ve yok etmek üzere tasarlanan ve sahaya gönderilen IŞİD adlı hayalî düşmana karşı konumlanmış ve Suriyelilerden oluşmuş ancak ABD'lilerin danışma meclisi tarafından yönetilecek olan, -ancak Muhalifler tarafından yönetilemeyecek(!) olan- Muhaliflere ait bir ordunun nasıl olacağına dair teklifler içermektedir. Rapor açıkça "Gayrı resmi Suriye Danışma Görev Gücü’nün ABD tarafından kurulmasını tavsiye etmektedir."
Rapor, Türkiye ve ABD arasında imzalanan eğit-donat anlaşmasını temel alarak inşa etmeye çalıştığı Ilımlı Muhalefet yönetimine hükümet kurma fırsatı verecek olan Suriye Ulusal Stabilizasyon Gücü-SNSF'nin sadece Amerikalılarca yönetilmesini tavsiye ederken, Eğit-Donat'ın diğer tarafı olan Türkiye'yi sistem dışına itmektedir. Türkiye, gerekli tedbirleri almazsa Suriye için fırsat olabilecek olan bu güç (SNSF), büyük bir tehdit hâline gelecektir. ABD ile Türkiye arasında görüşülen Eğit-Donat projesindeki mutabakat 20 Şubat 2015'te ABD'nin Ankara Büyükelçisi John Bass ve Türkiye Dışişleri Bakanlık Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu tarafından imzalandı. Eğit-Donat programının toplam üç yıl sürmesi öngörülüyor. Dışişleri kaynaklarının verdiği bilgiye göre, Türkiye'den yılda 1500-2000 kişi eğitilecek. Ürdün ve Suudi Arabistan ile birlikte yılda toplam 5000 kişi eğitim alacak. Böylece üç ülkede, üç yılda toplam 15 bin kişi eğitilmiş olacak.) Seçkin Deniz, 24.04.2015
***
SETTING THE STAGE FOR PEACE IN SYRIA THE CASE FOR A SYRIAN NATIONAL STABILIZATION FORCERAPOR ÖZETİ
Başkan Barack Obama’nın eğit ve donat programına dayanarak milliyetçi Suriyeli muhaliflerden IŞİD ile mücadele etmek üzere bir kara kuvveti oluşturmanın ötesinde bu rapor, hedefi daha da yükselterek çoğunluğu Suriyelilerden oluşacak bir Suriye Ulusal Stabilizasyon Gücü’nün [Syrian National Stabilization Force (SNSF)] oluşturulması, eğitilmesi, donatımı ve geliştirilmesini tavsiye etmektedir.
Gelecekte Suriye Ordusu’nun çekirdeğini oluşturacak olan bu güç, ülkenin istikrarına ve tüm Suriye’de oluşturulacak olan meşru ve kapsayıcı bir hükümete engel olacak tüm düşmanları bertaraf edecek askeri misyonu üslenecektir.
İdeal anlamda müttefikler tarafından desteklenerek oluşturulacak güçlü bir SNSF, anlamlı bir politik geçişe imkân verecek müzakerelere giden şartların oluşumunu sağlayacaktır. Böylece SNSF tarafından ülke çapında askeri sefer planı ihtiyacı karşılanmış olacaktır. Diğer taraftan anlamlı bir etki oluşturabilmek ve Suriye siyasi idaresine karşı askeri anlamda bir başarı sağlaması için SNSF’in yapılandırılması ve desteklenmesi gerekmektedir.
Bu rapor, elli bin personelin yer aldığı ve üç bölümden oluşan, motorize piyade-tipi bir güç tasavvur etmektedir. Kastedilen şu anda bu boyutta bir gücü oluşturacak hazır ve uygun bir askeri üs bulunduğu değildir. Elli bin kişiden oluşacak bu kuvvetin-hatta müttefiklerden hava destek gücü olsa bile- ülkedeki savaş ortamının aktörleri IŞİD ve Beşar Esad rejimine karşı yeterli olacağı da kastedilmemektedir.
Elli bin kişiyi kapsayan bir planlama hedefinin oluşturulması için, Suriye içerisinde hâlihazırda mevcut bulunan ulusal birliklere ve evrensel zorunlu askerlik ilkelerince askeri eğitim altında bulunan erkek nüfusa doğrudan erişimi sağlayacak korunmuş bölgelerin kurulmasına yönelik ciddi bir değerlendirme yapılması gereklidir.
Elli bin hatta bundan daha fazla sayıda askerden meydana gelecek SNSF’in oluşunu için gerekli olan politik ajanda- ulusalcılık, istikrar, kapsayıcılık, hukukun egemenliği, uzlaşı ve yeniden inşa- şu anda Suriye Arap Ordusu'nda görev yapan rejim askerlerini ve sadece ideolojik olarak değil mali destek anlamında da cihatçı organizasyonların çekimine kapılan genç Suriyeli savaşçıları cezbedecektir.
Bu raporda bahsedilen güç, kuvvetli bir ateş gücüne olduğu kadar özel bir sivil-askeri kapasiteye de sahip olacaktır. Esad rejimi ve IŞİD’in barbarca yöntemlerinin arasında yer almayan bir nitelik olan sivillerin korunması, öngörülen gücün tüm kademelerinde eğitim gerektiren önemli bir SNSF misyonu olacaktır. Bununla birlikte sonuç olarak bu güç, askeri anlamda başarı sağlamak için yapılandırılacaktır.
SNSF yapısal olarak Suriyeli olmanın ötesinde özelliklere sahip olmalı; politik ve stratejik yönelim sağlayacak bir Suriye ulusal komuta yönetimi ihtiyacını karşılamalıdır. Bu problemli bir konudur.
Aralık 2012 tarihinde Suriye Ulusal Koalisyonu (SUK), ABD ve diğer ülkeler tarafından Suriye halkının meşru temsilcisi olarak tanınmıştır. Fakat ABD’nin SUK’a karşı takındığı yabancı tutum, onun bölgesel aktörler tarafından işlevsiz, rakip gruplar arasında görülmesine neden olmuştur.
Suriye muhalefetine ABD tarafından verilen gönülsüz destek ve korunmuş bölgelerde kurulacak ılımlı bir Suriye yönetimine sağlayacağı katkı noktasındaki başarısızlığı, SUK ve ona bağlı Suriye Geçici Hükümeti’ni sürgünde ve bölgesel aktörlerin entrikaları karşısında çaresiz bir şekilde bırakmıştır. Suriye muhalefeti şu anda bir ulusal komuta yönetimi oluşturabilecek durumda değildir.
SNSF’in kurulması aşamasında- ya da şu anki eğit-donat bağlamında- Suriyelilerin dengeli ve rasyonel şekilde desteği gerekmektedir. Oluşturulacak olan güç, SNSF veya daha küçük bir birim, meşruiyet testini geçmek için Suriyeli kimliğine ve desteğine ihtiyaç duymaktadır. Yabancı menfaatlerine hizmet edecek bir askeri gücün oluşturulabilmesi için şüphesiz Suriyeli savaşçılar bulunabilir ama bu girişimdeki esas mesele bu insanlara yönelik motivasyon, moral, sadakat ve güvenilirliktir.
Suriye ulusal komuta yönetiminin veya Suriye’de korunmuş bölgede oluşturulacak bir hükümetin oluşum sürecinde, buna paralel olarak resmi olmayan ve geçici bir Suriye Danışma Görev Gücü’nün [Syrian Advisory Task Force (SATF)] meydana getirilmesi tarafımızdan önerilmektedir. Bu birim, eğit ve donat programı uygulayıcılarına danışmanlık yapacak ve bu uygulayıcılarla Suriyeliler arasında çok kademeli bir iletişim sağlayacaktır.
ABD’li yetkililer, dört yılda edinmiş oldukları tecrübe sayesinde, SNSF’in tam anlamıyla kurulmasından önce aktif ve etkin Amerikan diplomasisi ile oluşturulacak olan ulusal komuta yönetimi ile günümüzdeki problemli muhalefet arasındaki boşluğu, sorumluluk bilinciyle ve zekice doldurma kapasitesine sahip Suriyelileri kolayca bulabilecek niteliktedir.
Bu çalışma, ABD’nin kendisini Suriye’de diplomatik anlamda uzun ve zorlu bir mücadele için hazırlamasını şiddetle tavsiye etmektedir. Bir Amerikan müdahalesi veya işgali söz konusu değildir: Bu tür dayanaksız tartışmalar yine de devam etmektedir.
Rusya veya Birleşmiş Milletler özel temsilcisi tarafından geliştirilecek olan sürpriz bir diplomatik girişim de gerçekçi değildir. Esad rejimi ve IŞİD’ten kaynaklanan birleşik etkiler sebebiyle insani krizler, bölgesel istikrarsızlık ve küresel bir tehdit ortaya çıkmıştır. İki yüzünde de terör suçu bulunan bu madeni paranın yerine meşru ve kapsayıcı bir hükümetin kurulması ağırlıklı şekilde Suriyelilerin yapması gereken bir iştir. Bu noktada ABD, müttefikler ve paydaşların yardımı söz konusu olabilecektir.
Bu çalışma doğrultusunda; IŞİD’in bertaraf edilmesi, sahte bir halifeye zemin hazırlayan klan yapısına sahip rejimin ortadan kaldırılması ve Suriyelilere, hukukun üstünlüğüne dayalı gerçek bir öz-yönetim şansı tanıyabilmek için; SNSF’in inşası, konuşlandırılması ve desteklenmesi zorunlu görülmektedir.
Eğit ve donat programından farklı olarak SNSF, sahada önemli bir değişim gerçekleştirebilir ve belki de İran, Rusya ve Esad rejimi gibi önemli aktörleri ikna ederek sonuçta anlamlı bir politik dönüşüme giden müzakerelere gidecek olan yolu açabilir.
SONUÇ
Yukarıda ifade edilen analizler oluşumu öngörülen Suriye Ulusal Stabilizasyon Gücü’ne (SNSF) yönelik bazı sonuçlar ortaya koymaktadır. En önemlisi bu gücün oluşumu; eleman bulunması, güvenlik sorgulaması, eğitim ve donatımı gibi meseleleri aşan politik ve askeri anlamda kompleks bir görev olacaktır.
Görevlerin gerçekleştirilmesi, gerekli imkânlar, uygun organizasyon, operasyonların yapısı ve safhalandırılması gibi Suriye’deki operasyonel ortamdan kaynaklanan sorunlar nedeniyle, bahsedilen gücün yapılandırılması sırasında dikkatli bir değerlendirme yapılması gerekmektedir. Aşağıda belirtilen noktalar kritik olarak değerlendirilmektedir:
• Gerekli politik rehberliği ve ulusal komuta yönetimini sağlayacak politik bir yapı henüz Suriye’de mevcut değildir. Bu rapor, politik bir yapı oluşturuluncaya kadar gerekli tavsiye ve yönlendirmeyi gerçekleştirecek olan bir Gayrı resmi Suriye Danışma Görev Gücü’nün ABD tarafından kurulmasını tavsiye etmektedir.
•Gücün oluşturulması sırasında önemli miktarda yatırım ve çabanın ABD ve müttefikleri tarafından sağlanması gerekecektir. Bu yatırım ve çaba sayesinde Suriye’nin istikrarını sağlayarak IŞİD’i bertaraf etme kapasitesine sahip SNSF gibi bir güç veya IŞİD’e karşı gerçekleştirilecek hava harekâtına karadan destek verirken rejim güçlerine karşı da savunma hattı oluşturacak sınırlı bir kara gücü oluşturulabilecektir.
• SNSF gibi bir gücün oluşumu ve geliştirilmesi için güçlü bir muharebe desteği sağlanması gerekecektir. Şüphesiz bu durum eğit ve donat gibi ikincil derecedeki bir girişim için de söz konusudur. Nihayetinde ikincil bir girişim söz konusu olduğunda ve IŞİD’e karşı kara bileşenleri rejim veya rejimle birlikte hareket eden güçler tarafından tehdit edilirse, ABD ve müttefikleri eli kolu bağlı olarak oturacak mıdır?
• SNSF, Suriye’ye istikrar sağlayarak insani felaketi sonlandırabilmek için gerek duyulan askeri güce cevap verebilir. Sonuç olarak bu güç; Suriye kimliğini, liderliğini ve hükmünü yansıtarak, meşru bir Suriye yönetiminin oluşumunu sağlamaya yönelik zorunlu bir araç işlevi görecektir. Bu gücün oluşumu ve Amerika’nın kararlığını gösterir yönde ileteceği mesaj, Esad rejiminin anlamlı politik değişim sağlayacak müzakerelere bakışını değiştirmek için yeterli olacaktır. Bu esnada ciddi bir şekilde Suriye milliyetperverlerini eğitme ve donatma işini üslenenler, kendileri ile Suriye’nin istikrarı arasında engel çıkaran her türlü düşmanla baş edebilecek Suriyeli bir gücün oluşumu için kolları sıvamış olacaklardır. IŞİD’i ortadan kaldırabilmek ve tüm Suriye’de meşru bir yönetim oluşturabilmek için izlenecek olan yol budur.
Tamer Güner, 24.04.2015, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Çeviri,
Çevirenin Notu:
SURİYE’DE BARIŞIN SAĞLANMASI BAĞLAMINDA SURİYE ULUSAL STABİLİZASYON GÜCÜ (SNSF)
Frederic C.Hof- Atlantic Council's Rafik Hariri Center for the Middle East
Bassma Kodmani -Arab Reform Initiative
Jeffrey White-Washington Institute
Bu yazı, yukarıda adları ve bağlı oldukları kuruluşların ifade edildiği araştırmacıların, Suriye’de barışın tesisi için ortaya koydukları yeni bir düşünce olan “SURİYE ULUSAL STABİLİZASYON GÜCÜ (SNSF)” hakkındaki raporun özet ve sonuç bölümlerinin çevirisidir.
Raporun tamamı için : http://www.atlanticcouncil.org/images/Syria-SNSF-Report-WEB.pdf