"Ultramodern, gelecek yüzyıllar tipi olan "çipli beyine sahip" ilk örnekler gibi geliyor bana Rus Eğitim Sistemi'nde yetişen gençler."
Rusya'daki eğitim sistemini beğenmedim. Merak etmeyin; bizim eğitim sistemimizi de beğenmiyorum. Yazıdan görebildiğim kadarıyla, zorunluluklar Rus Eğitim Sistemi'nde de var. Yani, öğrenci zorunlu derslerle orada da muhatap ve onlardan sorumlu. Bana göre zorunluluk insan haklarına aykırı bir durum; öğrenci öğrenmek istemediği bir konuyu veya ders içeriğini öğrenirken ona açıkça "işkence" edilmektedir.
Düzen, sistem ve disiplin kaygısı her eğitim sisteminde mevcut. Bu mevcudiyet de ülkelerin "mono form" insan tipi oluşturmak ve bu tipe göre sürekliliğini sağlamak adına vazgeçilmez bir dayatma olarak görülüyor. Yani; Milli Eğitim'in uzak hedefi bu. Ve bizden farklı değil.
Ayrıca, başarısızlığın "aşağılanma gerekçesi" olarak görüldüğü toplumlarda sıklıkla karşılaşılan bir durum var; mekanik-duygusuz insanlar üretiliyor ve toplum bu insanlardan oluşuyor.
Rus Eğitim Sistemi'nde aile ve duygu eğitimi eksik gibi görülüyor; bu mekanik-robot insan, ergenlik döneminin büyük çoğunluğunu katı kurallarla donatılmış, sabah kahvaltısından akşam yemeğine kadar her şeyi belirlenmiş bir sistemde geçiriyor. O insanın hayatında sürprizlere neredeyse hiç yer verilmiyor (İnsanı olgunlaştıran şeyler, çoğunlukla sürprizlerdir aslında). Yemek zevki ve damak tadı standartlaşmış bir insanın yeni arayışlara girmesi çok düşük bir olasılık.
Bizdeki gibi "annemizin yemeklerine olan özlem" galiba pek yok. Kuşkusuz giyim zevki, saç modeli zevki, isyan etme zevki gibi zevkler de başlangıçta törpülendiği için gelişmiyor. Sanırım karşı cinsten arkadaşlık da mekanik bir gereklilik olarak standardize edilmiş olsa gerek; herhalde Rus Şiiri'nin Dünya da diğer edebi türler kadar yayın olmamasının temel sebebi de bu.
Ultramodern, gelecek yüzyıllar tipi olan "çipli beyine sahip" ilk örnekler gibi geliyor bana Rus Eğitim Sistemi'nde yetişen gençler. Öğretmenlerinin bile aşırı sıkı ve baskıcı kurallara tabi olması "kişilikli öğretmen" tipini yok ediyor.
Sürekli güncellenen bir öğretmen tipine itirazımız yok, ama eğitimin öğrenci için "istemek" esaslı olmasını isteyen biri olan benim için öğretmen de "isteyerek" güncelleştirmeli kendini. Yetersiz kalmamayı istemeli, tıpkı öğrencisi gibi. Ona da insan haklarına aykırı olarak işkence edilmemeli yani. Teknolojiyi ve modern eğitimin tüm psişik araçlarını kullanabilen öğretmen modeli çok cazip görünüyor olsa da, duygu yetersizliği veya yokluğu bir öğretmeni öğretmen yapmaktan daha çok "görev robotu" yapar.
Nasıl olmalı eğitim? Yetersizliği nesnel bir şekilde tespit edilen öğrenci ve öğretmen kademeli olarak örgün eğitim sisteminin dışına çıkarılmalıdır, bu kadar basit; ona fazla eğitim yatırımı yapmaya da gerek yok. Yapılacak yatırım ona farklı iş alanları oluşturularak da yönlendirilebilir. Bir öğrenciye yapılan eğitim yatırımı neredeyse bir insana kendi işini kurabileceği kadar finansman sağlamaya denk çünkü. Ancak; eğitim okul dışında da farklı sistemler oluşturularak devam etmeli.
Bizdeki Açık İlköğretimler, Açık Liseler ve Açık Öğretim Fakülteleri gibi. Her insanın akademik eğitim almasına gerek yok; yorum yapabilme ve hedef belirleyebilme gücüne ulaşana kadar öğrenciye temel eğitim verilmeli ve sonra ona istediği dersler ve konular isteyen öğretmenler tarafından öğretilmelidir.
Belki de bizdeki yetersizlikleri başkalarının eğitim sistemindeki yeterliliklerle karşılaştırmalıyız. Copy-Paste yönteminden ziyade bize ait olanı, bizde olmayan özelliklerle daha iyiye yürütmek üzere geliştirmemiz gerekir. Rus eğitim sistemi Rusya'nın mutlu insanlar ülkesi olmasına yetmiyor. Rus klasiklerini yutmuş, Rus bilim ve sanatını içine dercetmiş bir Rus ile bizim saf Anadolu çocuğu arasındaki temel farkı üretebilme kabiliyetleri arasındaki inanılmaz uçurumu, inceleyerek görebilirsiniz. Bizim çocuk mutlu olmasını bilir; zira duyguları köreltilmemiştir ve hırsı hala dipdiridir.
Son olarak insanlık tarihinde geriye doğru baktığımızda insanı kısırlaştıran ve boyunduruk altına alan sistemlerden değil de, bu sistemi dışlayanlardan oluşan "kaşifler listesini" gördüğünüzde esas meselenin ne olduğunu rahatlıkla fark edersiniz. Gece yarısı tatlı uykusundan uyanıp çözümünü bulamadığı matematik sorusuyla uğraşan adamları ayırt etmeliyiz; onlara akademik eğitimin tüm fırsatlarını sunmalıyız. Ya da anne-babasının neden sürekli kavga ettiğini merak edip çözüm bulmaya çalışan bir çocuğu, psikoloji, sosyoloji ile ilgili alanlarda eğitmeliyiz.
Açıkçası ne yaptığımızı ve yapmak istediğimizi önce biz bilmeliyiz. Tüm parasını kitaplara ayıran bir öğrencinin sizce inşaat mühendisliğinde veya tıp fakültesinde işi var mı? Gideceği yer felsefe, tarih, edebiyat, siyaset vs. gibi alanlardır.
Seçkin Deniz, 20.10.2007, Sistematik Analizler 36
Seçkin Deniz Yazıları
Takip et: @Seckin_Deniz
İnceleme:
http://urn.meb.gov.tr/ulkelerpdf/RUSYA.pdf
Bir Okuma Parçası:
RUSYA’DA EĞİTİM SİSTEMİ
Eğitim; toplumların her anlamda gelişimi,çağdaş dünya yolunda ilerlemek amacıyla oldukça önemli,olmazsa olmaz bir yapıdır. Günümüz dünyası eğitime oldukça önem vermekte ve bu konuda ilerlemektedir.Bu bağlamda Rusya Federasyonu da bu konuda aynı tutumu sergilemekte ve yüksek öğrenim programları ile UNESCO sıralamalarında üst sıralarda yer almıştır.
Rusya’da eğitim sistemi iki şekildedir.Birincisi, genel eğitim;ikincisi ise mesleki (profesyonel) eğitim sistemidir.
GENEL EĞİTİM
Bu eğitim sisteminde bireyin ahlaki,duygusal,fiziksel,entelektüel gelişiminin olduğu gibi;genel kültür seviyesini yükseltme ve bir sonraki adım olan mesleki eğitime geçişe hazırlamanın amaçlandığı gösterilmektedir.Bu nedenle bu sistemin içerisinde okul öncesi eğitim,ilköğretim,temel ve tamamlayıcı eğitim yer almaktadır.
Daha önceleri on yılı kapsayan eğitim,1985’ten sonra on bir yıl olmuştur. Böylece öğrenciler 17-18 yaşlarında ortaöğrenimlerini tamamlamaktadır. Ayrıca,sanat eğitimi ve kısa süreli eğitim için de 12 yıllık okullar vardır.ilk genel eğitim ve temel genel eğitim zorunludur. İlk dört yıllık kısım olan anaokul zorunlu olmamakla birlikte, üç ya da dört yıllık bir eğitim sistemini kapsamaktadır. Ancak öğrenci beşinci sınıfa geldiğinde, ilköğretimi kaç yıl okumuş olursa olsun, aynı seviyeye ulaşmış durumdadır. Bunun bir sonucu olarak öğrenci ilkokula 6-7 yaşında başlamakta ve eğer üç yıl okuyacaksa; bir yıllık eksiğini ya anaokulu ya da ailesi tamamlamaktadır. Anaokulu olmayan yerleşim birimlerinde ise eğitimin dört yıl olduğu görülür.
Temel ortaöğretimde ise tercihe bağlı bir durum söz konusu değildir ve standart olarak beş yıldır. Öğrenciler, temel genel eğitimi tamamladıklarında final sınavlarına girerler. Eğer sınavı geçerlerse Temel Genel Eğitim Sertifikası almaya hak kazanırlar.Böylece final sınavlarındaki sonuçlara göre öğrenciler, eğitimlerine devam etmek için yönlendirilir ya da edilmezler.
Sertifika sayesinde öğrencinin üniversite seviyesinde olmayan bir yüksek öğretim ya da ortaöğretimde mesleki eğitim görmesinin uygun olup olmadığı değerlendirilir.Temel orta öğretimin devamı niteliğindeki tamamlama ortaöğretimi iki yıl olarak düzenlenmiştir ve isteğe bağlıdır. Ancak bu okulun 2005 yılından itibaren 12 yıla çıkarılarak zorunlu olması planlanmıştır. 11 yıllık okul programını tamamlayıp Devlet Final Sınavları’nda başarılı olan öğrencilere Genel Ortaöğrenim Sertifikası verilir. Genel Ortaöğrenim Sertifikası, öğrencinin ne tür bir profesyonel eğitime devam edebileceğini gösterir. Mesleki eğitim ya da hem üniversite seviyesinde olmayan hem de üniversite seviyesinde yüksek öğrenim kurumlarına devam hakkı sağlar.
Eğitim-öğretim takvimi 1 Eylül- 1 Haziran tarihleri arasında olup dört dönemdir. Rus eğitim yasasının 6. maddesi ile, öğrencilere zorunlu olan 9 yıllık eğitim sırasında anadilde eğitim görme hakkı tanınmıştır. Eğer öğrenci isterse anadilini ana dilini seçmeyebilir.Hangi dillerde eğitim verilebileceği de ilgili eğitim kuruluşunun yönetmeliğine göre olmaktadır. İlkokul dışındaki tüm devlet eğitim kuruluşlarında Rusça eğitimi standarttır. Çeşitli cumhuriyetlerdeki anadilini öğrenme şekli, ilgili cumhuriyet yasaları ile belirlenir. Bağımsız olmayan diğer halkların kendi anadillerini öğrenmeleri için yardım olanağı sağlanır. Aynı yasanın 9. maddesine göre; eğitim programı, herhangi bir eğitimin özelliklerini belirler.
Rusya, Temel Müfredat’a dayanan ve ileri seviyede programlar sunan gelişmiş okullar ağına sahiptir. Bu ileri düzeyde programlara şu yollarla ulaşılabilir:
- Yabancı dil, matematik, fizik gibi seçmeli derslerde ileri düzeyde program sunan okullar yoluyla.
- Gelişmiş okul dışı etkinlikler ve böylece de güzel sanatlar, felsefe, ekonomi, spor ve diğer benzer alanlarda derinleşmesine çalışma imkanı sunan okullar vasıtasıyla.
- Son sınıf öğrencilerinin, yüksek öğrenim kurumlarından gelen bir özel öğretmen gözetiminde çalıştığı ve eğitim kurumlarının olanak ve akademisyenlerinden faydalandıkları okullar yoluyla.
Son birkaç yılda sayısız özel okul açılmıştır. Bunların ulusal olarak tanınmış sertifikalar (devlet formatında sertifikalar) verme ruhsatı elde etmeleri devlet okullarıyla denklik prosedürlerindeki başarılarına beğlıdır. Denkliği olmayan kurumlar tarafından verilen sertifikalar daha yüksek öğretim kurumlarına geçiş hakkı sağlamaz.
MESLEKİ EĞİTİM
Mesleki eğitim kişinin mesleki anlamda bir yetenek kazanması ve seçmiş olduğu o mesleği icra edecek birer bireyler haline gelmesini amaçlamaktadır.
Rusya Federasyonu’nda genel eğitim programları dışındaki bütün programlar, diploma ve derece verip mesleki nitelikler kazandırdıkları ve meslekleri icra etme hakkı sağladıkları için profesyonel eğitim programları olarak adlandırılırlar. Profesyonel eğitim programları olarak adlandırılırlar.
Profesyonel eğitim programları şunları kapsar;
*Mesleki eğitim
*Üniversite seviyesinde olmayan yüksek öğretim
*Üniversite seviyesinde yüksek öğrenim
*Doktora programını da içeren lisans üstü eğitim
*Tamamlayıcı eğitim
Mesleki eğitimde genel amaç nitelikli elemanlar yetiştirmektir.Rusya Federasyonu’nda mesleki eğitime tabi olan pek çok sayıda öğrenci bulunmaktadır.Mesleki eğitime katılmak için herhangi bir giriş sınavı da bulunmamaktadır.
Üniversite seviyesinde olmayan yüksek öğretim;akademik derece kazandırmayan programları kapsar. Bu tür programlara giriş rekabet gerektirir ve genelde tamamlanan ortaöğrenimle ilişkilidir. Ancak, bazı programlar için temel genel eğitim yeterlidir. Mezunlar, ya mesleki faaliyetlere devam etmeye ya da üniversite seviyesinde yüksek öğrenim kurumlarına girme yolunu aramaya hak kazanırlar.
Şubeleri dahil 1600 civarında devlet ve 1900’a yakin özel teşebbüs tarafından kurulmuş üniversite seviyesinde yüksek öğretim kurumu vardır. Mezunlar şu diploma ve derecelere hak kazanırlar:
*Intermediate Diploma(en az 2 yıllık bir çalışma)
*Bakalavr Derecesi (en az dört yıllık bir çalışma)
*Specialist Diploma (5-6 yıllık bir çalışma)
*Magistr Derecesi (6 yıllık bir çalışma)
Lisans üstü eğitim; profesyonel gelişimleri arttırarak,ileri düzeyde akademik seviyelerine gelmek için yardımcı olur.
*Candidate of Sciences (Kandidat nauk)
*Doctor of Sciences (Doctor nauk)
Candidate of Sciences’in ilk derecesi aspirantura denilen doktora programlarıyla Specialist diploması ya da Magistr derecesini aldıktan sonra elde edilebilir. En az üç yıllık bir çalışmayı gerektirir ve bir tez savunmasıyla son bulur. Doktorayla ilgili ikinci derece (Doctor of Sciences) ülkedeki en yüksek akademik derecedir. Candidate of Sciences derecesini takiben daha ileri düzeydeki çalışma ve araştırma sürecinden sonra elde edilebilir ve çok önemli bir tez savunması gerektirir.
Rusya Federasyonu Genel ve Mesleki Eğitim Bakanlığı’nca hazırlanan ders programlarının içeriği, bu okullarda bir haftada okunacak, zorunlu minimum ana dersleri planlamaktadır. Programların hazırlanması aşamasında çeşitli okullarda test ve uygulamalar yapılmıştır. Buna ek olarak ders programlarının içerikleri hazırlanırken, Rus Eğitim Akademisi ve diğer bilim merkezlerince hazırlanmış standart projeler kullanılmış, bunlar da eğitim uzmanlarınca incelendikten sonra karara bağlanmıştır.
Rusya Federasyonu Genel ve Mesleki Eğitim Bakanlığı 9 Şubat 1998’de bu konu ile ilgili olarak daha ayrıntılı bir yönetmelik yayınlanmış ve öğrencilerin söz konusu okullarda, bir haftada maksimum olarak kaç saat derse gireceklerini ve hangi sınıfta hangi dersin kaç saat verileceğini belirlemiştir. Program, Rusya içindeki ana dili Rusça olan ve olmayan diğer cumhuriyetlerin çeşitlendirilmiş programlarını da içermektedir. Buna bağlı olarak eğitim planı, standart ve çeşitlendirilmiş olmak üzere iki çeşittir.
Standart Program:Ülkede belirlenmiş standartta mezunların ulaşması için gerekli olan standart garanti altına alınmaktadır.Bu kısımda matematik, fizik, kimya hariç, diğer derslerden %10-15 oranında daha az zaman ayrılabilir.
Çeşitlendirilmiş Program:Bölgesel cumhuriyetler için hazırlanmıştır. Belirlenen ders saatleri, genel eğitim programında belirtilen zorunlu derslerin okutulması için kullanılır.Bu kısımda çeşitli dallar vardır. Filoloji, matematik, doğa bilimleri, sosyoloji, sanat, beden eğitimi, teknoloji dalları gibi.
Yorumsal olarak incelersek;Rusya geçmişten günümüze eğitim açısından da oldukça gelişim göstermiş,bu konuda üst safhalarda yer almış,birçok gelişmiş ülkeyle de yarışır duruma gelmiştir. Tüm bunlara rağmen kimi bakış açılarına göre Rusya eğitim sistemi bugün çağdaş gibi gözükse de, aslında Kızılordu’dan kalma.
Bu görüş Moskova’da görülen Profosyonel Eğitim Fuarı'nda ortaya atılmıştı ve yapılan araştırmalara göre eğitimin yüzde 70’inin 1939 yılından kalma olduğu ortaya atılmıştır.Bu konuda Noviye İzvestiya gazetesinin haberine göre,Eğitim Geliştirme Enstitüsü öğretim görevlisi Isaak Frumin 1990’larda olan değişimin eğitim sektörüne yansımadığını belirtti.
Rusya’da Eğitim Bakanlığı’nın Rusya eğitim sistemini uluslararası standartlara yükseltmek için çabaladığı belirtilen fuarda, “Rusya’da eğitim sisteminin özü 1939 yılından bu yana değişmedi, ancak dünyada ise çok radikal değişimler oldu” denildi.Katılımcılarda batıdaki eğitim sisteminin Rusya’ya oranla çok daha ileri seviyede olduğunu düşünmekteydiler ve fuarda “Rusya’da eğitim sisteminin özü 1939 yılındandan bu yaan değişmedi, ancak dünyada ise çok radikal değişimler oldu” diyerek bu konudaki fikirlerini belirttiler.Ancak Rusya medya yoluyla da artık Sovyet döneminden kalma eğitimin değiştiğinin sinyalini veriyor.
Fatma Şahbaz, 3 Aralık 2013 Salı
Kaynakça
1- http://turkhaber.com.ua/rusyada-egitim-sistemi-1930lardan-kalma/
2- http://www.tugeb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=197:rusyada-eitim-sistemi&catid=50:duenyadan-eitim&Itemid=113
3- http://forum.memurlar.net/konu/912582/