"2019’da savaşların, insani krizlerin ve de siyasi kaosun devam edeceği ya da beklendiği birçok ülke var…"
2019 yılına girdiğimiz şu günlerde dünyanın birçok yeri maalesef toz duman… Çıkar kavgaları büyürken olan yine mazlum halklara oluyor. On binlerce insan daha huzurlu ve güvenli bir hayat için çıktıkları zorlu yolculuklarda hayatlarını kaybetti, kaybetmeye devam ediyor.
2019’da savaşların, insani krizlerin ve de siyasi kaosun devam edeceği ya da beklendiği birçok ülke var…
Gabon; daha yılın hemen başında başarısız bir askeri darbe girişimi yaşandı. Ulusal radyoyu ele geçirip darbe bildirisi okuyan iki darbeci subay öldürüldü, üçü tutuklandı. Aslında Gabon’da durum Devlet Başkanı Ali Bongo’nun 24 Ekim’de Yatırım Konferansı için gittiği Suudi Arabistan’da ortadan kaybolmasıyla karışık bir hal aldı. Uzun bir zaman sonra karısı, eşinin Fas’a nakledildiğini duyurdu. Bir diğer durumsa; 2016 yılında gerçekleştirilen Gabon seçimlerinde Fransızlar Ali Bongo’nun rakibi Ping’i desteklemiş hatta dönemin Fransa Başbakanı Manuel Valls seçimlerin tekrarlanmasını istemişti. Tabi bunun bir sebebi vardı, petrol, altın, uranyum, doğalgaz dâhil yüzlerce maden yatağının olduğu Gabon’da Fransız çıkarları zarar görüyordu..
Yemen; 2014 yılında İran destekli Şii Husilerin ayaklanmasıyla büyüyen daha sonra Suudi Arabistan destekli Arap koalisyonun da Cumhurbaşkanı Mansur Hadi’ye destek amaçlı devreye girmesiyle kriz daha da büyüdü. Bir taraftan İran diğer taraftan Suud/BAE çıkarları arasında kalan milyonlarca Yemenli açlık, kıtlık, salgın hastalık ve ölümlerle boğuşuyor.. 2018 sonunda barış görüşmeleri için adım atılsa da bir sonuç çıkmadı. Son olarak Husilerin, Hadi hükümetinin askeri geçit törenine drone ile saldırması kargaşayı daha da artıracak…
Afganistan; maalesef yıllardır Afgan halkı huzura hasret… Sadece 2018 yılında 40 binden fazla insan hayatını kaybetti. Son olarak 4. Barış görüşmeleri ABD ile Taliban yetkilileri arasında Katar’ın başkenti Doha’da yapıldı. (Taliban, bu görüşmeye Afgan yetkililerin katılmasını istemedi) Bu görüşmelerin planı yapılırken Daesh/Horasan grubu Afganistan-Pakistan sınırında bulunan Korengal Vadisi’nde Taliban’a saldırdıklarını ve 3 köyün kontrolünü ele geçirdiklerini açıkladı. Bu saldırıda 2 de Taliban savaşçısı öldürdüklerini belirttiler. 3-4 yıldır sosyal medya paylaşımlarımda da belirtiğim gibi önümüzdeki aylarda Suriye’den daha çok Afganistan-Pakistan hattını konuşacağız. Bu arada Keşmir’de de Daesh’in saldırıları artacak gibi gözüküyor..
Suriye; yaklaşık 8 yıldır devam eden iç savaş ülkeyi büyük bir yıkıma sürükledi. Astana, Soçi, İstanbul zirveleriyle Türkiye akan kanın durması için elinden geleni yaparken, ABD destekli PKK/SDG’de mevzi kazanma peşindeydi. Fırat Kalkanı harekâtından sonra icra edilen Zeytin Dalı harekâtıyla örgütün Akdeniz’e ulaşma planları bitirildi. Şimdi ise sınırlarımız boyunca bir terör koridoru kurulmasına engel olmak için her an yeni bir operasyonun başlaması an meselesi.. Belki yarın belki yarından da yakın.. Başkan Erdoğan’ın gayretleriyle daha fazla kan akmaması adına operasyona engel olduğumuz Idlib’te yeni gelişmeler yaşanabilir.
Nijerya; Petrol zengini olmasına rağmen halkı yoksul olan ülke bir yandan iç karışıklıklar diğer yandan terör belasından bir türlü kurtulamadı. Boko Haram tehdidi yüzünden birçok çocuk okula gidemiyor. Nijerya’da önümüzdeki ay seçimler var, yarış mevcut lider Buhari ile Başkan Yardımcısı Abubakar arasında geçecek. Siyasi gerginliğin kargaşa ortamını tetiklemesi ve terör örgütü Boko Haram’ın seçimler öncesi saldırıları artırmasından korkuluyor.
Güney Sudan/Sudan; Güney Sudan’da yaşanan iç savaşta 400 binden fazla insan hayatını kaybetti. Son olarak Sudan Devlet Başkanı el-Beşir ve Uganda Devlet Başkanı Museveni’nin de katkılarıyla Güney Sudan Cumhurbaşkanı Salva Kiir ve eski yardımcısı Machar arasında 2022 seçimlerine kadar bir anlaşma imzalandı lakin durum hala kırılgan.
Diğer yandan son günlerde ekonomik durumu protesto edildiği el-Beşir karşıtı gösterilerinin arttığı Sudan’da birçok kişi hayatını kaybetti. Bu arada Rus paralı askerlerin Sudan’da görülmesi de bir başka dikkat çekici konu. Erdoğan’ın son Sudan ziyaretiyle Sevakin Adası’nın Türkiye’ye tahsis edilmesi özellikle Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’ın hiç hoşuna gitmemişti. O günden sonra Sudan sıkıştırılmaya başlandı. El-Beşir’in Şam’da Esed’i ziyaretinin ardından Körfez ülkelerinin Şam büyükelçiliklerini yeniden açma kararlarından sonra atılacak yeni adımların da dikkatle izlenmesi gerekiyor.
Venezuela; Maduro 10 Ocak itibariyle yeni dönem için yemin etti. Yemin töreninden önce Lima grubu adıyla anılan ülkeler olan Peru, Kanada, Kolombiya, Kosta Rika, Honduras, Panama, Paraguay, Şili, Santa Lucia, Maduro’ya göreve başlamama çağrısı yaptılar. Maduro ise bu çağrıya sert yanıt vererek “Lima Karteli” olarak adlandırdığı ülkelerden bu açıklamayı geri almaları için 48 saat süre verdi. Diğer yandan ABD, Venezuela Globovision televizyon kanalı da dâhil olmak üzere 23 kurumu ve de 7 ismi yolsuzluk gerekçesiyle yaptırım listesine aldı. ABD, AB ve bazı Latin Amerika ülkelerinin rejim değişikliği için sıkıştırmaya çalıştığı Venezuela’nın destek istediği ülkeler Türkiye, Rusya ve Çin..
Ukrayna; Rusya’nın 2018 sonunda Azak denizi Kerç boğazında Ukraynalı denizcileri gözaltına almasıyla yükselen kriz bir başka alanda devam etti. Fener Rum Patrikhanesi’nin Ukrayna Ortodoks kilisesine Tomos (bağımsızlık) vermesi Rusya’yı kızdırdı. Bunun yanında Donbas’ta ayrılıkçılara Rus desteğinin artmasıyla daha büyük çatışmaların fitilini her an ateşleyebilir.
ABD-ÇİN; Trump’ın eski baş stratejisti Steve Bannon “Tartışmalı adaların bulunduğu Güney Çin Denizi’nde ve Ortadoğu’da, gelecek 5 ya da 10 yıl içerisinde kesinlikle savaşa gireceğiz. Bunda şüphe yok.” açıklamasında bulunmuştu. Ticaret savaşlarıyla başlayan gerilimin, askeri alana sıçraması da muhtemel. Geçtiğimiz günlerde Çin Askeri Bilimler Akademisi Başkan Yrd Amiral Lou Yuan ise daha ilginç şeyler söyledi, “ABD’nin en çok korktuğu şey zayiat almak. Doğu ve Güney Çin Denizi’nin mülkiyeti üzerine devam eden anlaşmazlık 2 ABD gemisini batırarak çözülebilir. Amerika’nın ne kadar korktuğunu göreceğiz.”
Ve son olarak; ABD, Suud, İsrail cephesi ile İran arasında gerilim her geçen gün artıyor. Şimdiye kadar İran’ın yanında duran AB, İran iç istihbarat servisini terör listesine alıp yaptırım kararı alması gözden kaçmaması gereken bir durum. İsrail’in Golan işgalinin ABD tarafından kabul edilmesi talebi doğrultusunda yaşanacak yeni gelişmelerin Suriye üzerinden bir İran-İsrail sıcak çatışmasına neden olabilir…
Faruk Önalan, 01.03.2019, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Suların Rengi, Analizler, Zahir'den Öte
Faruk Önalan Yazıları
Takip et: @farukonalan
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.