Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Avusturya Graz Üniversitesi Jean Monnet Güneydoğu Avrupa'nın Avrupalılaşması kürsüsü başkanlığını yürüten Güneydoğu Avrupa tarihi ve politikaları profesörü Florian Bieber'e aittir ve Avrupa Birliği'ndeki aşırı sağcı partilerin ideolojilerinin dar anlamlı ulusal sağın sınırlarını aşarak, Müslüman düşmanı 'Saf Beyaz Irk'tan Oluşan Hristiyan Bir Avrupa' ideolojisini savunan ve Avrupa Parlamentosunda 73 koltukla temsil edilen bir Pan-Avrupa söylemine dönüşümünü irdelemektedir. Yazarın ulaştığı sonuç Avrupa için korkutucudur: "Milliyetçiliğin Avrupalılaşması, liberal enternasyonalist Avrupa entegrasyon anlayışına ilginç bir zıtlık oluştursa da, medeniyet anlayışı, ırksal beyaz ve homojen bir Avrupa için sadece ince bir kaplamadır ve özünde ırkçılık ve milliyetçiliğin bir birleşimidir; işte bir ideoloji bir kez daha Avrupa'yı bir çıkmaza sürüklüyor." Türkiye, zayıflamış ve içten içe kaynayan, ulusalcı çıkarların yoğun bir şekilde çatıştığı zayıf bir Avrupa Birliği ile karşı karşıya olduğunun farkında olarak Avrupa Birliği ülkeleri ile tek tek iletişim halinde olmalıdır... Bu aslında, Müslümanlara karşı zaten var olan ve bin yıldır süregelen tehditler içeriyor olmasına rağmen güçlü bir Türkiye için mükemmel bir fırsattır da. Çin'in ekonomik olarak değerlendirdiği bu fırsatın Türkiye tarafından da çok kapsamlı bir strateji ile değerlendirileceğini umuyoruz.
Seçkin Deniz, 14.01.2020
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Avusturya Graz Üniversitesi Jean Monnet Güneydoğu Avrupa'nın Avrupalılaşması kürsüsü başkanlığını yürüten Güneydoğu Avrupa tarihi ve politikaları profesörü Florian Bieber'e aittir ve Avrupa Birliği'ndeki aşırı sağcı partilerin ideolojilerinin dar anlamlı ulusal sağın sınırlarını aşarak, Müslüman düşmanı 'Saf Beyaz Irk'tan Oluşan Hristiyan Bir Avrupa' ideolojisini savunan ve Avrupa Parlamentosunda 73 koltukla temsil edilen bir Pan-Avrupa söylemine dönüşümünü irdelemektedir. Yazarın ulaştığı sonuç Avrupa için korkutucudur: "Milliyetçiliğin Avrupalılaşması, liberal enternasyonalist Avrupa entegrasyon anlayışına ilginç bir zıtlık oluştursa da, medeniyet anlayışı, ırksal beyaz ve homojen bir Avrupa için sadece ince bir kaplamadır ve özünde ırkçılık ve milliyetçiliğin bir birleşimidir; işte bir ideoloji bir kez daha Avrupa'yı bir çıkmaza sürüklüyor." Türkiye, zayıflamış ve içten içe kaynayan, ulusalcı çıkarların yoğun bir şekilde çatıştığı zayıf bir Avrupa Birliği ile karşı karşıya olduğunun farkında olarak Avrupa Birliği ülkeleri ile tek tek iletişim halinde olmalıdır... Bu aslında, Müslümanlara karşı zaten var olan ve bin yıldır süregelen tehditler içeriyor olmasına rağmen güçlü bir Türkiye için mükemmel bir fırsattır da. Çin'in ekonomik olarak değerlendirdiği bu fırsatın Türkiye tarafından da çok kapsamlı bir strateji ile değerlendirileceğini umuyoruz.
Seçkin Deniz, 14.01.2020
How Europe’s Nationalists Became Internationalists
"Birçok Avrupalı aşırı sağ parti, AB'ye karşı korkutucu damgasını vurdu. Şimdi onlar ırksal olarak saf bir Beyaz Hıristiyan kıtasındaki hedeflerini daha da ilerletmek için pan-Avrupa kimliğine hitap ediyorlar."
Otoriterizm, popülizm ve milliyetçilik son yıllarda manşetlere hâkim oldu. Hindistan'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne ve Avrupa kıtasına kadar bu üçlü, hem yerel hem de uluslararası olarak baskın liberal demokratik düzeni tehdit ediyor. Üçü de iç içe geçmiş durumda. Hem milliyetçiler hem de popülistler, halkın otantik iradesi üzerinde sahiplik iddiasında bulunuyorlar ve bunu kampanyalarında, küreselleşmiş, dokunulmaz seçkinlere karşı “insanları” (genellikle etnik olarak tanımlanmış yerliler) toplayan aşırı basit anlatılar etrafında çerçevelemek için kullanıyorlar.
Ancak “halkın iradesi” gibi tropikler, etiketlerinin ima ettiğinden çok daha dar bir şekilde tanımlanmış olma eğilimindedir, daha geniş bir kamu perspektifiyle çarpışıyor ve popülist ve milliyetçi politikacıları iktidarı yakalamak ve korumak için otoriter yöntemleri benimsemeye zorluyorlar. Aşırı sağ partiler ve birçok popülist parti, geleneksel olarak Euroskeptic idi, Avrupa Birliği'ni reddettiler ve AB kurumları içinde daha fazla entegrasyona karşı çıktılar.
(LR) Hollandalı Özgürlük Partisi Lideri Geert Wilders, Belçika Vlaams Belang'ın parti üyesi Gerolf Annemans, İtalya'nın lig partisi lideri, Fransız Ulusal Ralli partisi başkanı Marine Le Pen, Matteo Salvini ve diğer Avrupalı milliyetçilerin katıldığı mitingde ,18 Mayıs’ta Milano’da yapılan Avrupa seçimleri. GETTY IMAGES'DEN MIGUEL MEDINA / AFP
Milliyetçilik, popülizm ve otoriterlik yeni fenomenler değildir, fakat bu akımların modern savunucuları kısmen Avrupa kültürünün önemini ironik bir şekilde merkezileştiren daha geniş bir medeniyete bakış açısı benimsedikleri için Avrupa çapında ilerleme sağlamışlardır. Yeni etnik-milliyetçi popülistler iki hedef buldular: sözde köksüz kozmopolit elitler (bunlar Macar doğumlu milyarder ve hayırsever (!) George Soros tarafından sembolik olarak temsil edilenler) ve gerçek ya da imajinal olarak Müslüman göçmenler.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın Soros'un Avrupa'da Müslüman göçmenleri yerleştirmeyi ve “büyük ikameyi” teşvik etmeyi planladığını iddia etmesi, Fransız yazar Renaud Camus tarafından popülerleştirilen ve beyaz Hıristiyan nüfusun yerini sistematik olarak Avrupalı olmayanların (özellikle Müslümanlar) aldığını iddia eden aşırı sağ komplo teorisi ile sıklıkla birleştiriliyor
Bu anlatı varlığını Amerikan sosyolog Rogers Brubaker'ın medeniyetçilik olarak adlandırdığı şeye borçludur: Benlik ile öteki arasındaki çatışma ulusal çizgilere değil, medeniyetsel çizgilere düşmektedir. Dolayısıyla artık sadece Almanya'ya karşı Fransa değil, İslam medeniyetine karşı Batı (Yahudi-Hıristiyan dünyası).
Avrupa'nın hâkim iki liberal görüşü var. Ilımlılar bağımsız Avrupa ulus devletlerini güçlü ve ortaklaşa kontrol edilen bir konfederasyona taşımak isterken, daha katı entegrasyoncular AB'yi tek ve birleşik bir devlet gibi davranacak kadar güçlendirmeye çalışıyorlar. Bununla birlikte, her ikisi de Avrupa entegrasyonunu en yüksek idealleri olarak paylaşıyorlar.
Liberal Avrupalılar, Avrupa Birliği Antlaşmasının 2. Maddesinde tanımlanan bir dizi temel değeri paylaşıyor: "İnsanlık onuru, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları da dahil olmak üzere insan haklarına saygı." Avrupacılığa yönelen milliyetçiler, değer temelli bir Avrupa nosyonunu paylaşıyorlar, ancak evrensel hakları vurgulamak yerine, bunun genellikle ırk, etnik köken ve din tarafından tanımlanan farklı medeniyet kavramlarıyla desteklendiğini görüyorlar.
Milliyetçilerin Avrupa kolunun stratejik bir bileşeni var. Avrupa'nın kullanılması, radikal taleplerin daha kabul edilebilir olmasına ve daha az dışlayıcı görünmesine yardımcı oluyor. Bu, özellikle milliyetçi konumların açık biçimde onaylandığı, Nazizm ile olan ilişkilerinden dolayı uzun zamandır ttartışılan Almanya'da geçerlidir. Brexit ile gelen zorluklar başka bir pragmatik argüman sunuyor. Referandum sonucunda, AB enternasyonalizmi karşı Euroskeptik popülizm büyük bir zafer kazanmasına rağmen, İngiliz hükümeti, geri çekilme sürecindeki müzakerelerin yanlış yapılmasına neden oldu.
Sonuç olarak, Frexit, Grexit ve diğer AB'den çıkış türevleri popülerliklerini kaybettiler. Haziran 2019 Eurobarometer anketinde, Polonya dışında hiçbir ülke, ülkelerinin AB dışında daha iyi olacağını düşündüğünü söyleyen çok sayıda vatandaşa sahip değildi ve AB ortalamasına göre, nüfusun sadece yüzde 32'si AB üyeliğinin devam etmesini tercih ediyordu.
Bu zorluklardan ötürü, Avrupa’nın aşırı sağı, AB karşıtı söylemini duralamadan, onu içten dönüştürmeyi savunarak değiştirdi. Yukarıda açıklandığı gibi, bu değişimin nedeninin bir kısmı değişen siyasi gerçeklere karşı pragmatik bir tepkidir. Ancak birçok milliyetçi hala AB'den ayrılma çağrısında bulunuyor. Bu çağrılar özünde hala büyüyen göçmen nüfusa karşı harekete geçirilen pan-Avrupa ulusal kimliği (genellikle beyaz milliyetçilik olarak kendini göstermektedir) duygusuna geri dönüyor.
2016 ve 2017 yıllarında, Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ), Fransa Ulusal Cephesi (2018’de Ulusal Ralli olarak yeniden adlandırıldı), Almanya Alternatif’i (AfD) ve AB’ye yayılan diğer partiler dahil olmak üzere Avrupa'nın önde gelen aşırı sağ partileri, Avrupa Baharı'nın başlangıcı olacağını umdukları şeyi kutlamak için Viyana ve Alman Koblenz kentinde iki toplantı düzenlediler. Brexit oylamasının ve Donald Trump’ın ABD’nin 2016 başkanlık seçimlerinde kazandığı zaferin gölgesinde, olaylar aşırı sağ için pan-Avrupa platformunun oluşmasına hizmet etti.
Bu partiler Euroskeptik olarak kalmaya devam ederken, sadece ulusal Euroskeptikler değil, Avrupa Euroskeptikleri olmaya çalıştılar. Bu toplantılar, daha önce birbirleri arasında sıkışıp kalmış ve karşılıklı birlikteliklerinin onları kendi seçmenlerinin gözünde lekelemesinden korkan partileri bir araya getirmeyi başardı. 2019'daki Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra, yeni parlamento grubu “Kimlik ve Demokrasi (ID)”, eski Milletler ve Özgürlük Avrupa'sının yerini aldı ve ele ettiği 73 koltuk ile milletvekili ile sayısını iki katına çıkardı.
Politik pragmatizm, daha çok Avrupa için kapsamlı bir kültürel öneme sahip olmayı zorunlu kılmaktadır. Avrupacılığın ideolojik özü, ulusal kimlikleri birleştirmekte ve beyaz bir Hıristiyanlık kıtası olarak paylaşılan geçmişleri ve kültürel değerleri ile bir Avrupa medeniyeti anlayışına kuvvetle dayanmaktadır. Bu anlayış zorunlu olarak ataları Avrupalı olmayanları dışlıyor ve kıtada farklılıklar olsa da ve kavramın kendisi yalnızca göç üzerine odaklanmasa da, Müslüman göçmenler görünürde Avrupalı olmadıkları için çoğunlukla “öteki” olarak tanımlanıyorlar.
Ulusal hareketler bazen 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında aynı topraklar için rekabet ederken buldukları için bu yüce istekleri başarmak zorlaştı. Savaşmak zorunda kaldıkları imparatorluklar yerlerini ulus devletlere bıraktıkça (veya emperyal devletler ulusu tanımlayıcı ideoloji olarak benimseyince) ulusal topraklarda kalan etnik azınlıklar düşman haline geldi. Ancak yüzyılın ortalarında pan-Avrupa milliyetçi duyarlılığının gelişmesine rağmen, ulus devletlerin politikalarına rehberlik etmek için milliyetçiliğin kullanılması kaçınılmaz olarak birbirleriyle çatışmaya yol açtı. Bu, doğrudan I.Dünya Savaşı'na giren 19. yüzyılın sonlarını ve 20. yüzyılın başlarını tanımlayan yüksek derecede uluslararası iklim yarattı.
1930'lar ve 1940'lar, Adolf Hitler'in Avrupa haritasını yeniden çizmeye çalışması bu değişimin doruk noktasını belirledi. Kıtada bazı müttefikler bulmasına rağmen, Alman üstünlüğü ve ekonomik sömürü iddiası milliyetçilerin Nazilerle işbirliğini haklı göstermesini zorlaştırdı.
Kont Richard von Coudenhove-Kalergi'nin savaşlar arası Paneuropa projesi, Avrupa entegrasyonundaki tek gerçekçi muhafazakar girişimdi. Afrika'daki Avrupa sömürgeciliğini destekledi ve Avrupa bütünleşmesini, Avrupa ülkelerinin ABD ve Sovyetler Birliği'nden gelen küresel rekabete karşı ekonomik refahını korumanın bir yolu olarak gördü.
II. Dünya Savaşı'ndan sonra, faşizm Avrupa'da (yakın ideolojilerle birlikte) yaygın olarak itibarsızlaştırıldı, ancak kıtada yeniden canlandırılmaya çalışıldı. Bir Avrupa ülkesi kavramı, 1962’de Venedik’te Ulusal Avrupa’nın kuruluşunda Avrupa’daki faşist ve aşırı sağcı taraflarca desteklendi. Avrupalizm bu hareketlerin çalıştıkları ortak bir kültür ve tarih etrafında birleşmelerini sağladı. Kıtanın yavaş Soğuk Savaş düşüşünü tersine çevirin. Bolşevik karşıtı temalar, komünizmin (o zamanlar küresel doğuda temsil edilen) Avrupa’nın milliyetçi dönüşümünde de önemli bir rol oynadığını öne sürmek söylemlerinin merkezi bir özelliği idi.
Bir Avrupa ulusunun bu versiyonunu savunan gruplar ve bireyler, henüz ABD'nin etkisini ve kıtanın Soğuk Savaş bölümünü katılaştıracağı için yeni başlayan Avrupa Topluluğunu reddetti. Irkı, dini ve medeniyet homojenliği taleplerini daha etkin bir şekilde karşılayan farklı yapıları savunuyorlardı. Bu çabalar arasında Britanya'nın en önde gelen faşist politikacısı ve bir zamanlar Hitler hayranı olan Sir Oswald Mosley; Alman Reich Partisi, (1965'te kendisini feshetti); İtalyan Sosyal Hareketi (MSI) ve Belçika Sivil Eylem Hareketi vardı.
Nihai hedeflerindeki bazı örtüşen noktalara rağmen, liberal entegrasyonistler milliyetçilerle ortak bir payda bulmayı reddettiler ve bu partiler marjlarda kaldı. Avrupa milliyetçi hareketi halk arasında hiçbir zaman yüksek itibar kazanmadı ve partilerin hiçbiri (MSI hariç) mecliste temsil edilemediler. Ancak çabalarının sonucunda, bir Avrupa ülkesini kıta çapında kurumlarla kavramsallaştırmaya yönelik önemli adımlar atıldı. Venedik deklarasyonu aracılığıyla sömürgeciliği “çok ırksal hükümete” yol açacağını iddia ederek reddettiler. Soğuk Savaş sırasında milliyetçiler için, bir Avrupa ülkesi fikri, iki süper gücün baskınlığına karşı, Avrupa hegemonyasını tekrar kazanmak anlamına geliyordu.
Bu çabalar Entelektüel olarak devam ettiler ve Fransa'daki Yeni Sağ'da şimdiki zamanla bağlantılarını buldular. Avrupa Medeniyeti Araştırma ve Çalışma Grubu'nda aktif olan Alain de Benoist'in bu Yeni Sağ'ı, liberal demokrasiyi ve etnik çeşitliliği reddeden bir Avrupa kimliği ve milliyetçiliğini destekleyen ideolojik bir program geliştirdi. Yeni Sağ'ın fikirleri hala en sağdaki çağdaş düşünürlere ilham veriyor.
Pan-Avrupa milliyetçiliği nosyonu o zamandan sonra marjinal siyaset kadrolarının ötesine yayıldı. 2014 yılının sonlarında, doğu Almanya'daki kasaba ve şehirlerde bir protesto hareketi gerçekleşti ve sonunda 2015 yılına kadar on binlerce kişiye ulaştı. Bu hareket kendisini Batı'nın İslamlaştırılmasına Karşı Yurtsever Avrupalılar (PEGIDA) olarak adlandırdı. Adından da anlaşılacağı gibi, hareketin ana teması, güçlü bir anti-elitizm duygusu ile vurgulanan ve otoriter alt tonlarla damgalanan, Müslüman göçünün ve İslam'ın genel olarak reddedilmesiydi.
Anlaşılacağı üzere, hareket Almanya’yı kışkırtmadı, aksine Avrupa’yı kullandı ve İslam’ın hayatta kalması için ana itiraz kaynağı olarak göründüğü tehdidini kullandı. Bu, PEGIDA'nın başka yerlerde sınırlı bir başarı kazanmasına rağmen, Almanya'nın ötesine geçmesini sağladı.. Avrupa referansının yalnızca Alman milliyetçilerinin eleştiriyi reddetme girişimi olduğunu iddia edebilmesine rağmen, PEGIDA daha sonra sağcı milliyetçilerin milliyetçi amaçlarını ilerletmek için kullanabilecekleri ideolojik bir çerçeve sağladı.
Avrupa'nın savunması, Avusturya ve Güneydoğu Avrupa'da, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı tarihi savaşların İslami bir tehdide karşı sürekli bir mücadele olarak yeniden yorumlandığı belirli bir rezonans buldu. Avusturya'nın aşırı sağı son zamanlarda Osmanlı yönetimine karşı savunmayı çağrıcı bir tarihsel anlatı olarak keşfetti, ancak başka yerlerde bu daha belirgin hale geldi. Hırvatistan'da, milliyetçi eski Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman ve Hırvat Demokrat Birliği (bir kez daha iktidardayken) sık sık Avrupa ve Hırvatistan'ı Christendom'un koruyucu duvarı olarak savunmaları çağrısında bulundular
Benzer şekilde, Sırp milliyetçileri daha büyük bir Sırp ulus devleti arayışını ve bununla ilişkili etnik temizliği 1990'larda Avrupa'nın Müslüman Boşnaklara ve Arnavutlara karşı savunması olarak tanımladılar. Paramiliter liderler, generaller ve politikacılar, Boşnaklarla ilgili sıkıntılarını vurgulamak için sık sık onları “Türk” olarak tanımladılar. Ancak Müslüman aleyhtarı söylemin kullanılmasına ve Hristiyan Avrupa’yı İslam'a karşı savunmak için ortak bir iddia kullanılmasına rağmen, Hırvat ve Sırp milliyetçileri hâlâ birbirleriyle mücadele eden kısır etnikçi milliyetçilerle meşguldü. Bu, milliyetçi Avrupacılığın getirdiği sınırlamaları vurgulamaktadır, çünkü ulusun çıkarları medeniyet ile çatışırsa, milliyetçiler mutlaka çıkarlarını ilk sıraya koyarlar.
Aşırı sağ milliyetçi partiler de Balkanları keşfettiler. Avusturya’da FPÖ, Kosova’nın bağımsızlığını reddetme ve Bosna-Hersek’in dağılmasını savunmada öncü olmuştur. Ayrıca Sırbistan ve Bosna'daki aşırı milliyetçi partilere yakın ilişkiler geliştirdiler. Yakın tarihli bir Balkan Insight soruşturmasının ortaya koyduğu gibi, Alman aşırı sağı (AfD dahil) hem Hırvat hem de Sırp aşırı sağı ile bağlar inşâ ediyor.
Beyaz milliyetçi teröristlerin şiddeti meşrulaştırmak için kullandığı İslamofobi duygusu budur. Son anıdaki en ölümcül beyaz milliyetçi terörist saldırılardan ikisinde (Mart ayında 51 müslümanın ölümüne neden olan Christchurch cami saldırısı ve 77 kişinin ölümü ile sonuçlanan 2011 Oslo ve Utoya cinayetleri) failler Radovan Karadziç ve Ratko Mladiç de dahil olmak üzere Sırp milliyetçi liderlerini açıkça önder olarak gösterdi. Beyaz milliyetçi teröristler, daha geniş uygarlık amaçlarını ilerletmek için geleneksel ulusal sınırları aştılar.
Tabii ki, bunların hiçbiri, ortak bir amacın ulusal açıdan büyük önem taşıyan konuların önemini kaybetmesine neden olduğu anlamına gelmez. Fransa ve Almanya, Ocak ayında Aachen Antlaşması'nı imzaladığında, örneğin Ulusal Ralli lideri Marine Le Pen, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'u Alsace ve Lorraine'i Almanya'ya teslim etmekle suçladı. Bu arada, anlaşmanın bu konuyla hiçbir ilgisi yoktu ve bir zamanlar sıcak tartışmalı bölgelerdeki Fransız kontrolü artık ikili bir anlaşmazlık kaynağı değil. Bununla birlikte, Le Pen’in eski milliyetçi anlatıları acil politika hedeflerine ulaşmak için canlandırma isteği, pan-Avrupacılığın nihayetinde yoluna devam edebileceğini düşündürmektedir.
Dış tehditler (gerçek ve algılanan) dünya görüşlerine egemen olmaya devam ettiği sürece, ortak bir Avrupalılık duygusu her zaman sağdaki milliyetçiler ve popülistler için çekici olacaktır. Bununla birlikte, bölge, kimlik ve diğer politika konularındaki farklılıklar, tam entegrasyonun önündeki önemli engeller olacak ve bunlar muhtemelen bir Avrupa çerçevesi içinde bile ulus devletler arasında çatışmalar yaratacaktır.
Avrupalılık, aşırı sağ ideolojinin temel bir özelliği haline geldi. Saçaklardan daha tutarlı bir gündem geliştirdi ve Avrupa çapında daha büyük işbirliği için alan yarattı. Milliyetçiliğin Avrupalılaşması, liberal enternasyonalist Avrupa entegrasyon anlayışına ilginç bir zıtlık oluştursa da, medeniyet anlayışı, ırksal beyaz ve homojen bir Avrupa için sadece ince bir kaplamadır ve özünde ırkçılık ve milliyetçiliğin bir birleşimidir; işte bir ideoloji bir kez daha Avrupa'yı bir çıkmaza sürüklüyor.
Florian Bieber ,30 KASIM 2019, Foreign Policy
(Florian Bieber, Güneydoğu Avrupa tarihi ve politikaları profesörüdür; Avusturya Graz Üniversitesi Jean Monnet Güneydoğu Avrupa'nın Avrupalılaşması kürsüsünün başkanlığını yürütmektedir.)
Seçkin Deniz, 14.01.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.