Sonsuz Ark'ın notu:
Aşağıdaki analiz, Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul eden 1995 tarihli yasanın uygulanmasını ertele(me)yen kararı imzalamasından (9 Aralık 2017 tarihli Milliyet'ten Verda Özer'e göre Trump'ın açıklamasının aksine erteleme yasasını imzaladığı açığa çıktı) sonra doğacak olan enfeksiyonların nasıl tedavi edilerek 'Kudüs İsrail'in Başkentidir" hükmünün tesis edilebileceğini anlatan bir metindir; temelde Trump'ın bu kararını destekleyen bir anafikirle yola çıkılarak yazılmıştır, amacı bu süreçte bir suç dosyasına dönen Netanyahu'yu mümkünse kullanmak, aksi halde harcamak için neler yapılabileceğini dikte etmektir... 6 Aralık günü Bloomberg'de yayınlanan bu metin ile 9-10 Aralık'ta İsrail'de Netanyahu aleyhine yapılan gösteriler arasında stratejik bir bağ vardır; tek amacı da Netanyahu üzerinde baskı oluşturmaktır. Yahudiler kendi aralarında kavga ederek, kavga eder görünerek Kudüs'ü tamamen elegeçirmeye devam ediyorlar; bu yaşanan 'gerçek' değişmiyor... Trump'ın damadı Kushner de bir yahudidir ve Yahudi İsrail ile Müslüman Filistin arasında yapılacak barış görüşmelerinde 'tarafsız bir Amerikalı' olamaz; Kushner taraflıdır ve Filistinli Araplar ve bütün Müslümanlar aleyhine çalışmaktadır.
Seçkin Deniz. 11.12.2017
Kushner tezgahlarda. Getty Images; Kobi Gideon / GPO
Israelis Will Pay for Trump's Jerusalem Gambit
"Başkan'ın cömertliğinin karşılığında barış sürecinde beklediği şey maliyetli olabilir."
Başkan Donald Trump'ın, Ortadoğu barışını sağlama açısından, 6 Aralık 2017 Çarşamba günü yaptığı bir konuşmada Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımaya karar vermesi mantıksız sayılabilir. Barış çabalarından vazgeçebilecek Filistin'de şiddetin yükselme riski Damat Jared Kushner tarafından arttırılıyor. Suudiler gibi önemli ABD müttefiklerinin Trump ile yan yana yürümesinin Filistinlileri bir anlaşmaya itmesi daha da zorlaşıyor. Bu, İsrail'e daha güvenli hissettirmeyecek; ABD ve İsrail'de sağcıları doyuracaktır; oyuncunun oynadığı oyun aslında iki devletli bir çözümden kaçınmak.
Ancak gelecek fırtınanın olası bir gümüş astarı var; barış sürecini daha olumlu etkileyebilecek bir kararın bir sonucu. Kasıtlı olarak ya da değil, Trump, tüm İsrail'e, İsrail yanlısı ABD tutumundan daha ileri giden yollarla İsrail'e destek vermekten herkesin çekindiğini gösteriyor.
Bu, Filistinlilere karşı büyük bir tehdit. Barış görüşmeleri başarısız olursa, Trump, İsrail'in Batı Şeria'dakinden daha fazla toprağı ilhakına destek verebilir.. Üstelik durum, İsrail'e yönelik örtülü bir tehdit de içeriyor: Trump'ın İsrail'e ne kadar cömert davrandığı göz önüne alındığında, liderleri, Trump'ın kendilerine empoze etmeye çalışacağı anlaşmayı daha kolay kabul ederler.
Trump'ın hareketinin olağanüstü olmasının nedenini anlamak için "Kudüs" ün İsrail'in başkenti olarak tanınmasının İsrail'in Doğu Kudüs'ü tek taraflı olarak ilhak ettiğini ve ardından birden fazla tarihi Filistin köyünü ve yeni inşa edilmiş Yahudi mahalleleri Kudüs belediyesinin sınırlarına dahil ettiğini düşünün.
Kudüs'ü başkent olarak kabul etmek, yalnızca Knesset'in ve İsrail'in yönetim kurumlarının geri kalanının orada olduğunu kabul etmek anlamına gelseydi, bu o kadar da büyük bir anlaşma olmazdı. 1948'de İsrail'in bağımsızlığından bu yana zaten şehrin batı kısmı ellerinde. Ülkelerin, başkenti olarak istedikleri herhangi bir şehri seçme hakkı vardır. Ve hiç kimse, Batı Kudüs'ün nihai statü anlaşması çerçevesinde İsrail'in bir parçası olmasına karşı değil.
Zor kısım, 1967 yılından bu yana, İsrail, Doğu ve Batı Kudüs'ü en azından bir hukuk meselesi olarak tek birleşik bir şehir olarak görüyor. (Yerinde pek çok farklılık var.) Ürdün topraklarının İsrail'e ilhak edilmesi, uluslararası topluluk tarafından, ABD de dahil olmak üzere, kabul görmemiştir.
İsrail, sorunu Kudüs'ün tamamına genişleterek derinleştirdi. Bugün, Kudüs sınırı, neredeyse şehrin güneyindeki Beytüllahim'e uzanmaktadır. Kudüs'ten Beytüllahim'e giderken, İsrail güvenlik bariyerine girip Filistin'e geçene kadar neredeyse hiç bir fark gözükmüyor. Ve Beytüllahim'de, yakınlardaki tepelerde baş gösteren yeni Kudüs semtlerini görebilirsiniz.
Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul etmek, İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhak edeceğinin resmi olarak tanınması anlamına gelmese de, kesinlikle Trump yönetiminin şimdiye kadarki bütün ABD yöneticilerinden çok daha yakın bir yere gelmeye istekli olduğunu göstermektedir...
Bu, Filistinli ve İsrailli müzakereciler için aynı anlamı taşıyor. Trump'ın İsrail'in daha fazla Filistin toprağını ilhak edeceğini onaylamasıyla Filistinlileri tehdit etmeye istekli olduğunu ima ediyor; Filistin açısından bu bir kabustur. Trump'ın o kadar apaçık İsrail yanlısı olduğu gerçeği, Filistinlilerin, üzerinde uzlaşılan herhangi bir anlaşmayı kabul etmek için geriye adım atmasını ve boyun eğmesini, sonuçların korkunç olmasını öneriyor.
İsrail'de bazıları için, Trump'ın ilhakı destekleyebileceği fikri anlaşmayı engellemek için iyi bir nedenmiş gibi gelebilir. Ancak bu çay yapraklarını (fal) yanlış okumak olur. Trump, İsrail için böyle bir isteği ortaya koyduğunda, İsrail'in istediği kadarıyla iddia ettiği tanınmayı vererek karşılığında çok şey isteyecektir. Tam olarak, Trump yönetimi, İsraillilerin Kushner barış planını bozmadığı konusunda ısrarcı olacak, ki bu plan (eğer başarırsa) Trump Barış Planı olarak yeniden markalaştırılacaktır.
Sonuçta, akılcı bir müzakereci olarak tanınmayı isteyemeyen Kushner'in potansiyel olarak her iki tarafla da bir anlaşma yapabilmek için biraz daha iyi bir konuma gelebileceği düşünülüyor.
Ve dürüst olalım: Barış anlaşmasının yapılmasının tek yolu budur. Tabii ki ABD, Damat Kushner'in sadece dürüst bir oyuncu olduğunu söylemekte ısrar edecektir. Fakat İsraillileri ve Filistinlileri anlaştırabilmek için iki tarafın güçlü bir şekilde silahlandırılmasını, muhtemelen bir kereden fazla zorlanmasını gerektiriyor.
Filistinlilere, Yasser Arafat'ın 2000'de Camp David'ten geri çevirdiğinden daha iyi ve muhtemelen biraz daha kötü bir anlaşmayı kabul etmesi gerektiği söylenmelidir. Suudiler bunun olmasına yardım edebilir, ancak sonuçta Filistinlilerin hayır demeleri halinde şu anda Filistin'in bir bölümünde sahip oldukları yarım egemenliği bile kaybedebilecekleri riski inandırıcı bir tehdittir.
İsraillilere gelince, Başbakan Benjamin Netanyahu, koalisyonunun kendisine herhangi bir anlaşma yapmasına izin vermeyeceğini söyleyebilir. Tabii Kushner ve ekibi bunu biliyor. Ona başka seçeneğin olmadığını söyleyecekleri yolları planlamamışlarsa, Kudüs'ü teslim etmeyecekler ya da başka bir şey yapmaları gerektiği için müzakere oyununa girmeyeceklerdi.
Netanyahu'nun gizli tehdidinin temelinde anlaşmanın bozulmasından gerçekten sorumluysa Trump'ın en çıplak İsrail yanlısı başkan olarak Netanyahu'yu sorumlu tutma gücü vardır. Trump, başkanın yapamadığı şeyleri söyleyebilir: İsrail yanlısı Amerikalı Yahudiler de dahil olmak üzere dünyaya Netanyahu'nun sorun olduğunu ve artık başbakan olmaması gerektiğine inandığını söyleyebilir. Trump, Netanyahu'nun olumsuz tepki verdiğinde ABD'nin gelecekte İsrail'e vereceği desteği önemli ölçüde azaltmakla tehdit edebilir.
Unutmayın: Amerika'nın önceliği Trump'ın önceliği demektir; bu belki de Trump'ın İsrail yanlısı yaklaşımını kozlayabilen tek ilkedir. İsrail de bunu hatırlamalı. İsrailliler istedikleri tanınmayı elde etti. Şimdi bir şekilde bedelini ödeyecekler.
Noah Feldman, 6 Aralık 2017, Bloomberg
Seçkin Deniz, 11.12.2017, Sonsuz Ark, Yayın Dünyası'ndan, Özel Dosyalar, Çeviri
Not: Google Translate'den yararlanılmıştır.
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz