Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz iki Avrupalı'nın ABD'deki yeni vergi tartışmalarına yönelik değerlendirmelerini içermektedir. Bulgaristan Cumhurbaşkanlığı Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Konseyi üyesi ekonomist Atanas Pekanov ve Duisburg-Essen Üniversitesi Sosyoekonomi Enstitüsü'ndeki ampirik eşitsizlik araştırmaları profesörü Miriam Rehm'in bu ortak çalışmasının Batı'nın kendisini sorguladığını ve aşırı zengin şirketlerin yönettiği Satanist Yeni Dünya Düzeni'nin artık işlemediğini göstermekte; zenginlerden servet veya varlık vergisi alınması gerektiği konusunda analitik bir çıkarıma ulaştığını ve ABD'nin Avrupa ile birlikte artan gelir eşitsizliğini ve yoksulluğu engellemek için uzlaştığını görmemizi sağlamaktadır. ABD ve Avrupa'daki kadar ultra zengin ailelere sahip olmayan Türkiye de vergide sadeleşme ve dolaysız vergilerde artış dolaylı vergilerde azalış sağlayacak yeni vergi reformu ile kendi geleceğini tasarlamaktadır. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın 10 Nisan 2019'da açıkladığı Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019'un vergi ayağının en önemli maddesi yüksek gelir gruplarından daha adil vergi alınması ve Kurumlar Vergisi oranlarının kademeli olarak düşürülecek olması. Böylece devlet az kazanandan az çok kazanandan çok vergi alacak. Kurumlar vergisi ve KDV gelirlerini azaltan indirim, istisna ve muafiyetler gözden geçirilecek ve gereksiz olanlar kaldırılacak. Ek vergi getirmese bile beyan sistemi geliştirilecek. Mükellef haklarını savunacak İcra Kurulu oluşturulacak.
Seçkin Deniz, 25.04.2019
The great tax debate—the world is turning
"Entelektüel ve ahlaki argümanlar eş zamanlı olarak ortaya çıktığında, küresel iklim hızla değişebilir. ABD vergi tartışmasında olan da bu."
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki milletvekillerinin yasa tasarıları, son haftalarda ekonomistler arasında vergilendirme konusunda son derece ateşli bir tartışma başlattı. Demokratik kongre üyesi Alexandria Ocasio-Cortez (AOC), ABD’nin sosyal programları ve Yeşil Yeni Anlaşmayı finanse etmek için yüzde 70’e varan marjinal üst gelir vergisi oranlarına geri dönerek ek gelir elde etmesi gerektiğini savundu, Massachusetts senatörü Elizabeth Warren ise en zengin yüzde 3'ten servet vergisi alınmasını önerdi. Rakipler ve bazı yorumcular bu tür önerileri radikal veya ideolojik olarak kabul etmiş olsalar da her iki öneri de ekonomik araştırmalarla desteklenmiş durumda..
Ekonomistler büyük ölçüde bazı temel gerçekler üzerinde anlaşıyorlar: ABD'deki eşitsizlik artıyor ve büyümenin yararları büyük ölçüde yüzde 1'in servetini arttırırken, Amerika'da orta sınıf olarak adlandırılanların gerçek gelirleri otuz yıl önceki seviyelerinde durdu. Gelir-vergi sisteminin kademeli artışının 1980'den beri birçok ülkede aşındığı ve servetin şu anda gelirden çok daha eşitsiz oranda dağıtıldığı konusunda fikir birliği vardır.
Son ekonomik tartışmalar, bu eğilimleri gidermek için yüksek gelir vergisi oranlarının mı, yoksa çok varlıklı insanlar için daha yüksek vergi oranlarının uygulanmasının gerekip gerekmediği etrafında dönmüştür.
Amerikan ilericileri, ABD, yüzde 40'ın üzerindeki en yüksek marjinal gelir vergisi oranları (çoğu AB ülkesinde) ve / veya bir tür servet vergisi ile finanse edilen daha fazla kapsayıcı sosyal sistemler ve daha iyi kamu hizmetleri ile Avrupa'nın refah devleti rol modeline daha fazla benzemek istiyorsa, daha yüksek gelirlerin gerekli olduğunu savunuyor. Bazıları bu fikirleri yanlış tanıtmış olsa da, bu sadece çok varlıklı bireyleri etkileyecektir. Örneğin, çok yüksek marjinal gelir vergileri, Ocasio-Cortez’in yıllık 10 milyon dolar önerisinin gerçekleşmesi durumunda, yalnızca gelirin bir miktar eşiği aştığı durumlarda tahsil edilecektir.
Ekonomik vergi teorisi
Vergi yükünü paylaşmanın yanı sıra, ilerici bir vergi sistemi, klasik ekonomik düşüncenin temel taşlarından biri olan azalan marjinal gelir faydası kavramına dayanmaktadır: örneğin ek bir dolar vergi, ayda 500.000 dolar geliri olan birine göre aylık 500 dolarlık maaş alan bir kişi için daha değerlidir. Ayrıca, Haavelmo teoremi, en üst seviyedeki vergi artışını (düşük tüketim grupları için vergi indirimi ile birleştiren, yani yüksek tüketim ve dolayısıyla talebi arttırma eğilimi yüksek olan) büyümenin fayda sağlayabileceğini ileri süren bir vergi reformu olduğunu söylüyor.
Elbette, artan gelir vergisi oranlarına karşı, çoğunlukla, yüksek vergilendirmenin iş çabalarını belirsizleştirerek işi ve verimliliği olumsuz yönde etkilediği fikrine dayanan uyarıcı bir ekonomik düşünce geleneği var. Büyük ölçüde Nobel ödüllü James Mirrlees’in çalışmalarına dayanan en uygun vergi teorisi, daha yüksek vergi oranlarının vergi sonrası gelirler üzerindeki tahmini etkileri göz önüne alındığında, bu belirgin olmayan etkileri operasyonelleştirmeye ve optimal vergi oranını hesaplamaya çalışmıştır.
Emmanuel Saez (Berkeley) ve bir başka Nobel ödüllü Peter Diamond (MIT), ABD için böylesi bir optimal vergi oranının yüzde 70, Berkeley profesörleri Christina Romer ve David Romer ise bu oranın yüzde 80 olmasını öneriyorlar. Ancak, eleştiriler de var: Harvard'dan Greg Mankiw ve ortak yazarlar, literatüre genel bakışlarında karşıt bir sonuca varıyorlar.
Tahminler yazarların sözde sosyal-refah işlevleriyle ilgili seçimler yapmasını gerektirdiğinden, bu yaklaşımın etrafında bir toplumun tercih ettiği eşitsizlik ya da eşitlik miktarı ile ilgili bazı teorik karamsarlıklar da vardır.
Ancak parasal ödülleri mucitlerin motivasyonu üzerindeki diğer etkilerden ayırmak zor olsa da, diğer argümanlar arasında yüksek vergilerin inovasyon (yenilik) üzerindeki etkileri bulunmaktadır. Son zamanlarda yapılan iki çalışma, yüksek vergilendirme nedeniyle yeniliğin gerçekten daha düşük olacağını savunurken, Raj Chetty ve ortak yazarların yeni bir makalesi bu sonuca katılmıyor.
Öyleyse, ekonomistler vergilendirmenin yeniden düzenlenmesinin gerekip gerekmediği hakkında ne düşünüyor? Çok tartışılan bir son dönem çalışmasında, Gabriel Zucman ve Saez, yüksek gelirlilere uygulanacak vergilerin hedefinin yalnızca gelirin maksimize edilmesi değil, aynı zamanda piyasa ekonomisini bir plütokrasiye dönüşmekten korumak için eşitsizliğin azaltılması olduğunu savunuyorlar. Mankiw bunu, çok zenginlerin toplum için bir sorun olduğu fikri etrafında dönen, siyasi değil, ekonomik bir argüman olarak adlandırdı. Gerçekten de, aşırı zenginliğin politik ve demokratik bir sorun olup olmadığı sorusu seçmenlerin karar vermesini gerektirebilir.
Ancak, aşırı eşitsizliğin doğrudan, olumsuz ekonomik etkilerinin olabileceğini düşünmek için iyi nedenler var. Son zamanlarda yapılan bazı araştırmalar, toplam talebin ve dolayısıyla büyümenin durgunluğun artmasına yol açabileceğini gösteriyor. Uluslararası Para Fonu tarafından yapılan araştırmalar, çok yüksek eşitsizliğin büyümenin sürdürülebilirliği için tehlike yaratabileceğini göstermiştir. Ve Raghuram Rajan, savunduğu ünlü fikrinde düşük gelirli hane halklarını aşırı kredi almaya zorlayarak eşitsizliğin finansal istikrarı tehlikeye attığını iddia ediyor. Ayrıca, politik ekonomideki araştırmalar - ne kadar kusurlu olursa olsun- artan eşitsizliğin demokratik süreçler üzerinde bir etkisi olup olmadığını ele almaya çalışmaktadır.
Varlık vergileri
Bugün servet gelirden bile daha yoğun. Warren sonuç olarak, 50 milyon ABD Dolarını aşan varlıkları olan bireyler için yıllık yüzde 2 ve 1 milyar ABD Dolarını aşan zenginlikler için de yüzde 1'lik bir ek vergi önermektedir. Bu, Norveç ve Fransa gibi ülkelerdeki servet vergilerinden farklı değildir; bu vergilendirmeye rağmen, Fransa'da Thomas Piketty'nin “ciddi ahlaki, ekonomik ve tarihi bir hata” olarak adlandırdığı vergiler kesilmiştir. Bir servet vergisinin en üstteki servet konsantrasyonunu hafifletmesi için, özellikle tekelci gücün artması veya rant arayışı olması durumunda, sağlam teorik nedenleri vardır. Ekonomistler arasında refah vergisi konusundaki tartışmalardaki ana anlaşmazlıklar idari görünmektedir.
Saez ve Zucman, Warren’ın teklifini destekliyorlar; bunun sadece 75.000 haneye uygulanacağını, ancak önümüzdeki on yılda tahmini 2.75 trilyon dolar gelir elde edeceğini tahmin ediyorlar. Bundan yüzde 15 kaçırılmış vergi indirimi yapıyorlar. Danimarka ve İsveç gibi varlık vergisi olan ülkelerden elde edilen kanıtlara dayanarak, verginin uygun şekilde tasarlanması halinde kaçakçılığın bu kadar yüksek (veya belirleyici olmayan etkiler) olacağını savunuyorlar. Özellikle, tüm olası varlıkların muafiyet olmadan dahil edilmesi gerekiyor.
Diğerleri vergi kaçırma konusunda daha az iyimser. Wojciech Kopzcuk (Columbia Üniversitesi), bu tür bir vergi ile ultra zengin ailelerin, bireysel eşiklerin altında kalabilmek için servetlerini kendi aralarında dağıtabileceklerini ya da servetlerini görünüşte değerleri daha zor ölçülen varlıklara taşıyabileceklerini belirtmektedir.
Kuşkusuz, yüksek net zenginliğe sahip olan bireylerin vergi kaçakçılığı dünya çapında bir sorundur, ancak ekonomistler bunu sınırlamak için devlet kapasitelerinin değerlendirilmesinde farklı görüşlere sahipler. Jonathan Gruber (MIT) ve ortak yazarlar tarafından yapılan bir çalışmada, İsviçre'de farklı bir servet vergisi uygulandığında önemli reaksiyonlar alındığı görülse de, Saez ve Zucman, bu anketin metodolojisinin bu tür tepkileri abarttığını iddia ediyorlar.
Aslında Warren önerisi, ABD vatandaşlığını terk eden yüksek zenginliğe sahip bireyler için yüzde 40'lık bir çıkış vergisi önererek, vergi kaçırmanın önlenmesinde olağandışı miktarlara uzanıyor. Burada, yine, asıl soru halk algılarından biri gibi görünüyor. Daha fazla Amerikalı, en yüksek yüzde 0.1’in servet payının, geçen on yıl boyunca toplam servetin yüzde 7’sinden yüzde 20’ine yükseldiği gerçeğinin farkında ve uygulanabilirlikle ilgili teknik sorunların çözümüne yatırım yapma isteğinden endişeli.
Taşıyıcı tartışma
21. yüzyılda vergilendirme etrafındaki tartışmalar önemli ölçüde ilerlemiştir. Kilit anlayışlar, verimlilik ve eşitlik arasında tamamlayıcılıklar olabileceği ve iyi işleyen bir ekonominin sadece çabaları adil bir şekilde ödüllendirmekle kalmayıp aynı zamanda ortak mallara uygun katkılar sağladığını da göstermektedir. Refah devletinin doğru büyüklüğü, vergilerin yeniden düzenlenmesi ve servet vergilerini çevreleyen idari meselenin gerekip gerekmediği gibi diğer konularda daha az fikir birliği vardır. Ancak Ocasio-Cortez ve Warren'ın önerilerinin tartışmayı ilerlettiğine şüphe yok.
Demokrasi tartışmalardan yararlanır; ABD’de şu anki tartışmaların en fazla bir ilgili olduğu yer bu noktadır. Dikkat çekici bir şekilde, son anketler çoğunlukla Amerikalıların gerçekten zenginler, gelirler ve servetler için daha yüksek vergileri desteklediğini; Cumhuriyetçi taraftarların yarısına yakınının Ocasio-Cortez’nin planını desteklediğini gösteriyor. Doğru bir şekilde tasarlanır ve uygulanırsa, artan gelir eşitsizliği ve servetin aşırı birikimini ciddiye alan ilerici vergilendirme önerileri, yalnızca siyasi bölünmelerden ziyade ekonomik bir mantığa dayalı önemli bir tartışma başlatabilir.
Atanas Pekanov-Miriam Rehm, 21 Şubat 2019, Social Europe
(Atanas Pekanov, Viyana'da bir ekonomist ve Viyana Ekonomi ve İşletme Üniversitesi'nde doktora adayıdır. Ocak 2018’den bu yana Bulgaristan Cumhurbaşkanı’nın Sosyal ve Ekonomik Kalkınma Konseyi’ne üyedir. Daha önce Avrupa Merkez Bankası'nda çalıştı. Miriam Rehm, Duisburg-Essen Üniversitesi Sosyoekonomi Enstitüsü'ndeki ampirik eşitsizlik araştırmaları profesörü. Daha önce Avusturya Federal Çalışma Odasında çalıştı.)
Seçkin Deniz, 25.04.2019, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.