Sonsuz Ark'ın Notu.
Türkiye, 2013 Gezi terörü ve sonrasında PKK-DAEŞ-FETÖ-DHKP-C gibi terör örgütleri ile mücadele etmek için istihbarî veri elde edilmesine yönelik yasal düzenleme yaparken (17.4.2014 tarihli ve 6532 sayılı kanun) ve Twitter, Facebook gibi şirketlerin Türkiye'de temsilci açmayarak vergi kaçırması ve hükümetle, terörle mücadele ederken işbirliği yapmamasına karşı hükümetin yaptırım uygulamasına, özgürlük adına tepki gösteren Avrupa Birliği'nin ve ABD'nin 5 yıl sonra 2018'de sosyal medya ve teknoloji şirketlerine çok daha katı kurallar koymalarının altında yatan temel neden şudur; Sosyal medya ve teknoloji şirketleri bir Bumerang gibi tasarımcı ülkeleri vurdu, terör, isyan, kaos üretmek için kullanılan sosyal medya Türkiye ve Rusya gibi hedef ülkelerde zararsız hale getirilince ve bununla birlikte ABD, AB ve İsrail'e karşı kullanılınca, tasarımcıları yeniden düzenleme yapmak zorunda kaldılar ve tabi işin en önemli kısmı bilgiye hükmetmek olduğundan bu gücü kaybetmemek ve Rusya ve Çin'e karşı kaybetmemek için paniğe kapıldılar. Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Teknoloji Politikasının geleceğini, mahremiyetin korunması, pazar gücü, bilginin kontrolü, teknoloji şirketlerinin sahiplerinin aşırı zenginleşmesi, ulusal güvenlik ve ekonomik çıkarlar gibi beş ana başlıkta ele almaktadır.
Seçkin Deniz, 07.05.2018
Türkiye, 2013 Gezi terörü ve sonrasında PKK-DAEŞ-FETÖ-DHKP-C gibi terör örgütleri ile mücadele etmek için istihbarî veri elde edilmesine yönelik yasal düzenleme yaparken (17.4.2014 tarihli ve 6532 sayılı kanun) ve Twitter, Facebook gibi şirketlerin Türkiye'de temsilci açmayarak vergi kaçırması ve hükümetle, terörle mücadele ederken işbirliği yapmamasına karşı hükümetin yaptırım uygulamasına, özgürlük adına tepki gösteren Avrupa Birliği'nin ve ABD'nin 5 yıl sonra 2018'de sosyal medya ve teknoloji şirketlerine çok daha katı kurallar koymalarının altında yatan temel neden şudur; Sosyal medya ve teknoloji şirketleri bir Bumerang gibi tasarımcı ülkeleri vurdu, terör, isyan, kaos üretmek için kullanılan sosyal medya Türkiye ve Rusya gibi hedef ülkelerde zararsız hale getirilince ve bununla birlikte ABD, AB ve İsrail'e karşı kullanılınca, tasarımcıları yeniden düzenleme yapmak zorunda kaldılar ve tabi işin en önemli kısmı bilgiye hükmetmek olduğundan bu gücü kaybetmemek ve Rusya ve Çin'e karşı kaybetmemek için paniğe kapıldılar. Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Teknoloji Politikasının geleceğini, mahremiyetin korunması, pazar gücü, bilginin kontrolü, teknoloji şirketlerinin sahiplerinin aşırı zenginleşmesi, ulusal güvenlik ve ekonomik çıkarlar gibi beş ana başlıkta ele almaktadır.
Seçkin Deniz, 07.05.2018
The Future of Tech Policy
"Big Tech'in ortaya koyduğu geniş kapsamlı sosyal, politik ve ekonomik riskler, nihayet politika yapıcılar ve düzenleyiciler üzerinde etkili oldu. İnovasyonu engellemeden bozulmanın nasıl yönetileceğini düşündükleri için, beş sorunu büyük bir alana yayacaklar."
Teknoloji firmaları ve teknoloji tröstleri giderek tartışmalı hale geliyor. Bugün, üçüncü tarafların Facebook kullanıcı verilerine erişmesi ve bunları manipüle etmesi konusunda artan endişeler var; bundan önce, hükümetin terör veya diğer suçlardan şüpheli şahısların bilgilerine erişim sağlayıp sağlayamayacağı konusunda tartışmalar oldu. Daha geniş anlamda, teknoloji odaklı iş dislokasyonu, sürekli bir kaygı kaynağı haline gelmiştir.
Tüm bu nedenlerden ötürü, teknoloji politikası, tam olarak bir yıl önce olacağını tahmin ettiğim gibi, merkezi aşamaya geçti. Facebook'un patronu ve CEO'su Mark Zuckerberg geçtiğimiz günlerde, sektörde bazı düzenlemeleri gerekli olduğunu kongredeki sorgulamada kabul etti ve şu anda sektör için yeni politikalar izlemeye yönelik açık bir fırsat penceresi var.
Bu tür politikaların oluşturulmasında - mevzuat, düzenleyici kural belirleme, uluslararası anlaşmalar veya vergi ve ticaret gibi ilgili konuları ele alan önlemler- hedef, teknolojinin tabanında yenilikleri engellemeden sınırlamak olmalıdır. Bu amaçla, birbiriyle ilişkili beş konu akılda tutulmalıdır.
Birincisi mahremiyet. Avrupa Birliği'nin geniş kapsamlı Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) 25 Mayıs'ta yürürlüğe girecek olmasına rağmen, Avrupalı olmayanlar için herhangi bir koruma sağlamayacak. Facebook söz konusu olduğunda, bu 1,5 milyar kullanıcı anlamına geliyor, kullanıcıların hemen hemen hepsi, şirketin hizmet şartlarını okumaksızın kabul etmek için tıklamıştı.
Şu anda, teknoloji şirketlerinin elinde verileri toplamadan önce kullanıcılardan onay alınmasına ve kullanıcıların verilerini kolayca almalarına veya silmelerine olanak tanıyan teklifler bulunmaktadır. Yeni girenler de dahil olmak üzere müşteri ve şirketlerin bu kurallara nasıl tepki vereceği hala belli değil. Daha fazla veri toplamak için, firmalar halihazırda sağladıkları ücretsiz hizmetlerin ötesinde kullanıcılara teşvikler sunabilir ve bundan dolayı hizmetleri geliştirebilecekleri ya da yeni özellikler ekleyebilecekleri için hızı yavaşlatabilir ya da yavaşlatmayabilirler.
İkinci konu pazar gücüdür. İnternetin ilk yıllarında, bir bebek teknoloji endüstrisi düzenleme ve vergilendirme konusuna bir yaklaşım getirmişti. Ama şimdi, piyasa değeri en yüksek olan dört ABD firması -Apple, Google, Microsoft ve Amazon - teknoloji şirketlerinden oluşuyor (bu yazıdan sonra, Berkshire Hathaway, Facebook'u beşinci sırada saydı). Bu cephede duyarlı politikaların oluşturulması için önce piyasayı tanımlamamız ve ardından hangi konsantrasyon seviyesinin hangi zaman dilimi üzerinden rekabete yönelik bir tehdit oluşturduğuna karar vermemizi gerektirecektir.
Teknoloji sektörü, Schumpeterci yaratıcı yıkımın klasik bir modelini izliyor gibi görünüyor; bu sayede tekellerin yükselişinin ardışık dalgaları yer değiştirmelere neden oluyor: cep telefonları sabit hatların yerini aldı; e-posta mektupların; Sosyal medya ve mesajlaşma, telefon görüşmelerinin yerini alıyor.
Şu anda, Apple ve Google akıllı telefon işletim sistemlerinde düet yapıyorlar; özelliklerini geliştirmek ve yeni ürünler sunmak için şiddetle rekabet ediyorlar. Bu arada, iOS ve Android uygulama mağazaları, hem küçük işletmeler için bir giriş noktası hem de yeni akıllı telefon sağlayıcıları için bir giriş engeli haline geldi. Aynı şekilde, Facebook ve Google dijital reklam pazarına hükmetmektedir, ancak elde ettikleri kârlar, tüketicilere fayda sağlayan ücretsiz e-posta ve sosyal medya hizmetleri sunmalarına imkan tanıyor. (Seçkin Deniz'in notu: Buradaki bahis kâr üzerinden geçiştiriliyor, ABD, İngiltere, AB, Rusya, BAE, İsrail, Çin gibi devletlerin istihbarat örgütlerinin bu tür ücretsiz hizmetlerden ve uygulamalardan yasa dışı bir şekilde milyarlarca veri elde ettiği gerçeği dile getirilmiyor.)
Başka bir yerde ABD hükümeti, film stüdyosu, kablolu televizyon istasyonları ve basılı yayınların sahibi olan Telekom devleri AT & T ve Time Warner arasındaki bir birleşmeyi engellemeye çalışıyor. Düzenleyiciler, birleşmenin daha yüksek fiyatlara yol açacağından endişe ederken, AT & T, hem çevrimiçi video akışı hem de orijinal programlama sunan Netflix ve Amazon gibi teknoloji devlerinin doğrudan rekabetle karşı karşıya olduğunu savunuyor. (Amazon, çevrimiçi perakende ve veri merkezi altyapısında da baskındır.) Bu durumda, sorun şu ki, pazardaki mevcut rekabetin, pazar güçlerini dengelemekten daha fazla bir anlam taşıyıp taşımadığıdır.
Üçüncü bir konu, bilginin kontrolü ile ilgilidir. Akıllı telefonların ve sosyal medyanın rahatlığı ve bağımlılığı nedeniyle, birçok kişi artık sadece Facebook gibi çevrimiçi platformlardan haber alıyor. Yine de, Google ve Facebook tarafından kullanılan mikro hedefli reklamcılık modeli, basılı gazeteciliğin geleneksel gelir kaynaklarını, devlet ve yerel yönetimlerin kapsama alanına girmesiyle birlikte kesintiye uğratmıştır.
Daha da kötüsü, sosyal medya algoritmaları, daha güvenilir kaynaklara karşı en uç-aşırı içeriği/malzemeyi büyütme eğilimindedir. Ancak, bazıları tarafından aşırı görülen materyalleri ortadan kaldırmaya yönelik çabalar, sansürü artıracaktır. Muhafazakarlar, özellikle, Silikon Vadisi'ndeki sol eğilimli şirketler, neyin kabul edilebilir bir tartışma olarak sayılacağına karar vermekten korkuyorlar.
Dördüncü konu servetin yoğunlaşması. Bugünün teknoloji devlerinin kurucuları, dünyanın en zengin insanları arasında yer alıyor ve Amazon’un Jeff Bezos’u listenin zirvesinde bulunuyor. Ancak büyüyen servetleri, onlarca yıllık yavaş servet artışının aksine, politik bir tepki yaratıyor.
Yine de, dijital çağın yaratıcı yıkımı, birçok teknoloji çalışanını ve yatırımcıyı zenginleştirirken, önceki zenginlerin servetlerini de azaltmıştır. Bu akım hem yok etti hem de iyi ücretli işler yarattı. Ve en önemlisi, hemen hemen hepimizi daha iyi hale getiren mallar ve hizmetler üretti.
Dağıtım kaygılarını ele alan politikalar, özellikle piyasaya yeni girenler için girişimciliği bastırmamalı veya iş, tasarruf ve yatırımdan vazgeçirmemelidir. Örneğin, bir sermaye kazancı vergisi, dağıtım amacı ne olursa olsun, zengin olma konusunda bir vergiye tabidir. Ve yine de, insanların kendi paylarını geliştirmeleri için teşvikler yaratmak, geniş tabanlı refahı harekete geçiren bir şeydir.
Son konu, ulusal güvenlik ve ulusal ekonomik çıkarlar ile ilgilidir. Bu ay, Microsoft ve Facebook da dahil olmak üzere bir dizi teknoloji şirketi, herhangi bir hükümete saldırgan siber savaş operasyonları yürütme konusunda yardım etmeyeceklerini ve bir siber saldırıda hedeflenen herhangi bir ülkeyi veya bireyi koşulsuz olarak savunacaklarını açıkladı. Bu, nükleer bir olayı önlemek için Kuzey Kore'ye veya İran'a karşı bir siber saldırıyı da içeriyor mu?
Ekonomik çıkarlar açısından, tüm hükümetler, yönetmelikler, sübvansiyonlar veya ticaret engelleri yoluyla, kendi ülkelerinin sektörlerine yardımcı olacak yollar ararlar. Ancak Çin, fikri mülkiyet hakları ve zorla teknoloji transferi iddialarıyla farklı bir oyun oynuyor.
Çin, siberwarfare-siber savaş yazılımları- yeteneklerini genişletiyor ve hayati bir telekom altyapısına yatırım yapıyor, ABD hükümeti geçtiğimiz günlerde ABD'li şirketlerin, Çinli telekom devi ZTE'ye bileşen satmalarını engelleyecek düzenlemeler yaptı. Buna karşılık, Çin şu anda ABD'li yonga üreticisi Qualcomm'un Hollanda yarı iletken firması NXP'yi satın almasını sağlıyor.
Tüm bu konular teknoloji politikalarının geleceğini ve böylece gelecekteki yenilikleri ve topluma getirdikleri faydaları şekillendirecek.
Michael J. Boskin, 25 Nisan 2018, STANFORD, Project Syndicate
(Michael J. Boskin, Stanford Üniversitesi'nde Ekonomi Profesörü ve Hoover Enstitüsü'nde Kıdemli Öğretim Üyesidir. 1989-1993 yılları arasında George HW Bush'un Ekonomi Danışmanları Konseyi Başkanıydı; resmi ABD enflasyon tahminlerindeki hataları vurgulayan bir kongre danışma kurulu olan Boskin Komisyonu'nun başkanlığını da yaptı.)
Not: Çeviri programları kullanılarak İngilizce'den çevrilmiştir.
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.