"Eski çağ insanlarının kalıntılarıymış gibi olmak sadece iyilik için değil tüm insanlık için bir tehdit."
The Stupid Economy
Tarih, gelecek hakkında bizim için bir parça bilgi veriyor. İlk sanayi devriminden yeni teknolojilerin insanları ve diğer türleri değiştirebileceğini öğrendik. Çağın büyük tarihçisi Cambridge Üniversitesi’nden Tony Wrigley’e göre bu sürecin anahtarı insan ve hayvan üzerinden sağlanan mekanik enerjinin yerini kömür ve fosil yakıtlar gibi daha üretken biçimlerin almasıydı.
Biliyoruz ki, insan ve hayvan kas gücündeki geniş çaplı devalüasyon bir anda gerçekleşmedi. İlk başlarda kömür madenciliği veya atölyelerde yardımcı ürünler üretmek gibi pek çok yardımcı görev için fiziksel güç hala gerekliydi. Fakat iki yüzyıl sonra fiziksel güce talep iyice azaldı.
Sonunda işin basit doğası değişti. 20. Yüzyılın sonlarında, çiftçiler traktörlere oturdu, hatta kömür madenciliği büyük ölçüde mekanize olmuştu. Gelişmiş ekonomilerde ter akıtarak para kazanan az insan vardı.
İnsan fizyolojisi de özellikle Sanayi Devrimi tam potansiyeline ulaştığında değişti. Yerleşik yaşam biçimi görünürde farklı insanlar üretti. Sağlıksız beslenme arttığı ve fiziksel egzersizler azaldığı için bel genişliği arttı ve sağlıksız insan oranı artışa geçti.
Sanayi devrimi zihinsel aktiviteye dayanıyordu. Onun hakkında düşünmek için başka bir yol olarak, California Üniversitesi'nden Jan De Vries, Berkeley, Northwestern Üniversitesi'nden Joel Mokyr ve Tel Aviv Üniversitesi ve diğer tarihçiler tarafından “Çalışkan Devrim” terimi geliştirildi. Çalışkan bir devrimde, birbiriyle bağlantılı yenilikçi gruplar mevcut sorunlara yeni çözümler üretmek için birbirleriyle rekabet eder ve böylece erdemli bir daire oluştururlar.
Zihinsel çabalara değer vermek ve fiziksel rutinleri eski haline getirmek suretiyle son üç yüzyıldaki değişim insanlara düşünmek için daha fazla fırsat sunuyordu. İnsanların toplu zekâsı yeni bir mertebeye ulaştığında insanların mükemmeliyetçiliği ortaya çıktı. Ama şimdi biliyoruz ki bu bir yanılsamaydı. Sanayi Devriminden elde edilen entelektüel kazanım seviyesi bir düzlüğe çıkmıştı.
Hala devam eden teknolojik devrim farklı bir değişim gösteriyor. Bir zamanlar insan zekâsına ihtiyaç duyan birçok görev; kalıpları tanıma; karmaşık olayların etkilerini izlemek, şimdi A.I uygulamaları tarafından daha iyi ele alınmaktadır. Örneğin binlerce sayfalık yasal sözleşmeleri taramak ve bunları değerlendirmek bir algoritma ile daha güvenilir ve daha az masraflı bir şekilde yapılabilir. Yakında, bu bir aracı sürmek için de geçerli olacak.
Aynı zamanda, modern davranışsal ekonomi, insan düşüncesinin, basit süreçlere düzensiz unsurlar getirebileceğini göstermiştir. Araştırma, insan zihninin çarpık, verimsiz veya etkisiz sonuçlara neden olabilecek özelliklerini keşfetmek ve kontrol etmek üzeredir. Görünüşe göre, insanın mükemmelleşebilmesindeki bir sonraki aşamada bağımsız düşünce ve yargıyı tamamen bırakmamız gerekecek.
AI ve otomasyonun istihdam için belirgin etkileri bulunmaktadır. Fakat aynı zamanda insan zihnini de etkilemektedir. Geleceğin meslekleri, çoğunlukla hizmet sektörü farklı yetenekler gerektirmektedir, özellikle Siri ve Alexa gibi robotik uygulamaların sağlayamayacağı bireyler arası beceriler bunlardan biri. Karmaşık hesaplamalar ve sofistike analizler yapmak bunların yanında çok önemli olmayacak.
Sorun şu; bir dağın engebeli arazilerinde araç sürmek veya karmaşık yasal davalara bakmak gibi daha eski faaliyetler sayısız insan için hala yapılmalıdır, çünkü insan zorluklara karşı farklı seçenekler geliştirir ve doğası gereği zorluklarla mücadele eder. Yakında bu faaliyetler ortaçağ arazisine sürülürcesine ortadan kaybolabilir.
Daha da kötüsü, kanıtlar gösteriyor ki insanların zihin yoran işlerden ve hayatın yükünden emekli olmak için sebepleri olacak. Düzenli olarak düşünmek zorunda olmanın eğlenceli veya huzur verici olmadığı ortaya çıkıyor. Aksine zayıf zihinsel ve fiziksel aktivite yaşam kalitesinin bozulmasına yol açar.
Sayılamayacak kadar çok zihinsel görevin ortadan kalkması gelecek için endişe verici. Sanayi Devriminde olduğu gibi A.I devrimi bizi fiziksel olarak daha da zayıf hale getirecek. Gevşek bel hatlarının yanı sıra beyinlerimizde boşalacak. Bu ekonomi değil, aptallık; bu aptal ekonomi. Hâlihazırda merkez bankaları toplumun kafasının karışmaması için bu aptallığı açıklamanın yollarını arıyor.
Teknoloji devrimi kütlesel bir aptallık getirecek. Ancak Sanayi Devriminde ki fiziksel gelişim hevesi gibi, beyinlerin boşalması sebebiyle zekâ eğitimi yeni bir sektör haline gelecek. Mantıksal olarak birinin zihinsel yapısını edinmek estetik zevkten ve ayrım yapabilmenin ayrıcalığından uzak olacak. Edebiyat veya sanatın “üstün” olarak nitelendirdiği eserler gösteriş amaçlı bir tüketim şekline bürünecek.
Ve bununla ilgili bir şey derinden rahatsız edici. İnsanın şu anki fiziksel formu övgüye değecek bir durumda değil. Aynısını zekâ için düşünecek olursak durum çok daha vahim. Eski çağ insanlarının kalıntılarıymış gibi olmak sadece iyilik için değil tüm insanlık için bir tehdit.
Harold JAMES, 22 Ocak 2018, Project Syndicate
Eyüp Kaan, 28.01.2018, Sonsuz Ark, Çevirmen- Çırak Yazar,
Eyüp Kaan Yazıları
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.