Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, HTW Berlin Uygulamalı Bilimler Üniversitesi ekonomi profesörü ve Hans Boeckler Vakfı Düsseldorf Makroekonomik Politika Enstitüsü (IMK) kıdemli araştırma görevlisi Jan Priewe'e aittir ve Avrupa Birliği'nin yaşayacağı muhtemel bir durgunluğa karşı kurumsal olarak hazır olmadığını tesbit edecek çıkarımlarda bulunmaktadır. Jan Priewe, "Euro bölgesinin bir 'simetrik şok', hafif veya şiddetli bir durgunluk ile karşı karşıya olduğunu varsayalım. Hangi dengeleyici güçler var?" sorusuna cevap ararken,"En önemli endişe, kamu borcunun büyüklüğü değil; daha ziyade, küresel durgunluk sürecinde egemen ve özel borç faiz oranlarında yükselen risk primi ve euro çıkış korkuları nedeniyle geri ödeme risklerinin ortaya çıkmasıdır. Bu, Yunanistan, Kıbrıs, İtalya ve Portekiz gibi bazı ülkelerde takipteki kredilerin yüksek hacimlere ulaşmasına neden olabilir." demekte ve çıkarımlarına devam ederek, "Euro bölgesi kayda değer bir istikrara kavuşma imkanı olmadan durgunluğa doğru yavaşlayacaktır. İşsizliğin artmasının, özellikle de Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz ve Fransa gibi yüksek işsizlik oranlarına sahip ülkelerde politik sonuçları ölümcül olacaktır. Daha fazla işsizlik olasılığı popülist duyguları besliyor. Avrupa Birliği'ne olan güven daha da düşecektir." öngörüsünde bulunarak bulduğu cevaba son çerçeveyi çizmektedir: "Avrupa ve özellikle Euro bölgesi, resesyon için hazırlanmamıştır. Makroekonomik çerçeve engellenmiştir. En büyük engel, yaklaşmakta olan Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonraki siyasi çoğunluklarla ilgili belirsizlikten ve yeni komisyonun oluşmasından bağımsız olarak, sorunların zihinsel olarak bastırılmasıdır." Yazarın, Avrupa'nın bir bütün olarak çöktüğünü itiraf eden cümlesi şudur: "Bizi durgunluktan kurtaracak -Çin, ABD veya başka bir yerde- koruyucu meleklerin olabileceğini ümit ediyoruz." Türkiye'nin bu gerçeğin farkında olarak yeni stratejiler belirlemesi, Dolar'ın egemenliğine karşı Euro'nın zayıf karnını destekleyerek TL'ye alan açması mümkündür...
Seçkin Deniz, 16.04.2019
Could Europe face the next recession?
"Euro Bölgesi, bir sonraki durgunlukta eurodaki bozulmaya neden olacak olan simetrik şoka dayanacak yapısal dayanaklardan yoksundur."
Euro Bölgesi'nin tamamlanmamış olduğu, hemen hemen bütün ekonomistler ve ekonomik politika belirleyicileri tarafından paylaşılan bir değerlendirmedir. Mevcut görüş, Avrupa bankacılık birliğinin bir sermaye piyasası birliği ile bağlantılı olarak en önemli eksik kısım olduğu yönündedir. Social Europa tarafından yayımlanan Euro'yı Kurtarmak için Hâlâ Zaman Var adlı yeni bir kitapta Euro sisteminin hayatta kalması için temel altı önemli ekonomik sorun ele alınmıştır; Aksi takdirde Euro uzun ömürlü olmayabilir.
Birincisi, tam bir 'son çare borç vericisi' olmak için, Avrupa Merkez Bankası (ECB), diğer OECD ülkelerinde olduğu gibi, yüksek faiz oranları ve devlet iflaslarından kaçınmak için tüm üye ülkelerin devlet tahvillerinin değerini temin etmeli ve bunları güvenli varlık olarak değerlendirmelidir. İkinci olarak, mali çerçevenin bir Avrupa hazinesi veya genişletilmiş bir ulusal mali alan veya her ikisinin bir karışımı olarak elden geçirilmesi gerekir. Üçüncüsü, bankacılık birliğinin, özellikle Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM) ve Avrupa Mevduat Sigortası Programı (EDIS) ile mali geri dönüşlü Tek Çözünürlük Mekanizmasının mümkün olan en kısa sürede tamamlanması gerekiyor.
Dördüncüsü, 19 Euro bölgesi üye ülkenin cari hesaplarındaki dengesizlikler, reform tartışmalarının çoğunda göz ardı edilen bir nokta olarak ekonomilerinin uyumu için bir saatli bomba niteliğindedir. Beşinci olarak, ESM'nin görevlerinin yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor, çünkü ECB'nin yapmadığı, yerine getirmesi gereken işlevler ve mevcut olmayan bir Avrupa hazinesi için geçici bir -ad hoc stopgap-çözüm sunuyor. Son olarak, kurumsal reformlara ihtiyaç duyulmaktadır, çünkü Avrupa anlaşmalarının değiştirilmesi çok zordur, bu anlaşmalar verimsiz karar almaya veya önemli değişikliklerin ihmal edilmesine yol açmakla birlikte özellikle euro alanındaki kararların demokratik meşruiyetinin eksikliği umursamamaktadır.
Bütün bu problemler iki üye devlette oldukça yoğunlaşmıştır. Yunanistan ve İtalya bir durgunluk tuzağındalar. Her ikisi de bir kez daha, kişi başına gayri safi yurtiçi hasılalarının parasal birliğe girmesini sağlamıştır. Manevra yapacakları neredeyse hiç yer kalmadı. Avrupa, bu ülkeleri, sorunlarının iç meseleler olduğu ve bazı “yapısal reformlar” gerektirdiği varsayımıyla kendi hallerine bırakıyor. Bu ülkelerde Avrupa kurumlarına duyulan siyasi güvenin kritik seviyenin altına düşmesi sadece an meselesidir: Eurobarometer'e göre, Kasım 2018’de Yunanistan ve İtalya’da AB’ye duyulan güven düşük ya da sadece Fransa’da olduğu gibi İngiltere’den biraz daha iyi durumdadır.
Simetrik şok
Adı geçen ilk iki reform alanı kısa vadede belirleyicidir. Yaşanan büyük mali krizden sonra yapılan birçok reforma rağmen, muhtemel bir durgunluğa karşı kötü bir şekilde hazırlanan Para birliğini, çok önemli bir teste sokacaklar. Euro bölgesinin bir 'simetrik şok', hafif veya şiddetli bir durgunluk ile karşı karşıya olduğunu varsayalım. Hangi dengeleyici güçler var?
Eskiden, merkez bankaları genellikle faiz oranlarını 4-5 puan kadar düşürüyorlardı. Bu imkan artık mevcut değil; çünkü kilit faiz oranı sıfır. 2015 yılında başlayan, orta vadeli devlet tahvili almak için kamu sektörü satın alma programına (PSPP) odaklanan konvansiyonel olmayan yeni para politikası Aralık 2018'de sona erdi. İlke olarak, Avrupa Merkez Bankası (ECB) PSPP'yi tekrar gündeme alabilir, ancak Başkan Mario Draghi bu seçeneği çoktan reddetti. Diğer bir araç, uzun vadeli banka kredilerini desteklemek için hedeflenen uzun vadeli refinansman operasyonları (TLTRO) olabilir. Bu program, özellikle İtalya ve Yunanistan başta olmak üzere, birkaç vak'a dışında zaten çok düşük olan, ortalama uzun vadeli faiz oranlarını sadece biraz düşürüyordu. ECB'nin şu anda elinde çok fazla aracı yok.
ECB, 7 Mart'ta, 2019 için yüzde 1,6 yerine, yüzde 1,1'lik yeni bir büyüme tahminiyle iki duyuru yaptı. Birincisi, sıfır faiz oranı politikası 2019 yazına kadar, en azından 2020 yılının başlarına kadar sürdürülecekti; hızlı bir çıkış olmayacak. İkincisi, 2019 sonbaharında, 2021 yılına kadar iki yıl vadeli yeni bir TLTRO III jenerasyonu sunulacak. Bu, özellikle Güney Avrupa üye ülkelerinden gelen bankalar tarafından kullanılan bir kredi limitiydi, ancak şimdi biraz daha az rahat koşullar altında gerçekleşecekti. Temel olarak, ECB'nin daha düşük büyümeye verdiği tepki daima aynıdır ve yeni bir şey değildir.
Aslında, ECB geçici olarak son borç veren görevini PSPP ile oldukça iyi bir şekilde uygulamıştır. İtalya’da uzun vadeli faiz oranları, örneğin, 2012’de yüzde 5,5 iken 2017’de yüzde 2,1’e düştü. Ancak bu şimdi sona ermiş durumdadır ve yeni para politikası programları olmadan parasal yayılmanın tekrar artması (İtalya hükümetinden bağımsız olarak), özellikle durgunlukta belirsizliğin artması korkusu vardır.
Ancak bu şimdi sona ermiş durumda ve yeni para politikası programları olmadan faizlerin (İtalya hükümetinden bağımsız olarak) tekrar yükselmesinden, özellikle de durgunlukta daha fazla belirsizlik üretmesinden korkuluyor. Bu, muhtemelen daha kısıtlayıcı banka kredisi ile ağırlaştırılmış birkaç ülke için istenmeyen bir şekilde döngüsel bir para politikası olacaktır.
En önemli endişe, kamu borcunun büyüklüğü değil; daha ziyade, küresel durgunluk sürecinde egemen ve özel borç faiz oranlarında yükselen risk primi ve euro çıkış korkuları nedeniyle geri ödeme risklerinin ortaya çıkmasıdır. Bu, Yunanistan, Kıbrıs, İtalya ve Portekiz gibi bazı ülkelerde takipteki kredilerin yüksek hacimlere ulaşmasına neden olabilir.
Avrupa Merkez Bankası’nın kullanılmayan doğrudan parasal işlemler programı, prensip olarak mevcuttur, ancak yalnızca ESM’nin koşullarına uyan ülkeler için mevcuttur, dolayısıyla bu programa başvuran ülkeler ekonomik politika özerkliklerinden büyük ölçüde vazgeçmektedirler. Dolayısıyla, ESM tarafından 'kurtarılmamak' için güçlü nedenler var. AB’nin tamamında özel sektör yatırımlarını destekleyen "Juncker planı" nın durgunlukta ivme kaybetmesi muhtemeldir; bu durumda önemli bir karşı-döngüsel uyarıcı görevi yapamayacaktır.
Mali yol
Para politikasının aksine, üye devletlerin maliye politikalarında prensipte bir miktar rotadan sapma olacaktı. Avrupa Komisyonu tarafından Kasım 2008'de başlatılan Avrupa Ekonomik İyileştirme Planı olarak adlandırılan ve 2009'da mümkün olan eşgüdümlü bir karşı-döngüsel maliye politikasını tekrar edemez miyiz? Euro döneminin başından bu yana, 2009 yılı bir bütün olarak Euro bölgesi için anti-konjonktürel, genişleyici bir mali politika izleyen tek yıl oldu.
Ancak Mali Kompakt tekrarı engelliyor. 2012 yılında kabul edilen ve İstikrar ve Büyüme Paktı'na (SGP) dahil olan pakette, ulusal 'borç frenleri' gerekiyor, bu da yalnızca sınırlı geçici ve kesinlikle simetrik yukarı ve aşağı sapma sağlayan dengeli bütçeler anlamına geliyor. Daha fazla mali alana sahip olan ülkeler, özellikle Almanya ve küçük Baltık ülkeleri, daha fazlasını yapabilir, ancak hiç kimse onları buna zorlayamaz ve mali enerjileri tüm euro bölgesi için yeterli olmaz.
SGP çerçevesinde, borç düzeltmelerinin askıya alınmasına izin veren yüksek borçlu ülkelere, çıktı açığı (gerçek ve potansiyel ekonomik performans arasındaki açık) yüzde 4'ü geçerse izin verilir. Bu marja 2009 yılında bile ulaşılmadı. Eğer çıktı açığı daha küçükse, yapısal açıklarını normal şartlarda belirtilenden daha yavaş bir şekilde azaltmalarına izin verildi. Bu yüzden, biraz daha düşük bir dozda olsa da, durgunluk sırasında hala kemer sıkmalara maruz kalmaktadırlar.
Durgunluk gibi simetrik bir şok olsaydı, teşvik programları ancak Euro bölgesinin GSYİH'sının yüzde 75'ini oluşturan en büyük dört ülkenin (Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya) koordineli bir girişimde faaliyet göstermesi durumunda işe yarayabilirdi. SGP, borçlarını GSYİH'nın yüzde 60'ına düşürmeye öncelik vermesi beklenen Fransa, İtalya ve İspanya'ya izin vermiyor. SGP izin vermiş olsa bile, geçici genişleyici sapmaların birkaç yıl içinde daha kısıtlayıcı tedbirlerle telafi edilmesini talep ediyor. Bu, 2009'un bir kereye mahsus uygulanan Keynesyen teşvik sonrasında Euro bölgesindeki 'ikili dip krizin' ana sebebiydi.
Tüm bunlar yalnızca, düşük vergi gelirleri ve / veya daha yüksek zorunlu harcamalar nedeniyle artan döngüsel açıkları tolere eden ulusal “otomatik dengeleyiciler”e bırakılıyor. SGP çerçevesinde teşvik programları sağlanmıyor. Yine de, Euro bölgesindeki mevcut mali duruşun, küçük bir pozitif çıktı açığı gösteren potansiyel çıktı ölçüm yöntemi sayesinde, zaten nötr seviyenin üstünde olduğu iddia ediliyor. Başka bir deyişle, laissez faire (bırakınız yapsınlar).
Ölümcül sonuçlar
Bu nedenle, Euro bölgesi kayda değer bir istikrara kavuşma imkanı olmadan durgunluğa doğru yavaşlayacaktır. İşsizliğin artmasının, özellikle de Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz ve Fransa gibi yüksek işsizlik oranlarına sahip ülkelerde politik sonuçları ölümcül olacaktır. Daha fazla işsizlik olasılığı popülist duyguları besliyor. Avrupa Birliği'ne olan güven daha da düşecektir.
Kısacası, Avrupa ve özellikle Euro bölgesi, resesyon için hazırlanmamıştır. Makroekonomik çerçeve engellenmiştir. En büyük engel, yaklaşmakta olan Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonraki siyasi çoğunluklarla ilgili belirsizlikten ve yeni komisyonun oluşmasından bağımsız olarak, sorunların zihinsel olarak bastırılmasıdır.
2012 yılında, resesyonun eşiğinde iken ECB, Euro bölgesini kurtardı.Ancak Draghi’nin ünlü sözleri (“ne pahasına olursa olsun” parasal bir duruşunu ilan ederek) öldü.. Tekrarlama olmayacak ve sadece yakında süresi dolacağı için değil. Avrupa Konseyi ödevini yapmadı ve hepsinden önemlisi, tüm reform önerilerini reddetmenin yanı sıra statükoyu seven yarı hegemonik bir coğrafya var. Bizi durgunluktan kurtaracak -Çin, ABD veya başka bir yerde- koruyucu meleklerin olabileceğini ümit ediyoruz.
Antlaşma değişiklikleri, ilke olarak, yukarıda belirtilen altı reform alanında ilerleme kaydedilmesi için gerekli olacaktır. Elbette onlarsız da yapılabilir. SGP maliye politikası çerçevesinin önemli bileşenleri, komisyon, Avrupa Euro bölgesi maliye bakanları grubu ve AB Konseyi tarafından yapılan düzenlemelere dayanmaktadır. Her şey taşa ayarlanmış değil.
Jan Priewe, 19 Mart 2019, Social Europe
(Jan Priewe, HTW Berlin Uygulamalı Bilimler Üniversitesi ekonomi profesörü ve Hans Boeckler Vakfı Düsseldorf' Makroekonomik Politika Enstitüsü'nde (IMK) kıdemli araştırma görevlisidir.)
Seçkin Deniz, 16.04.2019, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.