Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Columbia Üniversitesi Profesör'ü ve Roosevelt Enstitüsü'nün Baş Ekonomisti, Ekonomi alanında Nobel ödülü sahibi Joseph E. Stiglitz'e aittir ve kapitalizmin insanı sömüren stratejilerine uygun olarak tasarlanan ölçümlerin maddî refaha odaklandığını, sağlık, eğitim ve çevre yerine, malların üretimini önemsediğini ve bunun da çeşitli ölçüm hatalarına ve çarpıtmalarına neden olduğunu, aynı zamanda bu durumun gerçeklerin zamanında görülmesine ve gerekli tedbirlerin alınmasına engel olduğunu söylemektedir. Özetle; Joseph E. Stiglitz, insanî usnur ve ahlak başta olmak üzere, sağlık, eğitim ve çevre açısından Batı'nın artık bir umut vaat etmediğini, daha materyalist olmayı sağlayan GSYİH(*) verilerinin daha ötesinde sorunları olduğunu itiraf etmekte ve bu rahatsız edici durumu irdelemektedir. Batı'nın genel durumu hakkında fikir vermesi açısından bir fotoğraf çekmiş olan bu analizin dikkatle okunması gerektiğini, Türkiye-Batı karşılaştırmalarında her geçen gün Türkiye lehine artan ölçümleri sağlayan Erdoğan liderliğindeki politika yapıcıların sağlık, eğitim ve çevre merkezli çabalarının fark edilmesinde yardımcı olacağını düşünüyoruz.
Seçkin Deniz, 03.01.2019
Beyond GDP
"Ölçtüğümüz şey yaptığımızı etkiler. Yalnızca maddi refaha- yani sağlık, eğitim ve çevre yerine, malların üretimine- odaklanırsak, bu ölçümler çarpıtıldıkları kadar bizi de yanıltırlar; daha materyalist oluruz."
Sadece on yıldan az bir zaman önce, Ekonomik Performans ve Sosyal İlerleme Ölçümü Uluslararası Komisyonu, 'Hayatımızın yanlış ölçümleri; Neden GSYİH'e eklenmiyor? başlıklı raporunu yayınladı. Rapor özeti şöyleydi: "GSYİH iyi bir refah ölçütü değildir. Ölçtüğümüz şey, yaptığımız işi etkiler ve eğer yanlış şeyi ölçersek, yanlış şeyi yaparız. Yalnızca maddi refaha- yani sağlık, eğitim ve çevre yerine, malların üretimine- odaklanırsak, bu ölçümler çarpıtıldıkları kadar bizi de yanıltırlar; daha materyalist oluruz."
Raporumuzun kabul edilmesinden çok memnun kaldık, bu rapor uluslararası bir akademisyen, sivil toplum ve hükümet hareketini daha geniş bir refah anlayışını yansıtan metrikleri inşa etmeye ve kullanmaya teşvik etti. OECD daha iyi oluşturulan ve refahı nelerin sağladığını yansıtan bir dizi metrik içeren Daha İyi Yaşam Endeksi inşa etmiştir. Aynı zamanda OECD, Ekonomik Performans ve Sosyal İlerlemenin Ölçümü Üst Düzey Uzman Grubu olan Komisyonun halefini de destekledi. Geçtiğimiz hafta OECD'nin Güney Kore Incheon'daki Altıncı İstatistik, Bilgi ve Politika Forumu'nda, GSYİH Ötesi: Ekonomik ve Sosyal Performans İçin Neyin Sayıldığını Ölçme adlı raporu yayınlandı.
Yeni rapor, güven ve güvensizlik gibi, sadece Yaşamımızın Yanlış Ölçümlerine kısaca değiniyor ve bazıları konularda eşitsizlik ve sürdürebilirlik gibi daha derinlemesine inceleyerek birçok konunun altını çiziyor. Ve yetersiz metriklerin birçok alanda eksik politikalara nasıl yol açtığını açıklıyor. Daha iyi göstergeler olsaydı, 2008 sonrasındaki derin çöküşün verimlilik ve refah üzerindeki olumsuz ve muhtemelen uzun süreli etkileri de ortaya çıkacaktı. Bu durumda, politika yapıcılar, mali açıkları azaltan, fakat bununla birlikte ulusal zenginlikleri de azaltan kemer sıkma eğilimine çok fazla ilgi göstermemiş olabilirlerdi.
Amerika Birleşik Devletleri ve diğer birçok ülkedeki siyasi sonuçlar, birçok sıradan vatandaşın yaşadığı ve GSYİH'nın dikkati çekmediği güvensizlik durumunu yansıtmaktadır. GSYİH'ye ve mali tedbirlere daraltılmış bir dizi politika bu güvensizliği körükledi. Bireyleri daha fazla risk almaya zorlayan emekli aylığı “reformlarının” veya “esnekliği artırmak adına” işverenlerin işlerini yapmalarına daha fazla özgürlük vererek işçilerin pazarlık pozisyonunu zayıflatan emek piyasası “reformları”nın etkileri, sırayla daha düşük ücretlere ve daha fazla güvensizliğe yol açtı. Daha iyi ölçümler, asgari olarak, bu maliyetleri faydalara karşı ağırlaştırabilir, muhtemelen politika yapıcıları bu tür değişikliklerde güvenliğin ve eşitliğin artırılmasını savunan diğerlerine eşlik etmeleri için zorlayıcı olabilirdi.
İskoçya tarafından teşvik edilen küçük bir yerel grup şimdi Wellbeing Economy Alliance'ı kurdu. Umut, refahı gündeminin merkezine yerleştiren hükümetlerin bütçelerini buna göre yönlendireceği yönündedir. Örneğin, refah odaklı bir Yeni Zelanda hükümeti dikkatini ve kaynaklarını daha fazla çocuk yoksulluklarına yönlendirecektir.
Daha iyi ölçümler de önemli bir teşhis aracı haline gelecek ve ülkelerin sorunların kontrol edilmesinden önce problemleri tanımlamasına ve bunlara yönelik doğru araçları seçmesine yardımcı olacaktır. Örneğin, ABD, sadece GSYİH'ye değil, daha çok sağlık üzerine odaklanmış olsaydı, kolej eğitimi olmayanlarda ve özellikle Amerika'nın sanayileşmemiş bölgelerindeki yaşam beklentisinin azalması, yıllar önce ortaya çıkmış olurdu.
Aynı şekilde, fırsat eşitliği ölçüleri, yakın zamanda Amerika'nın bir fırsat ülkesi olma iddiasının iki yüzlülüğüne maruz kalmıştır: Evet, herkes zengin, beyaz ebeveynlerden doğduğu sürece ileri gidebilir. Veriler, ABD'nin sözde eşitsizlik tuzakları ile dolu olduğunu ortaya koyuyor: Altta doğanlar muhtemelen orada kalıyor. Eğer bu eşitsizlik tuzaklarını ortadan kaldırmak istiyorsak, önce onların var olduklarını bilmek zorundayız ve sonra onları neyin yaratacağını ve neyin yarattığını tespit etmeliyiz.
Çeyrek yüzyıldan biraz daha fazla bir süre önce, ABD Başkanı Bill Clinton, “insanları ilk sıraya yerleştirme” platformu üzerinde koştu. Bunu yapmak demokraside bile ne kadar zor bir şey. Kurumsal ve diğer özel çıkarlar her zaman kendi çıkarlarının öncelikli olmasını sağlamaya çalışır. Geçtiğimiz yıl Trump yönetimi tarafından yürürlüğe konan muazzam ABD vergi indirimi, buna mükemmel bir örnektir . Sıradan insanlar -azalan ama hala geniş olan bir orta sınıf - vergi artışına katlanmak zorundadır ve milyarderler ve şirketler için vergi indirimini finanse etmek için milyonlarca kişi sağlık sigortasını kaybedecektir.
İnsanları ilk sıraya koymak istiyorsak, onlar için önemli olan şeyleri, refahlarını arttıran şeyleri ve bunların ne olduğunu, daha fazla nasıl sağlayabileceğimizi bilmek zorundayız. GSYİH'nin ötesinde olan bir ölçüm gündemi, bu önemli hedeflere ulaşmamıza yardımcı olmak için kritik bir rol oynamaya devam edecektir.
Joseph E. Stiglitz, 3 Aralık 2018, Incheon, Project Cyndicate
(Ekonomi alanında Nobel ödülü alan Joseph E. Stiglitz, Columbia Üniversitesi'nde Profesör ve Roosevelt Enstitüsü'nün Baş Ekonomistidir.)
(*) Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH), bir ülkenin ekonomik büyüklüğünün birkaç ölçütünden biridir. GSYİH, GSMH'den farklı olarak, bir ülke sınırları içerisinde belli bir zaman içinde, üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değeridir.
Seçkin Deniz, 01.01.2019, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.