"Seçimin asıl kazananı bütün partilerin sahada ve merkezlerinde yaptıkları çalışmaları eşit imkanda ekrana taşıma noktasında hassas davranan TRT oldu."
Parti temsilcilerinin, Pazar akşamı kendilerine ayrılan sürede yaptıkları konuşmaları dinledim.
Çoğu mesajda Ak Parti'nin din istismarına yönelik vurgular ön plandaydı. Bunu yapan bazı partiler de bolca dini referans vermekten kaçınmadı. Bazıları ise laiklik vurgusu ile dinin siyasi zeminde konuşulmasına tamamen karşı açıklamalara yer verdi.
Dinin sosyal alanda kısıtlanması ve inanca fırsat eşitliği verilmemesi kaynaklı boşlukların doldurulması gerekir. Dini özgürlükler ile devletin tüm dinlere eşit mesafede olması gereğini birbirinden ayıramayan toptan yaklaşımların şansı olmayacağını Türkiye defalarca gösterdi. Alevi vatandaşların Sünni anlayışın dayatıldığı yönündeki itirazları da bazı partilerce laiklik şapkası altında ifade edildi. Bu da aslında dini özgürlüktür. Bunların birinin sağlanması diğerinin güvencesidir. İnanç gönüllülük işidir.
Neredeyse hangi parti gerçekten daha dindar veya hangisi dinden en uzak, o yarışır duruma gelmiş. Bütün partilerin kendini netlikle bir yere konumlama hakkı saklı elbette. Mühim olan samimiyetleri.
***
En keskin tavizsiz laiklik vurgusunu Komünist Parti'den dinledim. Komünist Parti Genel Başkanı, kadınlara parlamentoda ağırlık verilmesi, sosyalist ilkeler, emekçinin hakkı gibi konulara degindi. Yobazlık ve gericilik gibi ifadeler ile iktidar partisinin ülkeyi getirdiği yeri eleştirdi.
Komünist yaklaşımda dine bakış bilinen bir gerçek. Ancak dini inançları yüzünden fırsat eşitliği mağduriyetine uğramış insanlara tamamen ürkütücü mesaj vererek dindarları tamamen yobaz olarak nitelediler.
Dinin, kadının özgürlüklerine karşı, çarpıtılarak kullanılması kaynaklı mağduriyetlere böyle engel olunmaz. Aydınlık bir ülke için, herkesin tamamen dinsiz olmasını veya herkesin zorla dindarlığını hedefleyen bir tek tipleştirme eşit şekilde akıl dışıdır. Yasaklar ile insanları tercihe zorlamakta demokratik değildir. Keşke bu noktalarda da kısa bir ayrım duysaydık.
***
Dış güçlerin yönettiği bir iktidara karşı duruş, dışarıdan Tam Bağımsızlık ve Kürtlerin Özerkliği, Federal Cumhuriyet temalı açıklamalar diğer önemli temalardı.
Ekonomik bağımlılık, doğacak çocuklara maaş bağlanması, üretimin desteklenmesi noktalarında farklı vaatlere de yer verenler oldu. Herkes tezlerini somutlaştırmaya çalıştı. Devlet okullarında ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği vaatleri, emekliliklere vaatler de yer aldı. Ücretsiz şifresiz futbol maçları vaatlerini de dinledik. Kadına şiddet, geçim sıkıntısı diğer belli başlı konular olmuş...
Vatan Partisi'nin CHP oylarını bölme politikası ile hareket ettiği iddiaları mevcuttu. Doğu Perinçek, BOP vurgusu ve bazı değindiği noktalar ile CHP seçmenine mesaj verdi.
Suriye, Mısır, İsrail ile yenilenecek ilişkiler, Kıbrıs'ta iki devletli yönetim gibi dış politikaya yönelik mesajlar da dikkat çekti.
***
Bu konuşmalardan hangisi iktidar partisi seçmeninden oy kapabilir? Buna cevap vermek zor. Ancak bir siyasi parti var ki, seçmeni, oyları kendine kaydırmaya ikna edemese dahi 91 yaşındaki babaanneme 'sandığa gitmeyeceğim' dedirtmeyi başardı. Bu parti Millet Partisi'ydi.
Ardından TRT'de haberler araya girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmaya başlayınca babaannem gülümseyerek izledi. Lider karizması ve etkisi tartışılmaz. Haberlerde Mavi Marmara olayı ve tarihte ilk kez İsrail'in özür dilediğini aktaran haber de yer aldı.
***
Emine Ülker Tarhan, TRT'nin kendilerine kapalı olduğunu, projelerini on dakikaya sığdıramayacaklarını aktararak başladı. Benzin zammı, ağaçları kesilmişlikten yakınarak sürdürdü. İmam-Hatipli ve değil diye bölmekten bahsetti.
Baskı ve yolsuzluğun diz boyu olduğu noktaları iktidar eleştirisidir. Ancak İmam-Hatipli olan-olmayan kısmında, başka kesimler halka yönelik aynı ayrımı yapmıyor muydu? Biz kimin ne giydiği ile ilgilenmiyoruz demesi ve toplumun kadın vicdanına ihtiyaç duyduğu vurgusu ise önemli.
Bu arada babaannem, Tarhan'ı da beğendi ve daha sonra Mustafa Kamalak'ta karar kıldı.
***
HDP Eş Genel Başkanı, kadın politikalarına ağırlık verdi. Ezilenlerin genellikle kadın olduğunu vurguladı. Evde çalışan kadına sosyal güvence ve kadının evdeki emeği vurgusu son derece önemli. Bununla birlikte, kadınların siyasette kadın sorunları ile birlikte, Türkiye'yi yönetmek için de olması gerektiğini unutmamak gerekir.
***
Ak Parti'nin; rüşveti arttırdığı, zinayı suç olmaktan çıkardığı gibi doneler ile, İslam dışına kaydığını ispatlamayı hedefleyenler oldu. Dini tanımlar ile yasal tanımların çeliştiği bazı noktalarda, kişilerin mevcut yasal güvencelerini korumak kaydı ile özgürlükleri kısıtlamamak ilkesi benimsenmiştir.
Dindar seçmen bunların ne gerekçe ile yapıldığını anlayacak kapasitededir. Bu konulara değinenlere doğru kişilere danışarak mesaj vermelerini öneririm.
***
Gelelim Ak Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun konuşmasına. İktidar partisinin oyları çalacağına dair kaygılara yönelik mesaj önemliydi. Seçim sisteminde sandıktan tutun, ilçe seçim kurullarına kadar her anda siyasi parti temsilcileri önünde tutanakların aktarımı gerçekleşecek... Elektronik sistemde bunun değişmesine ihtimal vermiyorum.
Davutoğlu meydanlara yeni alışıyor ancak kameralara alışkın. Akademisyen olgunluğu ve arka plandaki tarih bilgisi hem ekrana hem mesajına iyi yansıdı.
***
Seçimin asıl kazananı bütün partilerin sahada ve merkezlerinde yaptıkları çalışmaları eşit imkanda ekrana taşıma noktasında hassas davranan TRT oldu. TRT'nin her dönem haber yayın politikası ve yayın çizgisi iktidardan yana olmuştur. Ancak şu da var ki; seçime giren yirmi partinin seçim çalışmalarını haberleştirme ve onlara söz hakkı verme konusunda titiz davrandıkları ifade ediliyor.
TRT çekimlerine katılanlar, bir gün öncesinden metinlerini TRT'ye gönderiyor. Her partinin sorumlusu olan YSK üyesi ilgili çekimlerde hazır bulunuyor. Yapılan kayıt YSK üyesi ve parti temsilcisi tarafından imzalanarak tutanak altına alınıyor. YSK konuşmaları seçim kanuna aykırı ifadeleri, hakaret unsurunu denetliyor. Bunun da doğru kıstaslar ile yapıldığını sert seçim konuşmalarından anlıyoruz.
YSK iktidar görevlisi gibi algılansa da üyeler çoğunlukla adil yaklaşım ile denge unsuru olma konusunda önemli bir rol oynadı.
Serra Karaçam, 01.06.2015, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Medya Müfettişi