"Devlet Başkanı Putin, Suriye’deki İran varlığına karşı Türkiye’nin kızgınlığının yanı sıra genel bir Sünni Arap muhalefeti olduğunun farkında. Arka planda İran karşıtı duruşuyla bir Başkan Trump var bir de Putin’in Esad’ı Şam’da muhafaza etmesini sağlayacak Amerika, İsrail, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın da razı olacağı ve İran’ı oyunun dışında tutacak bir Suriye düzenlemesi için Rusya’ya kredi verilmesi ihtimali."
Mr. Netanyahu Goes To Moscow- High Stakes Are On The Line
Eski Sovyetler Birliği’nde İsrail’in ismini zikretmek Tanrı’ya küfretmekle eş değerdi, fakat Devlet Başkanı Putin ve Başbakan Netanyahu sık sık görüşmeyi alışkanlık hâline getirdiğinden beri öyle değil. Bu durum, Rusya’nın İsrail’e olan yaklaşımının eski Komünist süper güçten tamamıyla farklı olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte bu kez bahis, son derece büyük ve İsrailli lider kaygılı olduğuna göre ortada sıra dışı bir acil durum var.
(Bu acil durum) Başbakan’ın Kudüs’te haftalık Bakanlar Kurulu toplantısının açılışında sıradan diplomatik protokolün alenen dışına çıkarak verdiği beyanatta Rusya lideri ile toplantısının amacını ve toplantıda kendisiyle neler paylaşmayı tasarladığını son derece detaylı bir şekilde anlatmasıyla bir hayli gözler önüne serildi.
Başbakan [görüşmede] İran ve Suriye’nin konuşulacağını ve bu iki ülkenin de müdahil olduğu durumun doğru ve gerçeklere dayalı izahının yapılacağını aynı zamanda Orta Doğu’daki durumun ferasetli gözlemcilerinin ki Vladimir Putin de bunlardan biri, şüphesiz yabana atamayacağı bir uyarı yapacağını söyledi.
Netanyahu, İran’ın Suriye’de kalıcı askerî varlık tesis etmesine geçit vermesi için Esad rejimine en azından rejimden geriye kalanlara baskı yaptığını dile getirdi. İran’ın düşüncesi, (bu askerî varlığı) İsrail’e karşı yeni bir cephe açmak için Golan’ın Suriye tarafında tesis etmek ki Netanyahu, bunun, İsrail’in tepkisini gerektireceğini açıkça söyledi. Burada birkaç bağlam var:
Birincisi, ister Devrim Muhafızları mensubu olsun ister Lübnan Hizbullahı ister Iraklı Şii milisler isterse Afgan Şii gönüllüler olsun İran’ın Suriye’de binlerce hatta on binlerce askeri var.
İkincisi, Hizbullah bütün mevcudiyetiyle İran ordusunun ayrılmaz bir parçası. Son dönemde İsrail’e karşı bir tehdit hareketi içinde yer alıyorlar ve İsrail de [Hizbullahı] çok ciddiye alıyor.
Üçüncüsü, Beşer Esad, aslında İran’ın desteği olmadan ülkesinden elinde kalan toprakların yarısından azını bile kontrol altında tutmayı başaramaz, ancak Suriye’nin İran’dan gelen baskılara karşı etkin şekilde direnebilecek pozisyonu da var.
Dördüncüsü ve en önemlisi, Rusya, Esad’ı hâlâ Şam’daki (tabii oradaysa) yerinde tutan dış güç.
Rusya, zaten Suriye’deki Hizbullahı hedef alan İsrail faaliyetlerine müdahale etmeme ve İsrail’e sınırı bulunan Güney Suriye’de hava kuvveti faaliyetinde bulunmama hususlarında İsrail ile gayet başarılı yürüyen bir anlaşma yaparak Suriye’deki rolüne ilişkin sorumlu bir tutum sergiledi. Putin-Netanyahu görüşmesinin merkezinde yer alacak konu, tam da bu.
Rusya’nın kendi stratejik çıkarlarıyla da örtüştüğü için İsrail, gerçekten Rusya’dan, İran’ı Suriye’de etkisiz hâle getirecek güç olmasını bekleyebilir. Rus komutanlarının Suriye’de Hizbullah faaliyetlerini kısıtlama çabaları olduğunu ortaya koyan teyit edilmemiş haberler çıkmaya başladı bile. Fakat bundan çok daha fazlası gerekiyor.
Devlet Başkanı Putin, Suriye’deki İran varlığına karşı Türkiye’nin kızgınlığının yanı sıra genel bir Sünni Arap muhalefeti olduğunun farkında. Arka planda İran karşıtı duruşuyla bir Başkan Trump var bir de Putin’in Esad’ı Şam’da muhafaza etmesini sağlayacak Amerika, İsrail, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın da razı olacağı ve İran’ı oyunun dışında tutacak bir Suriye düzenlemesi için Rusya’ya kredi verilmesi ihtimali.
Böyle bir düzenleme, Trump yönetiminin Suriye politikasıyla kusursuz bir şekilde örtüşürken Ürdün ve Mısır’ın çıkarlarına da uygun olacak. Bu planın hayata geçirilmesi mümkün olmazsa İsrail’in üzerine ağır bir yük bineceği için mutlak ulusal güvenlik ihtiyacı nedeniyle İsrail’in Suriye’deki İran varlığı ve Lübnan Hizbullahı ile kendi başına mücadele etme kararı alması çok güçlü bir alternatif olabilir. İsrail’in böyle bir kararı, İran’a çok ciddi şüpheyle bakan Arap dünyasının çoğunluğuna da uyar.
İsrail’in artık bir öcü bir günah keçisi olmak yerine bölgedeki Arap ilişkilerinde yavaş yavaş, adım adım ve sessizce bir aktör hâline gelmesi Orta Doğu’da rüzgârın yön değiştirdiğinin göstergesi. Bu senaryo, Trump yönetiminin de desteğini alabilir.
Aslına bakarsanız bu senaryoyu ortaya çıkarmak Rusya’nın menfaatine değil fakat çağrıyı yapacak olan Rusya’nın kendisi. Bahisler ise Rusya’nın Netanyahu’nun beklentilerini tam anlamıyla olmasa da büyük oranda karşılayıp bu işi yoluna koyacağı yönünde. Böylelikle İsrailli lider [Moskova’dan] şimdi olduğundan biraz daha az kaygılı dönecek.
Josef Olmert, 5 Mart 2017, Huffington Post
Esra Öztürk, 08.03.2017, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Milenyum Efektleri, Çeviri
Esra Öztürk Yazıları
Takip et: @EsraOzturkIst
Orijinal Metin:
http://www.huffingtonpost.com/entry/mr-netanyahu-goes-to-moscow-high-stakes-are-on-the_us_58bc3642e4b0fa65b844b48f
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.