Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Hatay mitinginde müjdesini verdiği Millet Kıraathaneleri projesinin örnekleri farklı şehirlerde hayata geçmeye başladı. Bağlarbaşı’nda Nev Mekân ismiyle 2015 yılında açılan kitap-kafeden tvnet ortak canlı yayınına katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, kıraathane projelerinin tam da böyle bir yer olduğunu söyledi.
Erdoğan, Zeytinburnu Merkezefendi Şehir Kütüphanesi’nin 7/24 hizmet veren işleyişine işaret ederken, Nev Mekân’ı da tarz ve mimari açıdan Millet Kıraathaneleri için örnek gösterdi. Ayrıca bu kıraathanelerde çay, çorba gibi yiyecek ve içeceklerin ücretsiz olacağı müjdesini de verdi.
Sadece öğrencilere değil halkın tüm kesimine açık olacak kıraathanelerde kütüphane ve çalışma alanlarının yanı sıra dinlenme alanları, çocuklar için oyun parkı ve bilgisayar odası da yer alacak. 2015 yılında kullanılmayan İETT garajının kitap-kafe tarzında tasarlanan ve millet kıraathanelerinin ilk örneği olan Nev Mekân’ı ve millet kıraathanelerini Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen’le konuştuk. Millet kıraathaneleri gibi projelerin Türkiye için geç kalınmış ama çok doğru bir tercih olduğunu dile getiren Türkmen, Üsküdar’a ikinci bir Millet Kıraathanesi kazandıracaklarının müjdesini de verdi.
Yaklaşık 1900’lü yılların başında yapılmış olan bu yapıyı 2015 yılının Mayıs ayında hizmete açtık. Ürgüplü Mimar Hayreddin’in eseri olarak görünüyor.1970’li yıllara kadar tramvay deposu olarak, daha sonraysa İETT garajı olarak kullanıldı. Otobüslerin bakım, onarım işleri başka bir yere taşınınca burası atıl kalmış. Bir zamanlar ulaşım müzesi yapılması söz konusu oldu. Sonra Büyükşehir Belediye Başkanımıza “buraya müze olmaz başkanım, burayı bize verin de güzel bir mekân, bir kıraathane yapalım” dedik. Daha kıraathane projesi gündeme gelmeden böyle bir şey planladık. Gençlerin gelebileceği, kitap-kafe tarzında bir fikirle yola çıktık. Büyükşehir belediyemizle anlaştık, tarihi dokusunu değiştirmeden kitaplı kafe olarak projelendirdik. Burayı yaparken arkadaşlarımız güzel bir mekân olacak, güzel de bir ismi olsun dedi. Sıradan bir isim olmasını istemediğimiz için Nev Mekân’a karar kıldık.
Bu anlamda bir ilksiniz. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu sebeple mi canlı yayın için bu mekânı tercih etti?
Nev Mekan’ı açtığımız 2015 yılında görevde olan Başbakanımız Ahmet Davutoğlu, bu mekanda gençlerle bir program yapmıştı. Hatta yanlış hatırlamıyorsam 7 Haziran seçim klibi de burada çekilmişti. Cumhurbaşkanımızın geçen hafta katıldığı canlı yayınlardan birisi de burada yapıldı. İbrahim Kalın beyefendi birkaç kez burada program yaptığı için burayı biliyordu. Cumhurbaşkanımıza canlı yayın için burayı tavsiye etmiş ve yayını burada gerçekleşti. Mekânı çok beğendiler.
Sayın Cumhurbaşkanımızın gündeme taşıdığı Millet Kıraathaneleri ve Millet Bahçeleri Türkiye için çok doğru ve geç kalınmış bir proje. Biz gençlerden okumuyorlar diye şikâyetçi oluyoruz, ama gençlere zaman, mekân tahsis etmek, o fırsatı tanımak lazım. Burada bir kalıp yok, gençlerin istediği gibi bir serbestlik var bu mekânda. Bu tür yerlerin çoğalması lazım ama her yerde bu şartlarda yer bulmak zor.
ÖĞRETMENLER DERSLERİNİ BURADA İŞLİYOR
Özellikle gençlerin bu mekâna ilgisi var gibi gözüküyor. Mekânla ilgili nasıl geri dönüşler alıyorsunuz? Burayı tercih etmelerinin sebebi ne?
Buraya gelip de beğenmeyen bir kişi bile yok. Herkes çok beğeniyor. En son Cumhurbaşkanımız burada bir canlı yayın yaptı. Ben bir yandan da Cumhurbaşkanımızı izliyordum. Oturur oturmaz nostaljik görünümlü tramvayımız gözüne ilişti. Şöyle derin bir baktı, o hatıraları şerit gibi geçti gözünden… Bu mekânı eleştiren, güzel olmamış diyen hiç kimseye rastlamadım. Hatta İstanbul’da farklı belediyelerden burayı örnek alıp, çalışmalar yapanlar var. Memnun oluyoruz. Buradan esinlenerek mahallelerde ve ilçelerde açsınlar, bunlar güzel ve iyi şeyler. İyi şeylerin örneklerinin çoğalması lazım.
Özellikle kış aylarında, sınav zamanlarında ve vatandaşların İstanbul’da olduğu zamanlarda burası çok daha yoğun oluyor. Öğrenciler ders çalışmak için tercih ediyor. Bilgisayarlarıyla gelen öğrenciler ücretsiz internetle de toplu ya da bireysel olarak derslerini çalışabiliyorlar. Öğretmenleriyle geldikleri bile oluyor. Kimi zaman derslerini burada yapan öğretmenlerimiz oluyor. Yani burası 4 başı mamur bir tesis. Yemek istiyorsanız var, kahvaltı var, çay-kahve var, ders çalışabilirsiniz, sergi alanı, stüdyo var.
Bir kitap-kafe olmaktan öte farklı fonksiyonları da var yani…
Evet, burası muazzam bir sanat ve kültür merkezi oldu. Gerçek bir sanat merkezi nasıl olur? Burası gibi olur. Burada okumanın yanı sıra, bir şeyler yenilip içilebiliyor, stüdyolarda çekim yapılabiliyor, galeride sergiler düzenleniyor, söyleşiler yapılıyor. Birçok sanatsal faaliyet bir arada gerçekleştirilebiliyor. Sahnemiz de var, bazen konser de veriyoruz.
İKİNCİ NEV MEKAN MÜJDESİ
“Millet Kıraathaneleri” projesini belediyeler mi, özel firmalar mı yürütecek?
Tabii, kıraathane bir kültür, sosyal bir proje. Ticari boyutu ikinci planda, ticaret ön plana çıkarsa anlamını kaybeder. Bizim burada ticari kaygımız, para kazanma derdimiz yok. Sosyal sorumluluk projesi kapsamında kamu-sivil toplum ortaklığında yürütülebilir. Kişiler bazında üstesinden zor gelinir, çünkü ciddi anlamda masrafı var. Gerçi bizim buradan maddi anlamda bir beklentimiz yok, ama zararımız da yok.
Nev Mekân Türkiye’de çok prestijli bir yer. Sayın Cumhurbaşkanımız da “Burası çok güzel olmuş, benim dediğim biraz daha farklı” dedi. Doğru, bu yapı güzel. Böyle bir yapıyı her yerde bulmak mümkün değil. O yüzden burayı farklı bir konsept olarak görmek lazım. Ama burada kıraathane ruhunun yanı sıra, mistik bir havası da var. Şimdi biz bunun ikincisini yapıyoruz.
Yeni bir Nev Mekân mı geliyor?
Evet, ikinci bir Nev Mekân daha geliyor. Onu da Nev Mekân Sahil adıyla açıyoruz. Şemsi Paşa’daki eski nikâh sarayımızı taşıdık, yerine Nev Mekân Sahil’i yapıyoruz. Şu anda iç tefrişatı aşamasındayız. 2 ay sonra açacağız inşallah. Buradan güzel ve çok daha büyük olacak. Yeni yerin konumu buradan iyi, daha kolay ulaşılıyor. Marmaray’ın ve Üsküdar-Çekmeköy metrosunun çıkış noktasında. Millet Kıraathaneleri böyle yerler olsa gerek…
Kütüphanenizde kaç kitap var?
Buradaki raflarda şu an 10 bin kitap var. Yeni mekânda kitap sayımız 100 bin olacak. 20 bin civarında da dijital kitabımız olacak.
Dijital kitaplara erişim nasıl olacak?
Dijital kitap hizmetiyle internet ortamından indireceğiniz kitapları sanal olarak okuyabileceksiniz. Kendi cihazlarınızla erişeceğiniz bir elektronik kitap uygulaması hayata geçireceğiz. İşlemler, ekran aracılığıyla yapılacak. Şu an onun altyapısı için uğraşıyoruz. O anlamda da bir ilk olacak. Binanın bahçesini de düzenliyoruz, oraya da bir müze projemiz var. İkinci bir Millet Kıraathanesi Üsküdar’da çok güzel olacak.
KİTAP ALMAK DA, BAĞIŞLAMAK DA SERBEST
10 bin kitap var dediniz, bu kadar kitabı siz mi koydunuz, bağış mı aldınız, kitaplar ödünç alınabiliyor mu, kısacası burada süreç nasıl işliyor?
Kitaplarımızın çoğunu bağış usulü aldık. Bu kitaplar akademik yönü ağır olan kitaplar değil. Belirli hassasiyetlerimiz var tabi, her kitabı alamayız. İsteyen buradan aldığı kitapları kaydettirip eve götürüp okuyabilir. Bazen kitabı sessizce alıp götürenler de oluyor. Arkadaşlara “caizdir” diyorum, peşine düşmüyoruz kitapların, o konuda sorun yok. Buradan kitap almak da serbest, buraya kitap bağışlamak da…
Tarihimizdeki kıraathane örnekleri nasıldı? Günümüzde de kıraathane ismini kullanıyoruz ama konsept bayağı farklılaştı…
Eskiden gazete, dergi, kitap okuma yerleri olarak ortaya çıkan kıraathaneler, daha sonra insanların daha çok sohbet ettiği, çay içtiği, birbiriyle düşünce ve dertlerini paylaştığı bir sohbet ortamına dönüştü. Köylerden bildiğimiz kıraathanelerde köy halkı, mahalle halkı, ilçe halkı birbiriyle havadisleri paylaşıyor, sohbet ediyor. Şimdi özellikle üniversitelerin çokça yaygın olduğu ülkemizde gençlerin buraları daha ziyade kitap okuma ve ders çalışma mantığıyla kullandıklarını görüyoruz. Biz de mutlu oluyoruz.
Burası 7 gün 24 saat açık mı peki?
Yok, burayı gece yarısı yani 12’de kapatıyoruz. Üniversitelerin vize ve final dönemlerinde biraz daha esnetiyoruz saatleri. Ama şu an için 24 saat açık değil.
***
“SOSYAL DEVLET”İN KIRAATHANELERİ
Nev Mekan’a gitmişken, oradaki öğrencilere de Millet Kıraathanelerini konuştuk.
Çisem Dilek Ermiş, Millet Kıraathaneleri projesinin sosyal devlet anlayışıyla yapıldığını, bir öğrenci olarak böyle bir çalışmayı hep beklediklerini ifade ederek şunları söyledi:
“Evde ders çalışırken dikkatimizi toplayamıyoruz, her mahallede kütüphane bulmak zor, bulsanız bile evinize yakın olmuyor. Yakın olsa istediğiniz saatler aralığında açık olmuyor. Bu proje hayata geçtiği zaman çalışmak isteyenler için hem kaynak, hem de mekân imkânları sınırsız olacak. Çalışmak için daha çok şansımız olacak. Bir yandan çorba, çay gibi ihtiyaçların karşılanmasını sosyal devlet olmanın bir sonucu olarak görüyorum. Ben de destekliyorum, hayata geçer geçmez de kullanacağım, çevremdekilere de tavsiye edeceğim.”
Erkan Sarıkavak isimli bir gençse, arkadaşlarıyla başladıkları projenin temelini burada attıklarını söyleyerek, “Projemizi burada ürettik, burada sürdürüyoruz. Ortamın sakinliği ve diğer alanlardan farklı oluşu bizi işimize daha çok motive etti” dedi.
Kıraathane projesini duymadığını söyleyen Mehmet İncesu ise, “Projeyi duymadım bir fikrim yok, ama anlattığınız gibi hem kütüphane hem ücretsiz yiyecek, içecek varsa öğrenciler millete bırakmaz orayı. Soluklanmak için bile gidip oturacak, çayımı ücretsiz içeceğim yani… Uygulanırsa muazzam olur. Wi-Fi’de varsa insanları bağlamak çok kolay” diyerek şimdiden heyecanlandı.
Halime Kirazlı, 30.06.2018, Sonsuz Ark, Çırak Yazar, Özel Dosyalar
Özel Dosyalar
Halime Kirazlı Yazıları
Takip et: @hlmkrzl
İlk yayınlandığı yer: Gerçek Hayat
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.