Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, Barnard College siyaset bilimi profesörü Sheri Berman'a aittir ve Coronavirus-Covid-19 salgınının neden olduğu yönetsel krizlerde demokrasi ve otoriter sistemler arasındaki mukayeseye odaklanmaktadır. Analistin, Avrupa Birliği'nin salgın karşısında bütün kurumlarıyla çöktüğünü, İtalya, İspanya ve Fransa'nın yaşadığı derin çürümenin ortaya çıkışını gözardı ederek birkaç İskandinav ülkesinde 'işleyen' demokrasiyi krize karşı doğru yönetişim örneği olarak işlemesi ilginçtir ve bu tutum bilimsel nesnelliğe aykırı olduğu gibi etik dışı bir davranıştır, profesörün 'sol' tandanslı liberal bir söylem sahibi olduğunu ve bakış açısıyla ABD Başkanı Trump'a ve sağcılara yönelik eleştirel bir yaklaşım geliştirdiğini göstermektedir. Bilimsel bakış açısını 'safsata' temelli yaklaşımlarla çirkinleştiren neoliberal-sol ilkelerin ürettiği, bireysel, sosyolojik ve kurumsal çürüme Avrupa Birliği'ni ve Amerika Birleşik Devletleri'ni yok olmaya sürüklemiştir ve Covid-19 krizi bunu açığa çıkarmıştır. Bugünkü Avrupa ve ABD yazarın suçladığı sağcıların eseri değildir, tam aksine neoliberal-sol politika iddiasındaki politik yapıların ürünüdür ve kurumlara, devletlere güvensizlik de bunun organik bir sonucudur. Dünya çürümüş neoliberal-solu çöpe atarken yapılan yorumları izlemek yorumcuların gerçek karakterini görmemizi sağlamaktadır. Konunun demokrasi ile ya da otoriterlik ile ilgisi yoktur; aksine küresel olarak kültürel, ahlaki ve dini değerlere karşı yürütülen satanist savaşın temelindeki ilkesizlikle, saygısızlıkla, bütün insanlığa saldıran çürümüş beşeri ruhla ilgisi vardır. Türkiye, 2002 yılından bu yana, Erdoğan liderliğinde bu insanlığa karşı savaşa karşı direnen ve ayakta kalarak güçlenen bir ülke olarak tarihe yön vermektedir.
Seçkin Deniz, 04.04.2020
Democracy, authoritarianism and crises
"Koronavirüs krizi doğal bir felaket olabilir, ancak Sheri Berman, hükümetlerin verdikleri tepkinin politikalarının bir ürünü olduğunu yazıyor."
Eski bir atasözü der ki, krizler insanı olgunlaştırmaktan ziyade içlerindeki benliği ortaya çıkarır. Aynı şey politik sistemler için de geçerlidir: kriz zamanlarında, altta yatan güçlü ve zayıf yanları çıplak bir şekilde ortaya çıkar. Koronavirüs krizi başladığında, Çin otoriterizminin altta yatan zayıflıklarını nasıl ortaya çıkardığına dair çok fazla tartışma vardı.
Çin'deki hatalı aşağıdan yukarıya ve yukarıdan aşağıya bilgi akışı, krizin doğasının ve derinliğinin erken anlaşılmasını engelledi. Wuhan'daki yerel yetkililer, vatandaşlarının sağlığını ve refahını korumak yerine, parti elitlerinin felaketi 'dışarıdan görünüm' kaygısı taşıyan örtbaslarına katkıda bulunmaya öncelik verdiler. Pekin rejiminin bürokratik doğası ve 'performans meşruiyetine' güvenmesi - vatandaşlarını özgürlüklerinden vazgeçirecek etkili bir devlet- kötü haberleri ve zorlukları açıkça ele almak yerine bastırması için sebepler üretti.
Bu tür kusurlu devlet kararları ve elitist kavgaların İran'ı salgında bir sonraki aşamaya dönüştürmesine neden olması kriz karşısında otoriter bir zayıflık anlatısını pekiştirdi. Ancak pandemi yayıldıkça, otoriter rejimlerin kırılganlıklarından daha fazlası ortaya çıktı.
Teorik olarak, demokrasinin doğası gereği özgür bir basın ve bilgi akışı, politikacılar, partiler ve hükümetler, vatandaşlara ve kendilerine güvenen, bağlantılardan ziyade liyakate göre atanan yetkililer ve bürokratlar, krizlerle başa çıkmada avantajlar sağlamalıdır. Fakat koronavirüs, demokrasi teorisi ve pratiğinin bazı durumlarda nasıl işe yaramadığını açıkça ortaya koydu.
Iraksak yollar
Son yıllarda, demokratik ülkeler geniş çapta farklı yollar izlemiştir. Bazılarında demokrasi dayanıklılığını korumuştur. Bu ülkeler, krize yanıt verirken demokrasinin doğasında var olan güçlü yanlardan faydalanmayı başardılar. Diğerlerinde, demokratik normlar ve kurumlar, demokrasinin teorik güçlerinin hiçbir yerde kanıtının bulunmadığı noktaya dönüşmüştür.
Örneğin, ilk kategoride İskandinav ülkeleri var. Uzmanlar sürekli olarak bu ülkelerin demokrasilerini güçlü, vatandaşlarının demokrasi ve sosyal güven düzeylerinden memnuniyeti çok yüksek olarak değerlendiriyorlar. Bölge hükümetlerinin ve toplumlarının krize verdikleri yanıtlar bu özellikleri açıkça yansıtmaktadır.
Danimarka'da, azınlık sosyal-demokrat hükümeti, sendikalar, işveren örgütleri ve diğer siyasi partilerle bir kriz paketini hızla müzakere etti; bunalımın etkileri kaçınılmaz olarak ona eşlik etmekteydi. Bu tedbirler arasında, işten çıkarılacak şirket çalışanlarının maaşlarının en az yüzde 75'inin ödenmesi ve işçileri bütün olarak işte tutan işletmeler için krediler, vergi ertelemeleri ve diğer yardımları kapsayan vaatler yer alıyordu.
Bu tür politikaların amacı, işletmeleri iflaslardan korumak ve yeniden başlatmak için çaba sarf etmek değil, krizin umut verici bir şekilde sona ereceği birkaç ay içinde ekonomiyi hızlı bir şekilde başlatmayı kolaylaştırmaktır. Maliye bakanı, Danimarka benzeri görülmemiş kapsama ve maliyete sahip kriz paketini açıklarken hükümetin ülkeyi korumak için yapacaklarının tavanının olmadığını söyledi. Danimarka toplumunu ve ekonomiyi korumanın hükümetin görevi olduğu sorgulanmadı.
Sosyal sorumluluk
Bu arada İsveç, başlangıçta krize daha az ciddi bir kapanma ile karşılık verdi, bunun yerine vatandaşlarının sosyal sorumluluk ve davranış kısıtlamalarına uyum saylayan dayanışma duygusuna güveniyordu. Başbakan Stefan Löfven, eşi görülmemiş bir konuşma yaptı ve İsveçlilere 'kendileri, vatandaşları ve ülkeleri için sorumluluk almalarını, 'güçlü toplumlarının' krizi atlatma yeteneğine inandığını söyledi, hükümet yetkililerinden kendilerini desteklemek ve korumak için gerekli her türlü önlemi almalarını istedi.
Bu tür yaklaşımlar, vatandaşların birbirlerine ve siyasi kurumlara yüksek derecede güvendikleri bir ülkede mantıklıdır. Gözlemciler İsveç vatandaşlarının ve politikacılarının bugüne kadar krizi ele alırken gösterdikleri göreceli sakinlik hakkında, daha iyisi ya da daha kötüsü nasıl olabilir şeklinde yorum yaptılar.
Politika cephesinde, İsveç hükümeti krizden vatandaşlara ve işletmelere yardımcı olmak amacıyla işten çıkarmalardan kaçınmak için işçilerin maaşlarını karşılamak, krediler, vergi ertelemeleri ve daha fazlasını da içeren tedbirleri hızla duyurdu. Danimarka'da olduğu gibi, azınlık sosyal demokrat hükümetin yeteneği ve muhalefet partileri ile işbirliğini yapacak meclisin gelişen krize verdiği genel tepki bu tür politikaları uygulamayı kolaylaştırılmıştır. İsveç'te, Danimarka'da olduğu gibi, toplumu ve ekonomiyi korumanın hükümetin işi olduğu fikri tartışmalıdır.
Önemli çürüme
İskandinav ülkelerinin siyasi yelpazesinin karşı ucunda Amerika Birleşik Devletleri yatıyor. Uzmanlar, geçtiğimiz yıllarda Amerikan demokrasisinde önemli ölçüde çürüme yaşandığını, vatandaşların demokrasiden memnuniyetinin yanı sıra birbirlerine ve siyasi kurumlara duyulan güvenin son derece azaldığını kabul ediyorlar. ABD hükümetinin krize verdiği yanıtlar bu özellikleri açıkça yansıtmaktadır.
İlk Amerikan tepkisinin en çarpıcı yönlerinden biri, seçkinler ve vatandaşlar arasındaki temel gerçeklere bakıştaki derin ayrışmaydı. Başlangıçta, birçok Cumhuriyetçi siyasetçinin ve sağcı medyanın çoğu, krizi bir 'aldatmaca' olarak tanımladı ve bu konudaki 'histeri'nin ülkeyi istikrarsızlaştırmayı ve 'Donald Trump'ı yok etmeyi amaçlayan sol bir komplo olarak tasvir etti. Fox'taki bir prime time sunucusu izleyicilere, koronavirüs ile ilgili endişelerin "Başkan aleyhinde bir başka girişim" olduğunu söyledi.
Buna bağlı olarak, bilim uzmanlarının krizle ilgili uyarıları, Cumhuriyetçi ve diğer sağcı seçkinler tarafından güvenilmez ve hatta Başkan'a zarar verecek bir 'derin devlet planının ' parçası olarak reddedildi. Başlangıçta Trump, uzmanların uyarılarına kendisini zayıflatmak için tasarlanmış bir 'aldatmaca' olarak atıfta bulunarak bu görüşleri destekledi.
Bu tür iddialar vatandaşlara filtre edildi ve yansıtıldı. Ankete katılan Cumhuriyetçi katılımcılar durum hakkında Demokrat taraftarlardan çok farklı bir görüş ortaya koydular ve koronavirüsü ciddi bir tehdit olarak görme olasılıkları daha azdı.
Görüşlerdeki bu ilk sapma, Trump yönetiminin ve diğer Cumhuriyetçi politikacıların hızlı veya sağlam hareket etme konusunda daha az baskı ile karşı karşıya kalmaları anlamına geliyordu. Zamanla Cumhuriyetçiler Çin ve başka yerlerde olduğu gibi durumu daha ciddiye almaya başlamış olsalar da, hükümetin hızlı bir şekilde yanıt verememesinin ciddi sonuçları oldu.
Yaygın güvensizlik
Ayrıca böyle bir yanıtı engellemek, özellikle Cumhuriyetçiler arasında, daha genel olarak hükümet ve siyasi kurumlara yönelik yaygın güvensizlikti. Eski başkan Ronald Reagan'ın söylediği ünlü İngilizcede en korkunç dokuz kelime 'hükümettenim ve yardım etmek için buradayım- ‘I’m from the government and I’m here to help’' cümlesiydi. Bir yorumcunun belirttiği gibi, 'Cumhuriyetçilerden asla yüz güldürmedi. Eğer hükümet yoldan çekilseydi, hepimiz daha özgür olurduk ve her şey daha iyi çalışırdı.'
Reagan'ın öne sürdüğü hükümete güvensizlik, halefleri tarafından artan bir istekle ele alındı. Ancak özellikle bir kriz ortasında, böyle bir görüş patentli olarak saçma görünüyor. Birçok kişinin belirttiği gibi, bir salgın sırasında bir özgürlükçü olmak zordur.
Krizden önce bile, 'büyük -fedaral- hükümete' yönelik güvensizlik, Trump yönetimini federal bürokrasiyi zayıflatmaya yönlendirdi. Trump'ın 2016'da seçilmesinden bu yana, birçok devlet kurumunun bütçeleri kesildi ve birçok pozisyon boş bırakıldı. Doldurululan pozisyonlarda bir sadakat testi, atama için anahtar kriter olarak uzmanlığın yerini almıştır.
Fakat sadece hükümetin çürümüş zorluklara cevap verme kapasitesi değil, Trump ve Cumhuriyetçilerin hükümet eylemi ihtiyacını bile kabul etme istekleri de eksik. Diğer ülkelerdeki muhafazakârların bile gerekli gördüğü politikaları reddetmek için “büyük hükümete” güvensizlik -ve daha genel olarak hükümetin toplumu ve ekonomiyi koruma fikrinin reddi- bir bahane olarak kullandılar.
Müdahalenin önlenmesi
Sadece geçen Cuma günü Trump, Savunma Üretimi Yasası uyarınca başkanlık yetkisini, özel işletmeleri hayat kurtarmak için gerekli ürünleri üretmeye zorlamak için kullanmaya karar verdi. İşletmeler ve muhafazakar çıkarlar, Amerikan vatandaşlarının ihtiyaçlarına doğrudan hükümet müdahalesinden kaçınmaya öncelik vererek, böyle bir harekete karşı lobi yapmıştı.
Sonuçta maskeler ve diğer temel koruyucu donanımlar ve genişleyen felaketle başa çıkmak için gerekli ciddi test, ventilatör ve diğer ekipman eksikliği olan sağlık çalışanları ortaya çıkıyor. Son zamanlarda, dünyanın en zenginlerinden biri olan memleketim New York'ta, koruma olarak atık bertaraf torbası takmaya zorlanan hastanelerde çalışan hemşirelerin hikayelerine şahit olduk.
Kısacası, ABD'nin açıkça ortaya koyduğu şey, demokrasinin krizlerle başa çıkmayı daha donanımlı hale getirmesi gereken birçok özelliğinin önemli ölçüde azaldığıdır. Onlar olmadığı için dünyanın en zengin, teknolojik olarak en gelişmiş ülkesi debeleniyor. Ve büyük zorluklarla (çok daha az krizle) uğraşmak söz konusu olduğunda, canlı bir sivil toplum veya dinamik bir özel sektör bile iyi işleyen ve duyarlı bir hükümetin yerini alamaz.
Sheri Berman, 30 Mart 2020, Social Europe
(Sheri Berman, Barnard College'da siyaset bilimi profesörü ve Eski zaman rejimlerinden günümüze -Avrupa'da Demokrasi ve Diktatörlük (Oxford Üniversitesi Yayınları) yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 04.04.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.