25 Mayıs 2018 Cuma

SA6196/ÇY4-DB130: İstediğimiz Eşitsizliği Almak

Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, müreffeh, gelişmiş ve hümanist Batı'nın insanlara vaat ettiği eşitliğin artık imkansız olduğunun bir itirafı ve ispatı olarak karşımızda durmaktadır. Ve analiz eşitsizliğin planlı bir organizasyonun sonucu olduğunu, bununla ilgili seçimlerin politikacılar tarafından yapıldığını, eşitsizliğin hangi türünün tercih edildiğini somut bir şekilde anlatmaktadır. Dünya'nın, katil, çökmüş ve kokuşmuş Batı medeniyetini tarih çöplüğüne atma vakti gelmiştir. 
Seçkin Deniz, 25.05.2018

Getting the Inequality We Want

"Eşitsizliği azaltacak belirli bir düzeyin kurulmasından - hatta tartışılmasından - uzak kalan politikacılar eşitsizliğin artmasına izin vermeye devam ediyorlar. Bu durum ancak politika yapıcılar eşitsizliği daha çok GSYİH büyümesi, sağlık bakımı veya iklim değişikliğini azaltma gibi ciddi tartışma ve somut eylem konusu olarak ele aldığında değişecektir."

Herkes öyle görünüyor ki, eşitsizlikten bahsediyor. Medya konuyla ilgili makaleler yayınlıyor. Politikacıların konuşmaları ve platformlarında eşitsizlik yer alıyor. Ancak, Thomas Piketty ve Joseph E. Stiglitz gibi iktisatçılar, titiz araştırmalar yoluyla, eşitsizlik ve politika seçimleri arasındaki nedensel bağlantıyı kanıtlamış olsalar da, politikacılar, ideal olarak hangi eşitsizliği düşündüklerini belirleyemediler.


Christopher Furlong / Getty Images

Ne de olsa konu, eşitsizliği ortadan kaldırmak değil. Çok fazla eşitsizlik, toplumsal hareketliliğin engellenmesi, dolayısıyla potansiyel olarak politik istikrarsızlığı körüklemek; Stiglitz'in sık sık işaret ettiği gibi, aynı zamanda daha zayıf ekonomik performansa yol açıyor. Yine de, uygun teşvikler yaratmak, rekabeti desteklemek ve makul ödüller sağlamak için bir miktar eşitsizlik hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, hangi eşitsizlik seviyesinin adil olduğunu tanımlamak ve bunu başarmak için aktif olarak çalışmak önemlidir.

Bu seviye ne olursa olsun, bugün dünyanın çok yerinde gerçek eşitsizlik seviyesinden daha düşük olduğu anlaşılıyor. Bununla birlikte eşitsizliği azaltacak belirli bir düzeyin kurulmasından - hatta tartışılmasından - uzak kalan politikacılar eşitsizliğin artmasına izin vermeye devam ediyorlar. Bu durum ancak politika yapıcılar eşitsizliği daha çok GSYİH büyümesi, sağlık bakımı veya iklim değişikliğini azaltma gibi ciddi tartışma ve somut eylem konusu olarak ele aldığında değişecektir. 


Bir ülkenin gelirinin veya servet dağılımının basit ve yaygın olarak kullanılan bir ölçüsü olan Gini katsayısını dikkate alarak başlamalılar. Sıfırdan (tam olarak eşit) bire (tam olarak eşit olmayan) bir düzeye kadar değişen Gini katsayısı, zaman içinde ve ülkeler arasında eşitsizliği karşılaştırmak için basit bir mekanizmadır. Mükemmel olmasa da - bir ülkenin gelir veya servet dağılımını tek bir sayıya indirgemek, kaçınılmaz olarak bazı matematiksel kısayollar gerektirir - açıktır, işlevseldir ve geniş kabul görür.


Fakat Gini katsayısı, neyin ölçüldüğüne bağlı olarak farklı olabilir; gelirlerin veya varlıkların eşitsizliği. Bu iki tür eşitsizlik net olarak bağlantılıdır: bir ırmağın göle akması gibi, gelirler varlıklara akar. Ancak, varlıkların gelirden çok daha eşit olmayan şekilde dağıtıldığı gerçeğiyle örneklenen önemli farklılıklar vardır.


Küresel olarak, varlık eşitsizliği Japonya'daki 0.55'ten Zimbabwe'de 0.85'e (Zimbabwe verilerinin kalitesiyle ilgili sorulara rağmen) değişmektedir. Gelişmiş dünyada, varlık eşitsizliği özellikle Danimarka, İsviçre ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 0.80'dir. İrlanda, İtalya ve İspanya'da özellikle 0,58 civarındadır.


Gelir eşitsizliği, İzlanda'daki 0,25'ten Güney Afrika'da 0,64'e kadar değişmektedir; ancak rakamlar, vergi öncesi veya sonrası gelirleri dikkate aldığınızda değişmektedir. Bütün ülkeler, bazı gelirleri vergilendirme yoluyla yeniden dağıtıyorlar, ancak ABD ve İngiltere gibi daha eşitsiz ülkelerde daha fazla yeniden dağıtım eğilimi çok farklı oranlarda görülüyor. Yeniden dağıtım seviyeleri, tipik olarak kültürel ve tarihsel faktörleri yansıtan politika seçimlerinin doğrudan sonucudur.


Buradaki nokta, sonsuz kıyaslamalarda ya da şifre matematiğinde kaybolacak bir şey değildir, fakat doğru hedefler seçilirse ve tartışma daha iyi bilgilendirilirse, net hedefler oluşturma hedefi ile somut figürlere dayanan eşitsizlik hakkında anlamlı bir tartışmanın mümkün olduğunu vurgulamaktır.


Görüldüğü gibi, anketler, insanların eşitsizliğin gerçekte olduğundan daha düşük olduğuna, ideal olarak düşündükleri seviyeden de daha yüksek olduğuna inanmaktadırlar. Bu, çoğu ülkede (ABD de eşitsizliğin dünyanın en yüksek olduğu ülkeler arasında), gerçekte insanların daha gerçekçi bir bakış açısına sahip olduğu Norveç gibi birkaç ülke olsa da doğrudur. Bu yanlış algıların düzeltilmesi, kullanıcıların yeniden dağıtım politikalarına ilişkin fikirlerini değiştirecektir.


Dahası, tartışma tüm ilgili perspektifleri açıklamalıdır. Örneğin, çoğu ekonomist, birçok kişi tarafından arzu edilen ideal seviyenin ekonomik performansı zayıflatacağını ve herkesin daha da kötüye gideceğini öne sürmektedir. Öyleyse, diğer karmaşık konularda olduğu gibi, politikacıların da seçmen özlemlerini uzman görüşleri ile dengelemesi gerekmektedir. Siyasi gruplar da katılmadıkları için (oysa yapmaları gerekir) seçmenler de onların fikirlerini de alabilecekler.


Eşitsizlik, herhangi bir ekonominin kaçınılmaz, kontrol edilemez bir özelliği değildir; yeniden dağıtım düzeyi gibi, politika tercihlerinin doğrudan sonucudur. Çok yüksekse, farklı politikalar seçmek liderlerimizin sorumluluğundadır.


Roland Kupers, 4 Mayıs 2018, Amsterdam, Project Syndicate


(Roland Kupers karmaşıklık, esneklik ve enerji geçişi konusunda bir danışmandır ve Amsterdam'daki İleri Araştırmalar Enstitüsü ile birlikte çalışmaktadır.)



Derya Beyaz, 25.05.2018, Sonsuz Ark, Çırak-Çevirmen Yazar, Çeviri 





Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.

Seçkin Deniz Twitter Akışı