"Kendi nefsi en sonradır. Öncelik toplumda olup bitendir. Bilir ki toplumsal birliktelik çözüldüğünde, o ip kırıldığında, o ağ yarıldığında, o bina yanıp yıkıldığında kendi nefsinden de eser kalmayacaktır."
Kimi umursar bu hâli. Çözüm arayışına girişir. Kendince reçeteler kurar. Kâh kurguladıklarının nesnesiyle örtüşüp örtüşmediğine ilişkin bir kaygı duyar itinalı olmanın gereklerini yerine getirir kâh böyle bir kaygıya kapılmadan kurguya devam eder. Kâh üstenciliğin zirvesindedir, kâh tevazûnun kollarında esrikliğin hazzını yaşar. Oturduğu yattığı yerde yargılarda bulunur, dost meclislerinde varlığını duyurmak için ‘Ben olsaydım!’ nidasıyla başlayan tumturaklı tümcelerle sorunların nasıl çözülebileceğini anlatır. Söylediklerinin ipe sapa gelmez olup olmadıkları hakkında en ufacık bir bilgisi olmadan kendinden emin bir şekilde konuşup kendini tatmin eder.
Kimi vurdumduymaz olur olan biten karşısında. 'Olan, olması gereken' der. Olandan kendi dünyasının varsıllaşması için yararlanmanın yollarını arar. Olanın daha yerleşmesi için elinden geleni ardına koymaz. Vurdumduymazlığı hali hazırdaki habasetin açacağı yaralar karşısındaki bir vurdumduymazlıktır. Kendi nefsine ilişkin durumlar karşısında aşırı hassastır yoksa. Olan olması gereken midir? Sorusunu sormaz. Yoksa 'habâsetmiş, bir kırılma, bir yangın tüm toplumu sarıp toplumsal birlikteliği kuruturmuş', türünden kaygılar karşısında vurdumduymazdır, kasasını, bohçasını doldurma arayışı içinde değil. Vurdumduymazlar için bir sorun yoktur. Kendileri açısından hakçası olan budur. Bu tiplerin her biri hebenneka halinin unutulmaz örnekleridir. Yapıp ettiklerinden ötürü alçakça bir gurur duymaktan da kaçınmaz. Böbürlenmeyi ihmal etmezler.
Kimi yılgınlığa düşer. Bir dağ başında mağara tahayyül eder, kaçışın yollarını arar hâlihazırdaki habâsetten, buhrandan, bedbinlikten kurtuluşun yolunu kaçışta görür. Kaçışını haklı göstermek için olmadık gerekçeler ileri sürer. Harfendazlığın en görkemli örneklerini sergiler. Kendinde kendini iknanın yolunu başkalarını iknada gördüğü için sığınır harfendazlığa. Yaptığını bilir. Harfendazlıktan tiksindiği halde yapar bunu. Kaçışın doğal sonucudur. Kaçışta felahı bilişin hazin hâlidir. Hâlinin perişanlığı karşısında çaresizdir.
Kimi habâset selinin önüne set çekmek için atar ortaya kendini. Elinden ne geldiğini ne gelmediğini bilir. Elinden geldiklerinin tümünü yüksünmeden, bıkmadan, dinlenmeden yapma gayretindedir. Yapar. Tembellikten ötededir. Aklına gerekçeler bulup sunmak, o gerekçelere sığınmak gelmez. Gerekçeler peşinde koşmaz. Sığıntılıktan hazzetmez. Dobradır. İçten pazarlığın zerresi bulaşmamıştır zihnine, yüreğine. Kendi nefsi en sonradır. Öncelik toplumda olup bitendir. Bilir ki toplumsal birliktelik çözüldüğünde, o ip kırıldığında, o ağ yarıldığında, o bina yanıp yıkıldığında kendi nefsinden de eser kalmayacaktır. 'Yardım edecek, el verecek kim var' diye sağına soluna bakmadan düşer yola. Yola düşenin işi zordur. Ve fakat zordan zerre kadar yılmaz. Yılgınlık ilişmez yüreğine. Toplumsal birliktelikler bu bireyler sayesinde sağlanır, sürdürülür. Bu bireyler ortak düşüncenin, duygunun, biz oluşun fâilidirler. Yangınların önüne geçen bu zorlu yürüyüşü sürdüren bu bireylerdir.
Cemal Çalık, 02.12.2019, Konuk Yazar, Sonsuz Ark, Deneme, Sözcüklerin Düş Hâli
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.