"Kral Selman’ın ziyareti Doğu Asya ülkelerini, ABD’nin hakim olduğu bir düzenden, daha çok aktörün yer aldığı daha komplike bir düzene doğru kayan Körfez güvenliği dinamiğine daha çok entegre edecek gibi görünüyor."
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdul Aziz, geçtiğimiz hafta Malezya, Endonezya, Japonya, Çin ve Maldivler’i kapsayan bir aylık Asya gezisine başladı. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri ve Çin hükümet yetkilileri arasındaki üst düzey ziyaretlerden sonra gelen resmi gezi, Körfez ile Doğu Asya arasındaki ilişkilerin derinleşmekte olduğunun açık bir göstergesi.
Her ne kadar ticaret, Suudi heyeti için önemli bir gündem maddesi olsa da, Asya’nın Körfez güvenliğinde artan rolü söz konusu ziyaretin temel taşlarından biri olacak.
Çin ve Suudi Arabistan’ın Yeni Askeri İşbirliği
Çin ile Suudi Arabistan arasında güvenlik alanındaki işbirliği, Suud veliaht prensi Muhammed bin Selman’ın geçen sene Ağustos ayında Çin’e yaptığı ziyaret sırasında Çin Savunma Bakanı’nın, “Suudi Arabistan ile askeri ilişkilere yeni bir boyut kazandırmaya hazırız” sözü ile vurgulanmıştı.
Söz konusu işbirliği, bundan iki ay sonra, Suud ve Çin Özel Kuvvetleri arasında Çengdu şehrinde yapılan 15 günlük ortak askeri tatbikat ile somut bir hal kazanmıştı.
Çin güvenlik güçleri bu tatbikat ile birlikte ilk kez bir Arap devletiyle askeri işbirliği yapmış olsa da, aslında Çinli askeri yetkililer son yıllarda Körfezli muhatapları ile daha derin ilişkiler geliştiriyor.
Çin donanması, Aden Körfezi’nde ve Afrika’nın doğu kıyısı boyunca sürmekte olan Çin Donanması Eşlik Görev Gücü misyonu çerçevesinde dinlenme ve ikmal için Umman, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) limanları kullanıyor.
Bu durum, Çinli yetkililerin ev sahibi ülkelerdeki Körfez tesislerini ziyaret etmeleri, çeşitli kültür ve spor etkinliklerine katılmaları için fırsat sağlıyor. Bütün bunlar Çin’in, Körfez’i stratejik öneme sahip bir operasyon bölgesi olarak gördüğüne işaret ediyor.
KİK ve Asya Arasında Güçlenen Ekonomik Bağlar
Dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin, Körfez ülkeleriyle olan ilişkilerinin temel taşını ticaret olarak görüyor. İkili arasındaki ticaret 2000 yılında 10 milyar doların altındayken, 2014’te 158 milyar dolara yükseldi. Çin-KİK serbest ticaret anlaşmasının kısa süre içinde imzalanması bekleniyor.
Anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkinin ticari boyutunu daha da güçlendirirken, Körfez güvenliği konusu Çin için sürekli bir ekonomik zorunluluk haline getirecek.
Tüm bunların Çin için bölgede daha sağlam bir ayak izi olacağına şüphe yok. Hali hazırda Çin, Körfez genelinde geniş bir işadamı ağına sahipken, 230’dan fazla Çinli firma Dubai’nin Cebel Ali Serbest Bölgesinde merkez kuruyor. Bu şirketler, Çin Demiryolu şirketinin hacıların taşınması için inşa ettiği 1,8 milyar dolarlık demiryolu ile BAE’deki Habshan petrol sahasından, Fuceyra’nın Hint Okyanusu sahil şeridine uzanan boru hattını da içeren çok sayıda önemli projelerde yer aldı.
Çinli firmalar, 2005-2014 yılları arasında KİK ülkeleriyle toplamda yaklaşık 30 milyar dolar değerinde inşaat ve altyapı projesi imzaladı, ki bu rakam Çin’in küresel toplamının yüzde 8’ini oluşturuyor.
Çin’in oldukça iddialı ”Kemer ve Yol” (Belt and Road) projesi de şüphesiz Körfez’deki varlığını artıracak. Artan finansal varlıklar ve gurbetçi nüfus ile birlikte güvenlik dinamiği, Çin’in bölgesel rolünde daha büyük yer kazanacak, zira ülke Ortadoğu’daki çıkarlarının korunduğundan emin olmak isteyecek. Nitekim Dışişleri Bakanı Wang Yi bu noktaya işaret ederek, ”Çin’in Ortadoğu’da daha büyük bir siyasi rol üstleneceğini ve bunu yapmak için bölgedeki askeri kapasitesini güçlendirmesi gerektiğini” söyledi.
Suudi liderliği uzun süredir Körfez’de siyasi olarak daha aktif bir Çin görmek istiyordu; Çin ile ilişkinin ticaretin ötesine geçmesi gerektiği konusunda hep bir beklenti vardi. Özellikle son yıllarda ABD ile Körfez ülkeleri arasında gerilimin artması, Körfez liderlerini alternatif arayışlara itti. Körfez’den bir liderin “Büyük bir güçle güvenilir bir ilişkiye ihtiyacımız var. Şayet ABD’ye güven duymazsak, yeni arayışlara girmek durumundayız.” sözü bu ihtiyacı ortaya koyuyor.
Suudi Arabistan’ın Güvenlik Vurgusu
Kral Selman’ın Çin gezisinin gündeminin ayrıntıları henüz açıklanmamış olsa da, seyahatteki duraklar Pekin’de ele alınacak konuların başında güvenlik olduğunu gösteriyor. Nitekim gezinin Malezya ayağında askeri değişim anlaşmaları, ortak tatbikatlar ve artan askeri işbirliği ile ağırlıklı olarak güvenlik gündemdeydi.
Benzer şekilde Endonezya durağında da Suud Kralı parlamentodaki konuşmasında terörizme karşı birlikte mücadele çağrısı yaparken, ziyaret esnasında imzalanan 10 anlaşmanın merkezinde güvenlik anlaşması yer aldı.
Tüm bunların ışığında Asya gezisinin Japonya ayağında da güvenliğin öne çıkması bekleniyor.
Terörle mücadelede Japonya ile işbirliği ve Orta Doğu ile Asya arasında güvenli deniz hattını korumak için Japonya’nın rolü gibi konular masada olacak gibi görünüyor. Riyad’ın Tokyo büyükelçiliğine askeri bir ataşe göndermeyi düşündüğünü açıklaması, Suud-Japon ilişkisindeki bu yeni boyutu, güvenliği ortaya koyuyor.
Özetle Kral Selman’ın ziyareti Doğu Asya ülkelerini, ABD’nin hakim olduğu bir düzenden, daha çok aktörün yer aldığı daha komplike bir düzene doğru kayan Körfez güvenliği dinamiğine daha çok entegre edecek gibi görünüyor.
Jonathan Fulton, Washington Post, 6 Mart 2017
Feyza Gümüşlüoğlu, 21.04.2017, Doha - Katar, Gazeteci-Yazar, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Çeviri
Feyza Gümüşlüoğlu Yazıları
Takip et: @feyzasays
Çeviri Metin: Körfez Gündemi
https://korfezgundemi.wordpress.com/2017/03/30/suudi-krali-asyada-neden-bir-ay-geciriyor/
Orijinal Metin:
https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2017/03/06/why-is-saudi-arabias-king-spending-a-month-in-asia/?utm_term=.a64052b336e3
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.