"Lijia Zhang, Komünist Partinin geleneksel değerlere şiddet uygulayarak, dinleri bastırarak ve daha sonra kıyasıya kapitalizmle kucaklaşarak sosyal güvene ciddi zarar verdiğini söylüyor. Parti o yüzden ahlaki kampanyalara girişti, ancak Changsheng skandalında görüldüğü gibi, işe yaramadılar."
Rabies vaccine scandal reveals China’s tattered moral fabric
Çin’de büyük bir skandal yaşanıyor. Ülkenin en büyük ikinci aşı üreticisi olan Changsheng Biyo-teknoloji’nin üretim verilerinin sahte olduğu ve 250.000'den fazla standart altı kuduz aşısının satıldığı tespit edildi. Bu, “ahlaki bir alt çizgiyi” aştı. Premier (Başbakan) Li Keqiang, söz konusu uygulamalara karşı “kesinlikle sıkı önlem” alacaklarına söz verdi.
Bu, ülkeyi sarsan son kamu sağlığı ve güvenliği krizidir. İki yıl önce, zaman aşımına uğramış aşıların satıldığı açığa çıktı; 10 yıl önce, Çin'in en büyük gıda güvenliği skandalı, milyonlarca ebeveyni, bebeklerini zehirli sütle beslediklerini dehşetle fark ettiklerinde vurmuştu.
Çocukların güvenliği ile ilgili diğer konular gibi, kusurlu aşı olayı Çinli ebeveynlerin hassas sinir uçlarına dokundu ve halkın itiraz feryatlarına yol açtı.
On milyonlarca kişi sosyal medyada öfkelerini ve hayal kırıklıklarını dile getirdiler. Bazıları kapsamlı bir soruşturma istedi ve daha sert düzenlemeler ve daha ağır cezalar için çağrıda bulundu. Diğerleri ne tür bir toplumda yaşadıklarını- ve hiç etik değer olup olmadığını sorguladı.
Bir kez daha, Çin halkı rahatsız edici bir soru sormaya zorlandı: Çin'in ahlaki çöküşüne ne sebep oldu?
Deng Xiaoping, 40 yıl önce reformu tanıttığı ve politikalar geliştirdiğinden bu yana, ülkede ciddi bir toplumsal dönüşüm yaşandı. Ekonomi büyük adımlar attı ve zenginleştirilen vatandaşlar kişisel özgürlüklerinin tadını çıkarıyor ve bazen de istismar ediyorlar.
Deng, reformların olumsuz etkilerini Çin'in çökmekte olan Batı’ya açtığı kapıdan sızmış “birkaç sinek” olarak tanımladı. Bu “sinekler”, artan suçları, yaygın yolsuzlukları, paraya tapmayı ve azalan ahlakı içeriyordu.
Piyasa ekonomisi zaten hayatta kalma modunda olan bir topluma acımasız, kıran kırana kapitalizmi getirdi. Hayatta kalmak, rekabetçi pazarda ilerlemek, kişisel zenginlik ve başarı kazanmak için gerekli her türlü önlemi almak ve gerektiğinde kuralları bükmek zorundaydınız.
2004 yılında, kıdemli Çinli gazeteci Michael Anti, Çin'in Anhui eyaletinde bazı bebeklerin kafalarının hatalı formülü tükettikten sonra anormal derecede büyüdüğü vak'aları rapor etti.
Bu hafta, hatalı aşıların haberi ortaya çıkınca, daha önceki bir olayda zarar gören bir çocuğun fotoğraflarını yayınladı ve şunları söyledi: “O gün anladım ki, para kazanmak için bazı Çinliler kendi çocuklarının canlarını yakmaya bile istekli.”
Foshan, Guangdong'dan iki yaşındaki bir çocuğun anne-babasının dükkânı önünde iki kez araçlar tarafından ezildiği ve oradan geçen 18 kişinin cesedinin yanından ilgisizce ve yardım etmeden geçip gittiği “Küçük Yueyue Olayı” ve kusurlu süt skandalı gibi bazı yüksek profilli olaylar - dünya çapında insanları şok etti ve tiksindirdi. Bazıları Çin'i “maddi dev ve manevi bir cüce” olarak adlandırdı.
Çin'in ahlaki krizinin köklerinde bir değer sisteminin ve manevi bir vakumun yokluğunun yattığına inanıyorum.
Piyasa ekonomisi kavramını ithal ettik ama buna karşılık gelenler etik değil. Geleneksel olarak, çekirdek değerler Konfüçyüsçülük tarafından zorunlu kılınan hayırseverlik, doğruluk, uygun ayinler, bilgi ve dürüstlük idi.
Ancak Komünist Parti'nin başa geldiği özellikle Kültür Devrimi sırasında Başkan Mao Zedong vatandaşlara “dört eski” yi, “eski gelenekleri”, “eski kültürü”, “eski alışkanlıkları” yok etmelerini emrettiğinde geleneksel ve dini sistemler tahrip edildi. Temel sosyal kumaş parçalara ayrıldı.
Tekrar etmemek için Kültür Devrimi'nin karanlık geçmişiyle yüzleşmeliyiz.
Bu çılgın siyasi hareket, Çin’in ahlaki çöküşünün başlangıcını ve insanlar arasında güven eksikliğini ortaya çıkardı. O zamanlar, insanlar birbirlerini, hatta öğretmenlerini, komşularını ve ebeveynlerini bile rapor etmeye ve kınamaya teşvik edildi.
Son yıllarda, Mao tarafından çarpıtılan Konfüçyüsçülük, popülerlik kazanmıştır. Eski başkan Hu Jintao'nun “uyumlu bir toplum” çağrısı, belki de rehabilitasyonunun bir göstergesiydi.
Bugün, üst düzey yöneticilerimiz, yönetici / özne ilişkisi ve otoriteye saygı gibi Konfüçyüsçü değerlerin belirli yönlerini beğeniyorlar. Ama kadına karşı tavrı gibi birçok değeri modernliğe uygun değil.
Çin'in sorunu şudur: modern Çin toplumuna yankı yapan gerçekten birleşik bir değer sistemi yok.
Birkaç yıl önce, Pekin “Pekin Ruhu” (yurtseverlik, yenilikçilik, kapsayıcılık ve erdem) olarak adlandırılan “manevi medeniyet” için bir kampanya başlattı. Ancak bu çaba büyük ölçüde başarısız oldu.
Ve manevi bir vakum krizi var. Çin Komünist Partisi tarafından bir tür din olarak dağıtılan reformlar ve piyasa ekonomisi komünizmi, neredeyse çöktü. Yolsuzluğun gelişmesine ve suçun artmasına izin veren manevi bir boşluk bıraktı.
Bence hükümet bu sorunu fark etti. Başkan Xi Jinping, geleneksel değerleri desteklemeye ve geleneksel inançlara, yani Konfüçyüsçülük, Budizm ve Taoizm'e daha fazla tolerans göstermeye çalıştı.
Belki de bu, toplumsal huzursuzluğu önleme ve manevi boşluğu doldurma çabasının bir parçasıdır. Yüksek profilli yolsuzlukla mücadele kampanyasının sorunun sadece belirtilerini değil, sorunun köklerini ele aldığını bilmesi gerekir.
Son yıllarda, Çin'deki tüm dinler - Hıristiyanlık, İslam, Budizm ve Taoizm -(Protestanlık ile birlikte en hızlı büyüyen) rahat bir kontrol ve manevi boşluk nedeniyle yeniden dirilişe tanık olmuştur. Bu canlanma, vakumu doldurdu, ama sadece belli bir dereceye kadar.
Kuduz aşısı vakası, farklı seviyelerdeki ve bölümlerdeki insanlar tarafından çok sayıda kural ihlali, yolsuzluk ve iktidar suiistimalleri içermelidir.
Çin’in genel ahlaki çöküşü için kolay bir düzeltme yolu yoktur. Kanun ve düzene ihtiyaç vardır. Ancak, yasal dozaj, ne kadar ağır olursa olsun, problemi hep birlikte ortadan kaldıramaz. İlk olarak lime lime olmuş sosyal kumaş düzeltilmelidir.
Sinekler artık daha da çok vızıldıyor.
Lijia Zhang, 25 Temmuz 2018, South China Morning Post
(Lijia Zhang sosyal yorumcuya dönüşmüş bir roket fabrikası çalışanıdır ve Lotus isimli bir romanın yazarıdır.)
Derya Beyaz, 27.07.2018, Sonsuz Ark, Çırak-Çevirmen Yazar, Çeviri
Takip et: @goodnightmoond
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.