"Modern Orta Doğu sınırını çizen anlaşmalar Sevres ve Lozan oldu."
Sykes-Picot anlaşması Fransızlar ve İngilizler tarafından imzalanırken, Rusya'da muhatap Çardı. Ancak "Ekim Devrimi", planları değiştirecek ve bu gizli belgenin ortaya çıkmasına neden olacaktı. Bolşevik devriminden sonra Rusya'ya Osmanlı topraklarında vaadedilen bölge Fransa ve İngiltere tarafından reddedildi. Buna Bolşeviklerin cevabı ise gizli olan anlaşmayı sızdırmak oldu.
Lenin ve Troçki, Çarlık Rusyası'nın imzaladığı bütün gizli anlaşmaların yayınlanması emrini verdi.
23 Kasım 1917'de Sykes-Picot Anlaşması Sovyetler'in resmî gazetesi Pravda'da yayınlandı. Üç gün sonra da İngiliz Guardian gazetesi bu gizli anlaşmayı yayınlayacaktı.
İngiltere ve Fransa açısından bu belgenin yayınlanması büyük bir skandal oldu. Araplar bu plana sert tepki gösterirken, Siyonistler de bu anlaşmanın ortaya çıkmasından huzursuz oldu.
Ancak Sykes-Picot Anlaşmasının bu şekilde ortaya çıkmasından memnun olanlar da vardı.
Dönemin İttihat ve Terakki yönetimi, İngilizlerin Araplara ayrı, Siyonistlere farklı sözler vermesinin ortaya çıkmasını bir kamu diplomasisi atağına çevirdi.
Anlaşmayı anında Arapçaya çevirip Suriye medyasına sundu.
Cemal Paşa'nın 4 Aralık 1917 tarihinde yaptığı konuşmanın ana konusu Sykes-Picot Anlaşmasıydı.
Şerif Hüseyin şoktaydı! İngiliz ve Fransızlarla yaptığı anlaşmanın detaylarını muhataplarından değil, Cemal Paşa'dan öğrenecekti.
Aslında Sykes-Picot anlaşması hiçbir zaman uygulanmadı. İngilizler bir taraftan Fransızlarla haberleşirken o sırada aslında bir taraftan da Kahire’den Araplar ve Mekke Şerifi Hüseyin’le konuşmakta ve onlara Mersin’e kadar bir bağımsız Arap devleti vadetmekteydiler.
Bir taraftan ise Siyonistlerle temas hâlindeydiler, ki İngiltere’nin Yahudilerin Filistin’de bir yurt kurma hakkını tanıyan ve desteklediğini açıkladığı Balfour Deklarasyonunu da 1917’de yayınlayacaktır. Zaten bu süreçlerden bağımsız olarak İngilizler Musul-Kerkük bölgesini de Fransızlara bırakmadı. Bugün Türkiye’de kalmış Urfa, Gaziantep de Fransızların olmadı.
Modern Orta Doğu sınırını çizen anlaşmalar Sevres ve Lozan oldu. Ancak Sykes-Picot’nun namı yürürken hayaleti bir yüzyıldır devam etmekte, Orta Doğu halklarının kendi iradesi ile istikballerini, geleceklerini belirleme mücadelesini ve Orta Doğu’ya büyük güçler tarafından vurulan prangayı simgelemeye devam etti.
Ceren Kenar, 18.05.2016, Sonsuz Ark, Konuk Yazar
Ceren Kenar Yazıları
Takip et: @cerenkenar
Sonsuz Ark'ın Notu: Ceren Kenar Hanımefendi'den yazılarının yayınlanması için onayı alınmıştır. Seçkin Deniz, 31.08.2015
İlk yayınladığı yer: Türkiye Gazetesi
http://www.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/ceren-kenar/591472.aspx