"Hollywood film stüdyolarında önemli rol oynayan Yahudiler ve Yahudilik, film tarihinde farklı şekillerde ve derecelerde filmlerde yer aldılar, etkin rol oynadılar- oynamaya devam ediyorlar-"
Jewish Film 101
Yahudi Filmleri
Neredeyse sinema tarihinin başlangıcı ile beraber filmler, Hollywood sinema stüdyolarında önemli bir rolü olan Yahudi yönetmen, aktör ve özellikle yapımcılar ile birlikte Yahudi karakterlerden, temalardan ve hikayelerinden çok etkilenmiş, Yahudiler film tarihinde farklı şekil ve unvanlarla var olmuşlardır.
Amerikan Yahudi Filmleri
Yahudi karakter ve temalarının Amerikan filmlerindeki varlığı, Amerikan toplumunda Yahudilerin yerinin de aynası olmuştur.
İlk sesli film 1927 yapımı “Jaz Şarkıcısı”, Yahudi bir koro şefi oğlunun, ailesinin itirazına rağmen Broadway’de başarıya ulaşmasının hikayesini anlatıyordu. Ama asıl II.Dünya Savaşı’ndan sonra, 1940’lar, 50’ler ve 60’larda; Centilmenlik Anlaşması ve Çapraz Ateş gibi anti-semitizmi işleyen filmler, Nüremberg Duruşması gibi soykırım filmleri ve Exodus gibi İsrail konulu filmlerle Yahudi varlığı kendini göstermeye başladı.
Woody Allen, Mel Brooks ve Steven Spielberg gibi isimlerin başarıları ile birlikte 70’ler ve 80’lerde, Yahudi temalı filmler çok çarpıcı bir yükseliş gösterdi. 1990’lara gelindiğinde, Schindler’in Listesi gibi soykırım temalı filmler düzenli olarak Oscar ödüllerini almaya başladı.
1980 ve 90’lar Yahudi film festivallerinin de popülerliğinin arttığı yıllardı. İlk Yahudi Film Festivali San Francisco’da yapıldı. Birkaç yıl içinde de küçük Yahudi topluluğu olan şehirler dahil Amerika’da ve hatta ülke dışında Yahudi film festivalleri yapılmaya başlandı.
İsrail Filmleri
İsrail’de çekilen ilk film, tarihteki ilk filmlerden birisi de olan 1896’da Kudüs hala Osmanlı topraklarında iken çekilen Kudüs Tren İstasyonu filmiydi. Yaklaşık 40 yıl sonra ilk uzun metrajlı İbranice film olan Gezgin Oded piyasaya sürüldü.
1960’larla beraber, artan komedi filmleri ile birlikte İsrail sineması daha da büyümeye başladı.
Politika ve çatışma temaları İsrail filmlerinde daima varlıklarını göstermiş olup son yıllarda filmler İsrail politikalarına ve Siyonistlerin İsrail tarihi anlatımlarına meydan okumaktadır.
İsrail toplumu Filistinlilerle sorunları var olsa da, İsrailli film yapımcıları filmlerinde Arapların İsrail toplumundaki yerine, Yahudilerin kendi içlerindeki etnik gerginliğe de yer vermişlerdir(*).
(*)İsrail’de Avrupa kökenli Aşkenaz Yahudileri, Asya, Afrika ve Müslüman ülkelerden gelen Mizrahi Yahudilerine karşı ekonomik, politik ve sosyal üstünlük gütmekteler.
MJL STAFF, My Jewish Learning
Nehir Nil, 24.09.2017, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Çevirmen Yazar, Çeviri, Çevirilerdeki Sesler
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.