"İsrail’in bizzat kendi denetçileri, tıpkı eski istihbarat şeflerinin de ambargonun ve sert tutumun İsrail’ in güvenliğini tehdit eden asıl unsur olduğunu söylediği gibi, baskı politikalarının yanlışlığını bir raporda dile getirdi..."
İsrail’li denetçi Joseph Shapira`nın 2014 yazında gerçekleşen ve Gazze Şeridi`ni hedef alan koruyucu hat harekâtı hakkındaki raporu henüz yayımlanmadı, ama 40 civarında üst düzey askeri ve siyasi yetkiliye dağıtılan ilk taslak daha şimdiden fırtına kopardı.
Hem rapora hem denetçiye ağır ve alakasız yorumlarla saldıran başbakan Benjamin Netanyahu`nun çevresi, bu tepkileriyle bu harekâtı zaten başarı olarak görmeyen İsrail halkının harekâtla ilgili rahatsızlığını daha da artırdı. Taslak raporda siyasi ve askeri yönetim kademesi ihmalcilik ve vahim ölçüde sorumsuzlukla suçlanıyor.
İsrail denetçisi Joseph Shapira`nın hazırladığı 2014 Gazze savaşı raporu İsrail’i karıştırdı. Rapor başbakan Binyamin Netanyahu`yu da zor duruma bıraktı.
Olmert döneminden beri alınan kararların takipçisi ve uygulayıcısı olan şahin kanadın ezici güç kullanarak Hamas’ı halkın gözünden düşürme planı işlemedi. Netanyahu da ambargoları sürdürerek hali hazırda bıçaklı eylemler şeklinde devam eden ilerleyen ve fakat yakın zamanda silahlı eyleme dönüşmesi muhtemel intifadayı başlattı.
Filistinlilerin, kendilerine karşı kullanılan bu sert güç (hard power) ile köşeye sıkışıp daha da saldırganlaşmaları İsrail’in haklı olduğu algısına elbette yol açmayacaktır.
Netanyahu içine düştüğü zor durumdan kurtulmak için raporu küçümseme yolunu tercih ediyor. Raporu değerlendiren bir analiz kaleme alan İsrailli kıdemli gazeteci Shlomi Eldar ise dikkat çekici tespitlerde bulundu.
Askeri harekâta doğru gidilen günlerde, Gazze`ye uygulanan tecride Mısır da katılmış, Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El Sisi`nin yeni rejimi Hamas`ın Mısır-Gazze sınırında Refah bölgesinde kazdığı tünellere yönelik topyekûn savaş başlatmıştı. İsrail`in bundan memnun olduğu aşikârdı. İsrail devleti açıklamalarında Gazze’ye giden yardımların arasından patlayıcı çıktığını gösteren paylaşımlar yapmayı da ihmal etmiyordu.
Ancak askeri ve siyasi yöneticiler basit bir gerçeği idrak edemedi: düdüklü tencere misali kaynayan Gazze`ye ilave basınç uygulamak patlamaya yol açabilirdi ,- ki nitekim öyle de oldu.
Shlomi Eldar’ın Rapor Analizi
İsrailli denetçi Joseph Shapira`nın 2014 Gazze savaşıyla ilgili yazdığı raporu değerlendiren İsrail’li kıdemli gazeteci Shlomi Eldar Gazze`ye uygulanan ablukayla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Hamas Kassam roketlerini ablukadan önce geliştirmişti. Amaç İsrail`e karşı caydırıcı bir unsur yaratmak ve İsrail hava kuvvetleriyle çarpışmadan saldırıda bulunmaktı. Ancak abluka Hamas iktidarının bekâsını tehlikeye attı ve Hamas`ı silahlanma yarışına sevk etti. Böylece Gazze bir barut fıçısına dönüştü. İsrail o günlerde ablukayı uzatarak güneyde yaşayan İsrail halkını Hamas roketlerinin gölgesinde yaşamaya mahkûm edeceğini göremedi."
Makalesinde 'devlet denetçisi nihai raporunu açıkladığında ordu ve hükümetin üst kademeleri ifşa edilen yanlışları muhtemelen birbirine yıkmaya çalışacak’ tespitinde bulunan Eldar, 'Ancak bu yumruklaşmadan sonra yetkililer bu 60 sayfalık raporu iyice incelemeli ve raporda önerildiği gibi İsrail’in yanlış güvenlik anlayışını ciddi şekilde gözden geçirmeli. Zira Mevcut güvenlik anlayışında Gazze halkı hapsedilirken, Gazze`ye girecek gıda ve hammadde kontrol altında tutulurken ve Gazze ekonomisine zarar verilirken sınırda sükûnetin sağlanabileceği düşünülüyor' eleştirisini getiriyor.
Shlomi Eldar Gazze ambargosunun başlatıcısı olan İsrail Başbakanlarından Olmert`in ablukanın Hamas`ı çökerteceği ve Mahmud Abbas`ın Gazze`nin idaresini ele geçireceği varsayımı üzerinden ambargoya dayalı güvenlik politikasını geliştirdiğinin altını çiziyor.
Hamas Daha da Güçlendi
Eldar, 'Bu anlayış ablukayı başlatan Olmert`in temel varsayımıydı. Olmert, ekonomik baskının Hamas`ı çökerteceğini ve Haziran 2007`de kanlı bir şekilde devrilen Filistin yönetimi ile başkan Mahmud Abbas`ın Gazze`nin idaresini yeniden ele alacağını hesaplıyordu. O günden bu yana dokuz yıl geçti ve abluka hâlâ devam ediyor. Hamas ise daha da güçlenmiş durumda' diyor.
'Hamas “Koruyucu Hat Harekâtı”nda eğitimli ve çok daha iyi donanıma sahip İsrail ordusuna yaklaşık 50 gün kafa tuttu. Uzun menzilli roketleriyle Gazze sınırındaki yerleşimlerden kuzey uçtaki Hayfa`ya kadar milyonlarca İsraillinin hayatını tehdit etti, günlük hayatı sekteye uğrattı. İsrail ekonomisi ciddi zarar gördü. Birçok küçük işletme battı, pek çoğu da ancak aylar sonra toparlanabildi’
İsrailli denetçi Joseph Shapira`nın raporuna atıfta bulunan Eldar İsrail yöneticilerinin raporu dikkate almaları gerektiğini vurgulayarak İsrail yönetimine şu soruları yöneltiyor.
Rapor, Ordunun harekât öncesi hazırlık durumu ve harekâtın Ordu komutası ve hükümet tarafından yürütülüş biçimine ilişkin uyarılarda bulunuyor. İsrail bu hususları gözden geçirmenin yanı sıra şu sorulara da yanıt vermek zorunda:
- Gazze ablukası İsrail`in güvenliğini artırdı mı, zedeledi mi?
- Abluka İsrail`in uluslararası konumunu nasıl etkiledi?
- Gazze halkının ekonomik koşulları önemli ölçüde iyileştirilseydi sınırın her iki tarafında can kaybı önlenir miydi ve İsrail Ordusu zor durumlara düşmekten kurtulur muydu?
Rapor Netanyahuyu Zor Durumda Bıraktı
Raporu okuyanlara göre Shapira bu soruları doğrudan yanıtlamıyor ama bu denli açık ve keskin sorular sorarak ne demek istediğini anlatıyor.
İsrailli denetçi Joseph Shapira`nın 2014 Koruyucu Hat Savaşı hususunda hazırladığı raporun Netanyahu`yu zor duruma bıraktığını ve ondan dolayı raporu karalama yolunu tercih ettiğini belirten Shlomi Eldar analizine şöyle devam ediyor:
'Nihai rapor açıklanınca üst düzey askeri ve siyasi yöneticilerin hatalarının sorumluluğunu kabul ederek istifa etmesi beklenmiyor. Rapordaki tenkitlerden en büyük payı alan dönemin genelkurmay başkanı Benny Gantz artık görevde değil. En çok eleştirilen ikinci isim olan Başbakan Netanyahu ise şimdiden raporu küçümsemek ve karalamakla meşgul.'
Gazze ablukasının İsrail`in güvenliğini tehlikeye attığını ama yönetimin bunu görmediğini belirten Shlomi Eldar, 'Görüldüğü kadarıyla İsrail, Gazze`deki sıkıntı ve umutsuzluk ile İsrail halkının güvenliğine oluşan tehditler arasında bağ olduğunu kabul etmiyor. Yine de yönetim bu raporu ciddiye almalı ve Gazze`de yeni bir savaşın önüne geçmeye çalışmalı' diyor.
Gazze ablukasının yıkıcı sonuçlarının olduğunu ve Hamas`ın bu ablukayı kaldırmak için herşeyi göze aldığını vurgulayan Shlomi Eldar, analizinde şu satırlara yer veriyor;
'Hamas, hem kendi çaresizliği hem de ablukanın yarattığı yoksunlukla diz çöktürülen Gazze halkının umutsuzluğuyla kaynaklarını İsrail`le mücadeleye yönlendiriyor, tüm imkânlarını kullanarak ablukayı sonlandırmak istiyor. Netanyahu ve Gantz dâhil siyasi ve askeri yönetimin tepe kademeleri bunu göremedi. Gördülerse de göz ardı etmeyi tercih ettiler. Ancak devlet denetçisi durumu görüyor ve gözünü kapama niyetinde değil.'
Serra Karaçam, 02.06.2015, Sonsuz Ark, Konuk Yazar,