"Parti üyelerinin de dâhil olduğu çok az kimse resmi bir doktrine inanıyor. Ekonomik anlamda, özel sektör Çin'in üretiminin % 60'ından fazlasını oluşturuyor ve CPC, sıradan Çinlilerin günlük yaşamlarıyla pratik anlamda bağlantısını yitirmiş bulunuyor."
The Paradox of Xi’s Power
Çin Komünist Partisinin altı günlük 19. Ulusal Kongresi'nin (CPC) sonunda, “Çin karakteristik özelliklerine sahip yeni dönem sosyalizmine dair Xi Jinping Düşüncesi’nin” Parti tüzüğüne eklenmesi yaklaşık 2200 delege tarafından kabul edildi. Böylece resmen Xi dönemi başlamış oldu.
Bundan önce sadece iki Çinli liderin, Mao Zedong ve Deng Xiaoping’in, kişisel markalı ideolojileri CPC tüzüğüne dâhil edilmişti. Xi’nin iki selefi, Jiang Zemin ve Hu Jintao’nun isimleri herhangi bir ideolojik doktrin ile ilişkilendirilmemiş, çok az kimse CPC içinde böyle yüksek bir statüye yükselmiştir. Çin liderleri, dünyanın zaten bildiği bir durumu teyit etmek için açıkça istekliler: Xi artık, CPC’nin en yüksek nüfuzuna sahip kişilerle eşdeğer yetkiye sahiptir.
Xi’nin sembolik olarak Halk Cumhuriyeti kurucularının kutsal konumuna yerleştirilmesinin yanısıra kendisine 19. Ulusal Kongre tarafından önemli iki politik zafer teslim edildi. Birincisi ve en önemlisi; bir halefin atanmasını engelledi ve böylece kendisinin Çin başkanı olarak üçüncü bir dönem daha göreve devam etme olasılığının önünü açık tutmuş oldu.
CPC’nin en yüksek karar verme makamı olan Politbüro Daimi Komitesi’nin yeni beş üyesinin tamamının 60 yaşlarında ve Partinin resmi olmayan emeklilik yaşının 68 olduğu göz önüne alınırsa, (bu üyelerin) beş yıl içinde Xi’nin yerini almak için çok yaşlı oldukları görülür. Politbüro Daimi Komitesi’nin 55 yaşından küçük yeni üyelerinden ikisi, Jiang ve Hu’nun yaptığı gibi Xi’nin de 2022’de görevi bırakacağı düşünülerek terfi ettirildi. Bunun yerine alternatif olarak Xi, Mao ve Deng’in yaptığı gibi halefini tasfiye edebilir. Her iki senaryo da pek sevimli olmayacaktır.
Oyunda herhangi bir halefin olmaması ve Xi’nin üçüncü dönem başkanlık yapma ihtimali, hem kendisine sadakatle bağlı olanların hem de bahislerini ellerinde tutanların politik hesaplarını kesin bir şekilde değiştirecektir. Kendisine bağlı olanlar sadakatlarını yeniden tasdik ederken, çit üzerinde bekleyenler ise Xi’nin vagonuna atlamanın bir yolunu bulacağa benziyor. Xi’nin rakiplerine gelirsek, onların moralli tamamen bozulmuş olmalı.
19. Ulusal Kongrede Xi'nin ikinci büyük zaferi, iki yakın müttefikinin Politbüro Daimi Komitesine seçilmesi oldu. Şu anki genel sekreteri Li Zhanshu Ulusal Halk Kongresi'ni (NPC) devralacak. Parti kararlarının alınmasında değerlendirmeden onaylama dışında asla bir fonksiyonu olmamış NPC’nin yasama gündemi bundan sonra Xi tarafından dikte edilecek.
Aslında, Li'nin NPC liderliğini devralması, Xi'nin siyasi amaçlarına yönelik en son engellerden biri olan anayasadaki iki dönem başkanlık sınırının ortadan kalkması için anahtar fonksiyonu görebilir. Xi'yi genel sekreterlik gibi bir parti unvanını elinde tutmaktan hiçbir şey alıkoyamasa da, Çin'in devlet başkanlığına devam etmek istiyor ise anayasayı değiştirmesi gerekecek. Ve Li görevde iken böyle bir değişiklik NPC’den geçecektir.
Xi için diğer bir güvenilir kişi olan Zhao Leji, CPC’nin kontrolü ile ilgili önemli bir pozisyon olan Yolsuzlukla Mücadele Dairesi başkanlığını, 69 yaşındaki Wang Qishan’dan devralacak. Wang, başından itibaren Xi’nin birçok rakibinin tasfiye olmasına neden olarak Xi’nin gücünü konsolide eden, yolsuzlukla mücadele mekanizmasını yönetmekteydi. Zhao’nun göreve gelmesiyle Xi, bütün üst düzey Çinli liderlere güçlü bir uyarı göndermiş oluyor.
Xi'nin 19. Ulusal Kongresi'ndeki zaferi, şimdi sahip olduğu müthiş gücün kendisine Çin milliyetçiliğine dayalı sert otoriter bir yönetim anlayışını gelecek yıllarda uygulama imkânı sağlayacağına yönelik yaygın spekülasyonun, anlaşılılabilir şekilde daha da güçlenmesine neden oldu. Bu, gerçekleşebilecek bir ihtimal olsa da gerçekleşmesi garanti de değildir.
Bunun nedeni basit: Son birkaç on yılda CPC'nin iç güç dinamikleri pek değişmemiş olsa da, Çin toplumu Maoist hatta Dengist (Çev: Deng Xiaoping) dönemin çok ötesine geçti. Parti üyelerinin de dâhil olduğu çok az kimse resmi bir doktrine inanıyor. Ekonomik anlamda, özel sektör Çin'in üretiminin % 60'ından fazlasını oluşturuyor ve CPC, sıradan Çinlilerin günlük yaşamlarıyla pratik anlamda bağlantısını yitirmiş bulunuyor.
Bu durum, Xi dönemindeki iktidar için bir paradokstur. Evet, kendisi dünyanın en büyük tek partili devletinin on yıllardır sahip olduğu en güçlü liderdir. Ancak Çin toplumunu şekillendirme yeteneği kendisinin, müttefiklerinin ve birçok dış gözlemcinin beklediğinden çok daha sınırlı olabilir.
MINXIN PEI /27 Ekim 2017
Minxin Pei, Claremont McKenna College'da Hükümet Profesörü ve “Çin'in Crony Kapitalizmi: Rejim Değişiminin Dinamikleri” kitabının yazarıdır.
Tamer Güner, 10.11.2017, Sonsuz Ark, Stratejik Araştırma, Çeviri
Takip et: @Trrguni
Metnin orijinali için bkz:
https://www.project-syndicate.org/commentary/xi-power-national-congress-weakness-by-minxin-pei-2017-10?
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.