Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, gelişmiş bir medeniyet olarak pazarlanan Avrupa Medeniyeti'nin 21. yüzyıla bütün değerlerini yitirmiş olarak girdiğini, ideolojilerin yeniden sorgulandığını, yeni fikirler üretecek, ırkçı ve sömürgeci politikalara alternatif olarak yeni sistemler önerecek düşünürlerin de olmadığını, Blairite olarak ileri sürülen fikirlerin de açık tanımlar yerine belirsiz tanımlar üzerinden Faşizm ve Komünizm dışında üçüncü bir yol teklif etmesinin ciddiye alınmadığını görmemizi sağlamaktadır.
Seçkin Deniz, 20.03.2018
Eastern Europe’s Right-Wing Shift Is Not Unique
İtalyan seçimleri, Avrupa siyasetinde sağa kaydığını ve solun daha da marjinalleştiğinii doğruladı. Brexit referandumu, Avusturya hükümetine aşırı sağcı bir partinin girişi ve Almanya'daki aşırı sağın yükselişi gibi olaylar, muhafazakar ve milliyetçi taleplerin büyümesinin Avrupa'nın marjlarıyla sınırlı kaldığını gösterse de, artık Avrupa siyasetinin merkezine nüfuz ediyor.
Yaygın olarak paylaşılan bir makalede Sławomir Sierakowski, popülizmin Doğu Avrupa’da hem daha güçlü hem de farklı olduğu tezini öne sürüyor. Sierakowski,, Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü tarafından yürütülen araştırmaya göre, popülist partilerin bölgedeki seçimleri düzenli olarak kazandıklarını ve Batı Avrupa'da daha marjinal kaldıklarını savunuyor ve bunun esas olarak, Doğu Avrupa'daki demokrasilerin kurumsal zayıflığının ve bölge nüfusu arasındaki post-materyalist değerlerin Batı Avrupa'dakilerle kıyaslanmamasından kaynaklandığını belirtiyor.
Sierakowski, popülizmin ne olduğu hakkında hiçbir açıklama getirmiyor, yazar ifadenin açık olmadığını ve bu yüzden çoğu zaman ciddiye alınmadığını itiraf ediyor. Kendileri popülizmi son derece basit ve genel bir şekilde tanımlıyorlar; kendisini gayri meşru bir iktidara karşı meşru olarak gören ve aynı zamanda kuruluşun ve diğer düşmanların (göçmenler) karşısındaki halkın iradesini temsil ettiğini iddia eden herhangi bir politik gücü tanımlamak için kullanıyor. Yazarlara göre, popülizm hem sol hem de sağ için geçerli olduğu için, bu nedenle Syriza, Podemos gibi partiler ve bir dereceye kadar Britanya İşçi Partisi, Almanya için Alternatif, Fransız Ulusal Cephesi ya da Polonya Hukuku ve Adalet Partisi gibi tarafları yerleştiriyorlar.
Bu tanımdaki sorun, çok geniş ve her şeyi içerme iddiasındadır ki, esasen hiçbir anlam ifade etmemektedir. Dahası, sağ ve sol “aşırılıkçılık” arasında önemli bir farkın bulunmadığı yönündeki yaygın bir yanlış anlamaya zemin hazırlamaktadır. Bu düşünce, son yıllarda, siyasetin esas olarak sol ve sağın aşırılıklarını dışlamak üzerine odaklanması gerektiği fikrine, “Alman tarihçi Ernst Nolte tarafından daha önce benimsenen” Faşizm ve Komünizm teorisinin “ikizlik” teorilerinden yola çıkarak büyüdü.
Solun Üçüncü Yol Sapması
Bu fikirler, isteksizce sola ya da daha doğrusu üçüncü yol Blairite versiyonuna göre çoğaltılmıştı. Blairliler, sol ve sağdaki eski tanımların ortadan kalktığını ve ilericilerin politik merkezi işgal etmeyi ve genişletmeyi amaçladıklarını varsaydı. Bu ayrıca, müreffeh, post-materyalist kapitalizm çağına geçtiğimiz varsayımına dayanıyordu; Post-materyalist değerleri tutan orta sınıfın genişleyecek, böylece büyüyen politik merkez için sosyal ve politik tabanı sağlayacaktı.
Bu düşünce, 2008 yılında finansal balonun patlaması ve ortaya çıkan büyük ekonomik durgunluğun etkisiyle kesin bir darbe aldı. Ana akım Avrupa sosyal demokrasisi, neo-liberal hegemonya içinde yer almaya başlamış, bu da Avrupa'nın en köklü merkez sol partilerinin (Yunanistan, Fransa ve Hollanda gibi) electoraral olarak küçültülmesiyle sonuçlanmıştır. Bu arada, Avrupa solunun bir kısmı bu eğilimi bir dereceye kadar daralttı (Portekiz ve Birleşik Krallık'ta olduğu gibi), Blairite reçetelerini açıkça reddederek bunu gerçekleştirdi.
Solun bu yenilgisi Doğu Avrupa'da daha erken oldu. Yaygın olarak varsayıldığı gibi, solun öncelikle zayıf olduğu, çünkü bir önceki sistemin başarısızlıkları ile ilişkili olduğu durum söz konusu değildir. Sosyal demokrat partiler (çoğu eski iktidar partilerinden türetilmiştir), bölgedeki birçok ülkede, 21. yüzyılın en güçlü siyasi güçleriydi. Ancak, Macaristan ve Polonya gibi ülkelerde, sosyal demokratlar, üçüncü yol ideolojisini açıkça benimsemiş ve hükümette iken, neoliberal ekonomik programları uygulamaya koymuş ve 2000'lerin başlarında ciddi politik aktörler olarak tam çöküşüne neden olmuştur. Bu yenilgiler kendi başlarına popülizmde bir büyümeye değil, sağa keskin bir kayma yolunu açtı.
Sağın Gerçek Gündemi
Bölgenin özel tarihsel bağlamında, sağ (sözde merkez sağın geniş kesimleri dahil), “aşırılık teorisinin” fikirlerini, solun bütününü denemek ve meşrulaştırmak için ele geçirdi. Bu nedenle, Polonya'da, son zamanlarda bir grup aşırı neo-Naziler Hitler'in doğum gününü kutlayan bir videoda yakalandıklarında, hükümet hemen hem Komünizmin hem de Faşizmin geleneklerine dayanan örgütlerle savaşmak için bir gerekçe olduğunu ilan etti. Polonya hükümeti şu anda sadece Komünizmle ilişkili sembollere değil, aynı zamanda savaş öncesi sosyalist harekâtla bağlantılı olanlara da yönelik bir “de-Komünizasyon” programı izlemektedir; ve Franco'yla savaşmak için gönüllü olan Poles'de İspanya İç Savaşı sırasında. Solu itibarsızlaştırmak ve onu kamusal alandan çıkarmak için tarih kullanılıyor ve çarpıtılıyor.
Doğru, her iki taraf da aşırılıkla savaştığını iddia ettiğinde, hiçbir zaman gerçekte bu dengeyi koruyamaz. Daha ziyade solu yenme ve muhafazakâr ve milliyetçi ideolojileri destekleme üzerine odaklanmıştır. Muhafazakâr ve milliyetçi sağın Doğu Avrupa'da daha güçlü olması öncelikle ne bu ülkelerin demokrasilerinin kurumsal zayıflıklarından kaynaklanıyor; ne de demokratik değerlerinin Batı’dan daha az gelişmiş olmasından. Esas olarak, solun daha önce ve daha kesin bir biçimde yozlaştırılmasından ve marjinalleşmesinden, siyasetin daha da ileriye doğru ve sağa kaydırılmasından kaynaklanıyor. Doğu Avrupa'daki durum, benzersiz değildir, popülist değildir. Daha ziyade, şimdi Avrupa çapında yayılan politik bir sağcı ilerleme sürecinden geçmektedir.
Gavin Rae, 12 Mart 2018, Social Europe
(Gavin Rae, Varşova' Kozminski Üniversitesi'nde Doçent. “Polonya'nın Kapitalizme Dönüşü” adlı kitabın yazarıdır ve The Beyond the Transition adlı blogu yönetmektedir..)
Not: Çeviri programları kullanılarak İngilizce'den çevrilmiştir.
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz