Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız metin, İngiltere ve Kuzey İrlanda Eski Başbakanı ve Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Tony Blair'e aittir ve Covid-19 salgını (!) bahanesi ile yeni bir küresel hegemonya mimarisine yönelik sistematik yeniden yapılanmaya odaklanmaktadır. Tony Blair, 2. Dünya Savaşı sonrası kurulan ve Yeni Dünya Düzeni olarak adlandırılan satanist küresel hegemonyanın bir çalışanı olarak bize tasarladıkları yeni küresel sistemi anlatmaktadır. Covid-19, çöken ve küresel kontrol mekanizmasının etkinliğini kaybeden 'Yeni Dünya Düzeni'nin yerine yeni ve kontrol edilebilir bir Küresel Mimarî'nin dayatılması için tasarlanmış bir salgındır. Blair'in, 'Mali ve Parasal Önlemler' başlığı altında işlediği maddeler, hem ülkemizde hem de dünyada IMF kıskacının neden öne sürüldüğünü anlamamızı sağlamaktadır. Türkiye'nin iç muhalefet ve küresel muhalefet tarafından IMF ile anlaşma yapmaya zorlanmasının temel gerekçesi, Covid-19 salgınında güçlü bir duruş sergileyen ve 12 Mayıs 2019 itibarı ile Tony Blair'in ülkesi (İngiltere-İrlanda) dahil Avrupa, Amerika, Asya, Afrika kıtalarında bulunan zengin-fakir 79 ülkeye tıbbi yardımda bulunan Türkiye'nin hareket alanını daraltmak ve Satanist Küresel Çete'nin kontrolü altında tutulmasını sağlamak ve Türkiye merkezli Yeni Küresel Sistemi'in tartışılmasının önüne geçmektir. Blair, BMGK-BM'nin ve diğer Satanist Küresel Sistem organlarının işlevsizliğinin yerine G20'nin aktive edilmesini istemektedir. Türkiye'nin pazarlık masasına otururken çok güçlü olan ekonomik, politik, sosyolojik, teknolojik, askerî üstünlüğünü etkin bir şekilde kullanması gereken tarihi bir dönemdeyiz... Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 12 Mayıs 2020'de paylaştığı mesajı açıktır: "Allah'ın yardımı ve milletimizin desteğiyle Türkiye'yi dünyanın en gelişmiş 10 ülkesinden biri haline getirme hedefimize ulaşmakta kararlıyız. Koronavirüs salgını sonrası yeniden oluşacak küresel yönetim sisteminde Türkiye, inşallah hak ettiği yeri alacaktır."
Seçkin Deniz, 13.05.2020
The World Was Not Prepared for Covid-19. We Should Learn the Lessons and Change
Dünya Covid-19’a Hazırlıklı Değildi. Dersimizi Almalı ve Değişmeliyiz
Giriş
Covid-19 pandemisinden kaynaklanan uluslararası işbirliğinin küresel mimarisine yönelik köklü değişikliklere- sağlık alanında, aynı zamanda ekonomi, eğitim ve gıda tedarik zincirlerinde- ihtiyacımız bulunmaktadır.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından “İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana karşılaştığımız en zorlu kriz” olarak nitelendirilen ve IMF başkanının “Büyük Buhran'dan bu yana yaşanan en kötü ekonomik felaket” olacağı yönünde uyarıda bulunduğu, sağlık ve ekonomi alanında modern zamanlarda eşi görülmemiş bir acil durum yaşıyoruz. Bu nedenle Nisan ayı sonu itibariyle dünya genelinde 200.000'den fazla insan öldü.
Bununla birlikte, hastalığı kontrol altına almada yaşanan başarısızlığın tali zararları da ayrıca büyük önem arz etmektedir. Dünya Gıda Programı, salgının 265 milyon kişiyi akut gıda yetersizliğine itebileceği konusunda korkunç uyarılar yayınladı, bu rakam bir önceki yılın toplamının neredeyse iki katı. Hem sağlık sektöründeki hem de diğer alanlardaki mevcut küresel koordinasyon yapıları, yetersiz ve hâlihazırdaki zorluklara cevap veremeyecek durumda olduklarını kanıtladı.
Bu yazıda, Covid-19 konusundaki beş kritik koordinasyon hatasını tespit ediyoruz ve bu hataları hem bu salgına karşı mevcut mücadelede, hem de gelecekteki salgınlar için küresel koordinasyonu geliştirmek için pratik önerilerde bulunmak için kullanıyoruz. Hem sağlık hem de ekonomik tepkiye odaklanıyoruz çünkü bu ikisinin birbirine bağımlı olduğu açıktır. Küresel koordinasyonun ulusal güvenlik gibi diğer çeşitli yönleri da ayrıca önemlidir ancak bu krizin merkezinde yer alan sağlıkla ilgili ve ekonomik konular asıl odak noktamızı oluşturuyor.
Kriz noktaları, işleri farklı şekilde yapma fırsatı oluşturabilir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesi, bugün bildiğimiz gibi, Birleşmiş Milletler'den Bretton Woods kurumlarına (Çev: Dünya Bankası ve IMF) kadar küresel mimarinin yaratılmasına yol açtı. O zamandan beri, 1990'lardaki AIDS krizinden 11 Eylül saldırılarına ve 2008 mali krizine kadar yaşanan diğer uluslararası şok dalgaları, yeni işbirliği ve müdahale mekanizmaları için katalizör görevi gördü.
Bu salgının ardından daha iyi koordinasyon için siyasi alanın ne kadar açılacağını söylemek için henüz çok erken; ancak Covid-19'a verilen yanıttaki başarısızlıklar bir şeyi açıklığa kavuşturuyor: Her zamankinden daha fazla birbirine bağlı bir dünya ve küresel teknolojiye ve tedarik zincirlerine bağımlı ulusların refahı ile birlikte 21. yüzyıla uygun küresel bir mimariye ihtiyacımız var.
Soru şu: Bu yeni mimari neye benzemeli?
Burada ayrıntılı olarak verilen ve aşağıda eksiksiz olarak yer alan yeni brifing raporu, beş ana mesele üzerindeki tartışmaya odaklanmayı amaçlamakta ve hem kısa vadede hem de gelecekteki küresel koordinasyon için iyileştirmeler önermektedir.
Küresel Koordinasyon Sorunları
Covid-19'un küresel salgın tepkisinde ortaya çıkardığına inandığımız küresel koordinasyondaki beş zorluk şunlardır:
1. Gözetim ve Kontrol
Kitlesel test ve temas takibi (önceki yazılarda tartıştığımız gibi) mevcut krizden çıkmanın en iyi yoludur, ancak küresel kapasitenin önünde üç engel bulunmaktadır: Dar bir ülke odağı, düzenleyici engeller ve talep-arz uyumsuzluğu. Covid-19 ile enfekte olanların, örneğin bir uçağa, huzurevlerine veya bir hükümet binasına girmeden önce, hızlı bir şekilde tecrit edilmesini sağlamak için, hızlı sonuç alınabilecek testlere ihtiyacımız var. Ama birçok ülke hala herhangi bir hızdaki sınırlı test kapasitesi ile mücadeleyi sürdürmektedir; Doğu Asya'da etkin bir şekilde kullanılan temas izleme teknolojileri ise diğer ülkelerde hızla devreye alınamamaktadır.
2. Tıbbi Ekipmana Erişim
Her yerde salgınlara hazırlıklı olmalıyız, bu nedenle dünyadaki sağlık sektörlerinin donatımını sağlamak son derece önemlidir. Birçok ülke ihtiyaç duydukları kapasiteden yoksundur. Örneğin, Nijerya'nın ayda 300.000 Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) elbisesine ihtiyacı var, ancak Nisan ayı başında ellerinde sadece 31.000 tane vardı. Ayrıca küresel koordinasyon eksikliği nedeniyle ekipmana el koyma ile alakalı birçok olay gerçekleşti. İhracat engelleri, sınırlı küresel üretim kapasitesi (birden fazla kıtada) ve hızlı yanıt veren mobil birimlerin olmaması temel endişeleri oluşturuyor. Bazı ülkeler ve bloklar endüstriyel sektörlerini hızlı bir şekilde adapte edebilirken, diğerleri kullanabilecekleri yerel üretim kapasitesinden yoksundur.
3. Krize müdahale komuta yapılarının oluşturulması
Pandemiyi bitirmek sadece test kabiliyetine ve bir aşının gelişimine bağlı değildir. Aynı zamanda dünyadaki hükümetlerin etkili kriz yönetimine de bağlıdır. Günümüzde her hükümetin- özellikle zayıf sağlık sistemlerine sahip olanlar - en kritik kısmı, hem sağlıkla alakalı hem de ekonomik tepkilerin aynı anda güçlü bir şekilde ele alınmasını sağlayan bir müdahale komuta yapısıdır. Hükümetler arası güçlü koordinasyon başarının anahtarıdır.
Dünyadaki birçok ülke, yönetim kabiliyeti eksikliği nedeniyle müdahale komuta merkezleri kurmak için mücadele etti - ya da hala mücadele ediyor. Diğer ülkeler ise, neyin işe yarayıp neyin işe yarayabileceğini hızlı bir şekilde öğrenerek, sağlıkla ilgili ve ekonomik tepkileri ölçülü bir şekilde karşılayabilecekleri pratik tavsiyeden yoksunlar. Birçoğu, DSÖ’nün gerekliliklerini kendi ekonomik zarar endişeleriyle dengelemek için mücadele ediyor. Ekonomik zarar endişesi, gereklilikler konusunda bazı ülkelerin hiçbir şey yapmamasına veya çok az şey yapmasına yol açıyor.
4. Teknoloji ve Veri
Yıllar içerisinde bu alandaki işbirliğini artırabilmek için bir dizi uluslar arası anlaşma gerçekleştirildi. Bunların arasında G8 Açık Veri anlaşması, veri yönetişimini geliştirmek için geçen sene gerçekleşen G20 taahhüdü ve bir Küresel Dijital Sağlık Ortaklığı bulunmaktadır.
Yine de birçok büyük engel bulunuyor. Bunların arasında, veri sistemlerinin birlikte çalışabilirliği noktasındaki eksiklik; veri kümelerinin standartlaştırılması ve akreditasyonunda yaşanan sorunlar; gizlilik ve güvenlik sorunları; veri erişimi ve güvenilirlik sorunları yer alıyor. Bu arada jeopolitik engeller de devam etmektedir. Açık veri, açık kaynak ve veri toplama platformlarına yönelik protokoller ve küresel teknolojik çözümlerin kaynak ülkelerden diğer ülkelere hızlı bir şekilde aktarılması konusunda da koordinasyona ihtiyaç bulunmaktadır.
5. Ekonominin Yönetimi
Covid-19 ekonomiye eşi görülmemiş bir zarar vermektedir. Gelişmiş ülkeler, sağlık hizmetlerini karşılayabildiler (yaşadıkları sorunlar yavaşlık ve kaynak yetersizliği sebebiyleydi) ve teşvik paketlerini yaymayı başardılar. Buna rağmen ABD'nin Küçük İşletme destek tesislerinin genişletilmesi gerekmektedir. Yine de dünyadaki birçok ülke aynı şekilde yanıt vermelerini sağlayacak mali olanaklardan yoksundur. Ortalama gelişmiş ülke teşviki Nisan 2020 itibariyle GSYİH'nın yüzde 8'i iken, Afrika'da sadece yüzde 0,8 idi. Küresel ekonomik koordinasyon - özellikle gelişmekte olan ülkeler için - aşağıdaki alanlarda gereklidir:
- Hükümetlerin parayı gitmesi gereken yere yatırmasına yönelik mali olanaklar için
- Tedarik zinciri darboğazları, özellikle ticarete bağımlı, düşük gelirli ülkeler için
- Gıda ve tarım koordinasyonu, özellikle net gıda ithal eden ülkelerde yıkıcı gıda güvensizliğini ve açlığı önlemek için
- Hem tıbbi hem de tıbbi olmayan kritik ürünlerin tedarikini sağlamaya yönelik endüstriyel üretim için
- Gelişmekte olan ekonomileri olan ülkeler ve gelişmiş ekonomileri olan ülkelerin yoksun bölgelerine yönelik hızlı ekonomik destek programları ve teknik yardım için
Covid-19 öngörülebilir gelecekte de burada olacağına göre, onunla yaşamayı öğrenmeliyiz. Bu hastalık, virüsün dalgalar halinde geldiği grip gibi değil. Covid-19 ağır zarar vererek sağlık sistemini çökertiyor. Hastalığa karşı alınan önlemler hafifletildikçe, dünya çapında çoklu salgınlar devam edecektir. Dolayısıyla toplumlarımızın Covid'e hazırlıklı olması gerekiyor. Yaşama, çalışma, seyahat etme ve sosyalleşme tarzlarımızı ve bunların gerçekleştiği mekânları dönüştürerek yeni bir duruma geçmemiz gerekiyor. İnsanların uzun vadede davranış adaptasyonu zorunlu olacaktır.
Hızlı bir şekilde - birkaç dakika içinde - test yapabilmemiz ve pozitif çıkan insanları ve onların temas ettiği kişileri sosyal anlamda izole edebilmemiz gerekir. Havayollarını, çalışma alanlarını, yaşam alanlarını, sosyal alanları ve okulları adapte ederken; gelecekteki salgınlarla başa çıkabilmek için sağlık sektörü kapasitelerinin de artırılması ve adapte edilmesi gerekmektedir.
II. Dünya Savaşı'nın sona ermesi günümüzün küresel mimarisinin koşullarını belirledi. Bu mimaride IMF, Dünya Bankası, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler gibi kurumlar yer alıyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde Covid-19’u kabullendikçe, küresel koordinasyon mimarisini uyarlama ve bugünün ve yarının zorluklarına uygun hale getirme fırsatımız olacak. Böylece pandemi gibi zorluklarla başa çıkabilmek için daha iyi bir donanıma sahip olurken aynı zamanda, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini gerçekleştirmemiz de kolaylaşacaktır.
Makalemizin bu bölümü, bu krizin sadece bir sağlık krizi değil, aynı zamanda bir gıda krizi, bir küresel ekonomik kriz ve bir küresel yönetişim krizi olduğunu kabul ederek, küresel koordinasyon reformu için bir gündem oluşturuyor. Bu gündem, dünyanın her ülkesini ve her kıtasını, gelecekteki pandemilere ve diğer küresel krizlere daha iyi yanıt verebilmek için ihtiyaç duydukları yetenek ve araçlarla donatmak amacıyla önerilmektedir.
Küresel Koordinasyon Mimarisi Reformu İçin Yedi Gündem Maddesi
01. Sağlık Sistemi: Salgınları, Covid-19'dan çok daha küçük bir ölçekte ele almak için kurulmuş olan Dünya Sağlık Örgütü'nü yeniden düzenlememiz gerekiyor. DSÖ'nün, küresel sağlık sisteminin uzun vadeli dayanıklılığını geliştirirken, böyle bir pandemi ile etkili bir şekilde başa çıkabileceği şekilde yeniden düzenlenmesi gerekir.
02. Tarım ve Gıda Sistemi: Kıtadan kıtaya tüm ülkelere, tarım sektörlerini gıda güvenliği için dönüştürme, büyük ölçekli yoksulluğu azaltma ve iklime duyarlı hale gelme konularında destekleyebilecek etkili bir küresel organa ihtiyacımız var.
03. İklime Duyarlı Ekonomik Dönüşüm: İklime duyarlı ve ticaret dostu olan, medikal ekipmanların da dâhil olduğu yerel üretim kapasitesi tesis etmeleri için, en az gelişmiş ülkelerden, gelişmiş ülkelerin endüstriyelleşmemiş alanlarına yayılacak şekilde, her kıtayı destekleyebilecek bir mekanizmaya ihtiyacımız var. Bu, istihdam yaratma, göç, eşitsizlik, sosyal koruma, ulusal güvenlik ve yasadışı finansal akışlar gibi meselelerle mücadele için önemlidir.
04. Eğitim Sistemi: Bulguları aktif olarak bir araya getirecek ve GPE* ve benzeri araçlarla, eğitim sektörlerinde gerçekleştirilecek reformlar sayesinde kaliteli ve terörden arındırılmış, 21.yy’a uygun bir eğitim sağlamaları için ülkeleri destekleyecek, gerçekten kapsayıcı bir mekanizmaya ihtiyacımız var.
05. Data: Küresel zorlukları yönetmek için gereken veri alışverişlerini gerçekleştirmek üzere; veri toplama, paylaşma ve kullanma, gözetim, gizlilik, açık kaynak yönergeleri, patentleme, internet erişimi ve siber güvenlik konularında koordinasyon sağlayacak bir mekanizmaya ihtiyacımız bulunmaktadır.
06. Mali ve parasal sistem: IMF, Dünya Bankası ve bölgesel kalkınma bankaları (SDR büyümesi dâhil) için finansman sınırlarına ve amaca uygun koordinasyon araçlarına (acil durum para takas hatları ve borç yönetimi / yardım çerçeveleri dâhil) ihtiyacımız vardır.
07. G20: G20'yi, sadece yukarıda belirtilen altı alanda değil, kilit alanlarda kritik uluslararası eylem için etkili bir mekanizma haline getirmeliyiz.
Bu noktada, analizimizin temel bulgularına dayanarak sağlık sektörü için küresel bir koordinasyon yapısı öneriyoruz. Önümüzdeki haftalarda ve aylarda küresel koordinasyon mimarisinin diğer kilit unsurlarına odaklanacağız.
DSÖ’nün Yeniden Şekillendirilmesi
Küresel sağlık sistemini güçlendirirken bu salgını yenmek ve gelecektekilere de hazırlıklı olabilmek için küresel sağlık mimarisini ve 2005 Uluslararası Sağlık Düzenlemelerini tekrar gözden geçirmemiz gerekiyor. Rolünü gereğince yerine getirebilmesi için DSÖ'nün yeniden düzenlenmesi ve güçlendirilmesi gerekir. DSÖ’ye yeterli nüfuz, kapasite, esneklik kazandırılmalı ve üzerine düşen görevler için yük paylaşımı yapılmalıdır.
Şu anda DSÖ, dünyanın en fakir bölgelerindeki ülkelere Covid-19 ile savaşmaları için yaptığı acil ve gerekli çalışmalarda tam desteğe ihtiyaç duymaktadır. Bu ve diğer gelecek krizler karşısında DSÖ’nün yeni bir tarzda yeniden şekillendirilmesine yönelik çağrı, organizasyon veya liderliğine yönelik bir eleştiri anlamına gelmemektedir. Bu çağrının sebebi sadece, DSÖ’nün buna (şimdiki salgına) benzer küresel büyüklükteki bir meseleyi ele alacak ne güce ne de yapıya sahip olduğunu, şimdi yaptığımız gibi, realize etmektir.
Oynaması gereken temel işlevler ve küresel bir sağlık gündemi oluşturmak için toplanması ve koordine edilmesi gereken çeşitli kurumlar aşağıdaki tabloda görülmektedir.
(Lütfen resme tıklayınız)
İşlevleri Etkin Bir Şekilde Üstlenmesi ve Aktörleri Birleştirmesi için DSÖ'nün İhtiyaç Duyduğu Düzenleme
Bu salgın, küresel sağlık tepkisi için bir destek sistemi olarak çalışmak üzere, bir salgın sırasında bazı sağlık dışı faktörleri iyi koordine etmenin önemini de göstermiştir:
Mali ve Parasal Önlemler
- IMF'nin özel çekme haklarına en az 600 milyar dolarlık ek tahsis yapılması.
- IMF’nin, ülkelerin teşvik kotalarının yeterli olabilmesi için borç verme kotalarını aşmalarına izin vermesi.
- BM'den, gelişmekte olan ülke sağlığı ve ekonomik tepkiler için 2,5 trilyon dolar talep edilmesine yanıt verilmesi.
- Merkez bankası koordinasyonu, ör. acil para swapları yoluyla.
- Borç koordinasyonu, ör. borç swapları ve Paris ve Londra Kulübü koordinasyonu ile.
- Zor durumda bulunan ülkelerin hiçbirinde dikim sezonunun kaçırılmadığından emin olunması
- Gıda güvenliği bulunmayan ülkelerde üç aylık stratejik gıda rezervlerinin sağlanılması
- Gıda güvenliği bulunmayan ülkelerde anahtar konumdaki değer zinciri darboğazlarını ele alınması
- Net gıda ithalatçılarına gıda yardımı
- Çiftçilik, girdi sağlayıcısı ve yerel pazarın sosyal mesafe önlemlerine adaptasyonu
Nakit transferleri ve gıda yardımı gibi önlemlerin, çalıştıklarından emin olmak (ve suç grupları veya terörist grupların devlet boşluklarından yararlanmasını önlemek) için, bastırma önlemleriyle bir arada gerçekleşmesi gerektiğinde ve ülkeler bunları yeterince hızlı bir şekilde yerine getirme kapasitesinden yoksun olduğunda.
Yerel üretim
Her bölgesel blokta tıbbi ve diğer gerekli ekipmanı üretmek için yerel üretimin hızla yeniden şekillendirilmesi. Bu, kalkınma finans kurumu ittifakı tarafından yönetilebilir.
Tedarik zinciri
Küresel ulaştırma sektörü (ör. havayolları, gemiler, limanlar, gümrükler, sınırlar) tarafından sosyal mesafeli gereksinimlere uyumun desteklenmesi ve özellikle temel mal ithalatına büyük ölçüde bağımlı ülkelerde, navlun maliyetleri üzerindeki yukarı yönlü baskıları ele almak için tedarik zincirinin sağlanması
Sosyal Mobilizasyon
Davranışları, pandemik müdahale önlemlerinin ihtiyaçlarına yerel olarak uygulanabilir bir şekilde uyarlamak için sosyal mobilizasyon gereklidir. Bu, pandemiler sırasında dini liderler ve geleneksel yöneticiler gibi devlet dışı önemli aktörlerle devletin angajmanı için uluslararası parametreler (örneğin protokoller veya yönergeler) gerektirir.
Sonuç
Covid-19 küresel bir katildir ve küresel bir müdahaleye ihtiyacı vardır. Zayıf küresel koordinasyonun başarısızlıkları, büyük, önlenebilir ve trajik insan yaşamı kaybı ve sonuç olarak dünyada ciddi sosyal ve ekonomik bozulma ile ortaya çıkmıştır. Bu durumun yükünü taşıyanlar fakir, savunmasız, hasta ve bir maaşla zar zor geçinen insanlardır. Aynı hatayı bir daha yapamayız ve insanların tekrar bu şekilde acı çekmesine izin veremeyiz.
Dünya Sağlık Örgütü'nün ve uygun salgın hazırlık planlaması ve yanıtları içermesi gereken küresel sağlık sisteminin yeniden yapılandırılmasıyla başlayarak, küresel koordinasyon mimarimizi acilen yükseltmemiz gerekiyor. Önemli bir şekilde, ulusal güvenliğe ve ilgili profil, öncelik ve yerli kaynaklara bağlı ekonomik krizlere gösterilene benzer bir dikkatin, pandemik müdahaleye de gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca, küresel koordinasyon reformu sağlık sektörü ile sınırlı kalmamalı; gıda sistemleri, ekonomik dönüşüm ve eğitim gibi diğer kritik alanları da kapsamalıdır.
Son olarak, önümüzdeki aylarda ve yıllarda, bu anı yakalamalı ve 21. yüzyıla uygun hale getirmek için daha kapsayıcı küresel mimarimizi yükseltmeliyiz; böylece bu salgın gibi küresel sorunları, ihtiyaç duydukları şey olan gerçek bir küresel yanıtla çözmeye hazır olabiliriz. Böyle bir yükseltmenin zamanı çoktan gelmiş ve hatta geçmektedir. (Makalenin tamamı için tıklayınız)
Tony Blair, 5 Mayıs 2020, Tony Blair Institu for Global Change
(İngiltere ve Kuzey İrlanda Eski Başbakanı ve Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı )
ÇEVİRENİN NOTU
*GPE [Global Partnership for Education] : Küresel Eğitim Ortaklığı, kendisini “okul ve öğrenimdeki çocuk sayısını önemli ölçüde artırmak için gelişmekte olan ülkelerdeki eğitim sistemlerini güçlendirmeyi amaçlayan çok paydaşlı bir ortaklık ve finansman platformu” olarak tanımlamaktadır. Rockefeller Vakfı, Dünya Bankası, Bill ve Melinda Gates Vakfı ve Soros tarafından fonlanmaktadır.
Tamer Güner, 13.05.2020, Sonsuz Ark, Stratejik Araştırma, Çeviri
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.