Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, çöken neoliberal sistem sonrası için Postkapitalizm'i savunan İngiliz yazar, yayıncı Paul Mason'a aittir ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson'un 'Küresel Britanya' hayali için tasarladığı 'Anlaşmasız Brexit' planına 'alaycı' bir dille odaklanmaktadır. Analistin, "Bir sekuro-teknokrasiye mensup, aynı anda İngiliz ordusunu yeniden tasarlayabileceklerine, General Electric'in İngiliz eşdeğerini inşa edebileceklerine, Frankfurt ve Paris'i finans merkezleri olarak yok edebileceklerine, sıfırdan bir uzay endüstrisi başlatabileceklerine, kamu hizmetini siyasallaştırabileceklerine, İskoç bağımsızlık projesini ezebileceklerine ve Accenture, McKinsey ve Clive (Robert Clive orduya ve İngiliz politikacılara Doğu Hindistan Şirketi'nin Bengal'deki üstünlüğünü kabul ettirmiş kişidir) ile birlikte İngiliz emperyalizmini yeniden inşa edebileceklerine ikna olmuşlar." diyerek suçladığı Johnson ve kabine üyelerini ağır bir şekilde eleştirmektedir: "Bu fantezilere inanırlar çünkü gerçekle yüzleşmeleri imkansızdır. Başkanlık ettikleri Britanya, etkisi azalan ve altyapısı çürüyen küçük bir güç. Sadece Avrupa'nın başarısızlığı sayesinde başarılı olabilirler ve - ne yazık ki onlar için - Avrupa başarısız olmayacak." Nitekim AB Komisyonu, İngiltere'nin Brexit ayrılık anlaşmasının bazı maddelerini ihlal etmeyi planladığının ortaya çıkmasının ardından AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic ve İngiltere Başbakan Yardımcısı Michale Gove'un 10 Eylül 2020'de Londra'da yapılan "AB-İngiltere Ayrılık Anlaşması Ortak Komite" toplantısı bitiminde yayımladığı açıklamada, "AB, bu anlaşmanın içeriğine ve ruhuna saygı gösterilmesini beklemektedir. Ayrılık anlaşmasının şartlarına uymamak uluslararası hukuku ihlal anlamını taşır. Bu durum güvene zarar vermekle birlikte gelecekteki ilişkilere yönelik müzakereleri de riske atar. Ayrılık anlaşmasının 1 Şubat 2020'de yürürlüğe girdiği anımsatılan açıklamada, "AB veya İngiltere anlaşmayı tek taraflı olarak değiştiremez, düzeltemez, yorumlayamaz veya yok sayamaz. İrlanda ve Kuzey İrlanda protokolü de ayrılık anlaşmasının ana unsurlarından biridir. İngiltere'deki tasarının kabul edilmesi halinde, ayrılık anlaşması ve uluslararası hukuk son derece ciddi biçimde ihlal edilmiş olacaktır." diyerek anlaşmaya uyması için Johnson'u uyarmıştır. 12 Eylül 2020 günü kendisini uyaran Avrupa Birliği'ne cevap veren Johnson, "Şimdi, AB'nin şartlarını kabul etmememiz halinde AB'nin, İrlanda Denizinde tam ölçekli bir ticaret sınırı oluşturmak için Kuzey İrlanda Protokolünün aşırıya kaçan bir yorumuna başvurabileceğini duyuyoruz. AB'nin yalnızca Büyük Britanya'dan Kuzey İrlanda'ya taşınan mallara tarife koymakla yetinmeyeceğini, aynı zamanda Büyük Britanya'dan Kuzey İrlanda'ya gıda nakliyatını da durdurabileceği söylendi. AB'nin iyi niyetle müzakere edilen bir anlaşmayı, İngiltere'nin bir bölümünü abluka altına almak, geri kalanından koparmak için kullanmak isteyeceğine ya da Birleşik Krallık'ın ekonomisi ve toprak bütünlüğünü yok etmekle tehdit edeceğine asla inanmadığımı söylemeliyim. Teorik olarak ülkemizi bölme ve parçalama gücünü uluslararası bir örgütün eline bırakamayız." demiştir. ABD Başkanı Trump'ın 2018'de ziyaret ettiği İngiltere için alaycı bir şekilde söyledikleri tarihi niteliktedir: "Birleşik Krallığa büyük saygım var, büyük bir saygı. İnsanlar ona 'Britanya' diyor, bazıları 'Büyük Britanya'. Eskiden İngiltere diyorlardı, hepsi farklı. Fakat Birleşik Krallık, büyük bir saygıyı hak ediyor." Kanıtlar artık inkar edilemez olan gerçeği herkesin görmesini sağlıyor; çöken, küçülen, yoksullaşan ve küresel etkinliğini kaybeden İngiltere ayakta kalmak için son gücünü kullanıyor. Türkiye, İngiltere'nin bu profiline dikkatle yaklaşmaya devam etmeli ve bir dönem yaşadığımız Mc Kinsey tartışmalarına rağmen Boris Jonhson'ın Frankfurt ve Paris'i finans merkezleri olarak yok edebileceğine olan inancını desteklemesine yardımcı olmalıdır.
Seçkin Deniz, 12.09.2020
Johnson’s folie de grandeur
"Londra, Brexit konusunda "anlaşmasız" ayrılma inadıyla sadece AB'yi yanlış tanımıyor. O İngiltere'yi de yanlış tanıyor."
Birleşik Krallık hükümeti bir kez daha Avrupa Birliği'ni gelecekteki ilişkileri konusundaki müzakerelerden uzaklaşmakla tehdit ediyor. Sadece bu da değil: güvendiği gazetecilere kaynağı açıklanmayacak şekilde iki özel tehditten bahsediyor.
Birincisi, geçen yıl imzaladığı Çekilme Anlaşmasını, özellikle de Kuzey İrlanda protokolünü geçersiz kılacak iç mevzuatı çıkarmak. Bu, AB hukukunun Kuzey İrlanda'daki devlet yardımına üstün gelmesine izin vermek için tasarlandı ve bölge ile Birleşik Krallık'ın geri kalanı arasında takas edilen mallar için gümrük evraklarını zorunlu kılıyor. Downing Street içerisindeki kişiler, "bunun uluslararası hukuku ihlal edeceğinin tam olarak bilincinde olarak" kışkırtıcı bir şekilde onun yerine geçeceği konusunda brifing verdiler.
İkinci tehdit ise Londra üzerinden küresel piyasalarda finansman sağlamaya çalışan AB merkezli firmalara kısıtlamalar getirmektir. Sağcı, Brexit yanlısı bir gazete olan Sunday Express'e göre, "Downing Street, anlaşmaya varmayı reddettiği için AB'nin, Londra finans piyasalarında para toplayabilme erişimini kısıtlayarak cezalandırılabileceğini öne süren bir dosya üzerinde çalışıyor".
Dönüm noktası
Her iki tehdidin de amacı açıktır. Birleşik Krallık ve AB arasındaki müzakereler bir kırılma noktasına ulaştı, ancak farklılıklar çözülebilir. İki konu var: bir duygusal, bir de büyük.
Duygusal mesele balıkçılık haklarıdır. Bu basit bir kota sorunu olduğundan, eğitimli herhangi bir müzakereci size sorunun çözülebileceğini söyleyecektir.
En büyük sorun devlet yardımıdır. İdeolojik nedenlerle her zaman özel sektöre yapılan kamu desteğine karşı çıkan Britanya, birdenbire teknoloji şirketlerini sübvanse etme arzusunu keşfetti.
Başbakan Boris Johnson'ın dahil olduğu tüm müzakerelerde olduğu gibi, Pazar gazetelerine yönelik olan bu blöf ve yaygara, önce iç tüketim için ve ikinci olarak müzakere ortağının kafasını karıştırmak için tasarlandı. Benim önsezim, Johnson'ın - bir noktada - balık, devlet yardımı veya Kuzey İrlanda'da marjinal avantaj elde etmek için bir araç olarak 'anlaşmasız' Brexit ilan ederek bir çekilme hazırlayacağıdır. Geçtiğimiz günlerde ortaya çıkan iki tehdit, böyle bir çekilme için bir casus belli (Seçkin Deniz'in Notu: 'Casus belli', Türkçeye "savaş nedeni" olarak çevrilebilecek Latince bir uluslararası ilişkiler terimidir. Bir ülkenin savaşa girme nedenini belirtmek için kullanılır.) nedeni sağlamak için tasarlanmıştır.
Covid-19 çöküşü, birçok Muhafazakarı, anlaşmasız bir şokun maliyetini virüsle başa çıkmanın maliyetinin altına "çekebileceklerine" ikna etti. Birleşik Krallık’ın 2020 bütçe açığının geçen yılki 57 milyar sterlin seviyesinden 320 milyar sterline çıkacağı tahmin ediliyor. Önümüzdeki beş yıl için açıkların önceden tahmin edilen rakamların iki katına çıkmasıyla, Birleşik Krallık, borç / gayri safi yurtiçi hasıla oranı yüzde 100'ün üzerinde olacak.
Dolayısıyla hiçbir anlaşma, yalnızca salgını felaket bir şekilde yönetmesi nedeniyle çökmekte olan Johnson’ın seçim tabanını destekleme şansı için bile olsa, yapmaya hazır oldukları bir jest değildir.
"Egemenlik"
Ancak Muhafazakarlar zor yolu bulurken Birleşik Krallık için temel sorun "egemenlik" tir. Vatandaşlarının yüzde 52'sini 2016 referandumunda Ayrılık'ı desteklemeye motive eden şey 'kontrolü geri al' sloganıydı ve bu söz, Johnson'ın geçen Aralık ayında Westminster (parlamento) seçimlerinde zafer kazanmasında yardımcı oldu. Tory (Muhafazakar Parti) politikacıları Mantra'yı -'paramızın, sınırlarımızın ve yasalarımızın kontrolünü geri al'- ektiler.
Yine de "egemenlik" artık para, sınırlar ve hatta kanunlarda bulunmuyor. AB'de paylaşılan standartlardan - teknoloji, ticaret, finans, tarım, fikri mülkiyet ve tüketim mallarında - inşa edilmiş bir gerçeklikte var.
John’un selefi Theresa May'a göre, Tory'nin rüyası, üzerinde mutabık kalınan tüm standartları ortadan kaldırarak Birleşik Krallık'ın "Thames'taki Singapur" olabilmesiydi. Daha düzenlenmiş ve yeniden dağıtım yapan bir AB'ye karşı avantajını artıran düşük vergili, kuralsız bir ekonomi olacaktır; sadece finans alanında değil, teknoloji, araştırma, hizmetler ve imalatta da.
Johnson döneminde rüya daha ateşli hale geldi. Şubat ayında İngiltere'nin sadece AB ile ticari ilişkisini bozmayacağını, aynı zamanda tüm ticaret bloklarını parçalayan küresel bir güç olacağını söyledi:
"İnsanlığın, mübadele özgürlüğü için en azından davayı güçlü bir şekilde sürdürmeye istekli bir hükümete ihtiyacı var, Clark Kent gözlüklerini çıkarmaya ve telefon kulübesine atlamaya ve dünya nüfusunun birbirleri arasında serbestçe alıp satma hakkının süper güçlü şampiyonu olarak dalgalanan pelerini ile ortaya çıkmaya hazır bir ülkeye."
İngiltere, ABD, İngiliz Milletler Topluluğu, Japonya ve AB (Çin ve Hindistan'ı unutmadan) ile aynı anda müzakere ederek "çok boyutlu bir satranç oyunu" na girecekti.
Hubristik (*) yanılsama
Hep bir hayaldi. Koronavirüs krizinden önce küresel ticari mal ticaretinin değeri zaten düşüyordu (2019'da yüzde 3) ve ABD tarafından izlenen korumacı politikalar ve jeopolitik gerilimler nedeniyle hizmet ticaretindeki büyüme yavaşlıyordu. İngiltere'nin bunu kendi başına tersine çevirebileceği fikri, Güney Çin Denizi'ndeki güç dengesini değiştirmek için tek bir firkateyni göndermeye yönelik tekrarlanan Tory tehditleri kadar kibirliydi.
Ancak Covid-19 dünyayı değiştirdi. Salgın başladığında, ulus devletler kişisel koruyucu ekipmanları ve vantilatörleri istiflemeye, ele geçirmeye ve talep etmeye, sınırları kapatmaya, vatandaşlarına tercihli davranmaya ve sonuçlarından dolayı birbirlerini suçlamaya başladılar. Bir aşı bulursak, bunun mülkiyeti ve dağıtımı konusunda ortaya çıkan kargaşa, dünyaya bir başka Hobbesçı dersi daha öğretecektir. (Seçkin Deniz'in Notu: Thomas Hobbes, felsefede materyalizmi, etikte haz ahlakını, siyasette monarşiyi benimseyen bir İngiliz filozoftur.)
Küreselleşme bir gerçektir ve önümüzdeki 25 yıl boyunca tek soru kimin kazandığı ve kimin kaybettiği olacaktır. Tüm "serbest ticaret" retoriği için, Birleşik Krallık’ın eylemleri, politikanın artık bu gerçeği anlayan insanların elinde olduğu temelinde anlaşılmalıdır.
Johnson’ın baş danışmanı Dominic Cummings, temel halk sağlığı kurallarına bağlı kalamayabilir - kilitlenme sırasında kuzey İngiltere’de bir aileyi ziyaret etti — ancak teknoloji endüstrisini anlıyor. Küresel bir teknoloji şirketinde üst düzey bir isim geçen ay bana "teknoloji dünyası Balkanlaşacak" dedi. Güçlülerin Zoom çağrılarında bu artık geri döndürülemez olarak kabul ediliyor.
Avrupa şampiyonları
Sorun sadece Çin'in sahip olduğu Huawei'yi internetin omurgasından çıkarmak değildir. Avrupalı liderler, yanıt olarak, Avrupa'nın eski telekom devlerinin parçalarını bir araya getirerek ve uluslarötesi bir devlet yardımı biçimi sağlayarak bir Avrupa 5G şampiyonu üretmek zorunda kalacaklarını anlıyorlar. "Sosyal medya" platformlarında, yine içeriden sızanlara göre, ayrı AB içerik düzenlemeleri, reklam standartları, vergi rejimleri ve nihayetinde kurumsal kuruluşların var olacağıdır.
Facebook, Google ve Amazon, rekabet ilkelerinden ayrılamaz. Ancak ödeyecekleri bedel, Avrupa ve Amerika'da temelde ayrı varlıklar olarak var olurken, Çin ve onun ağırlığını atmayı seçtiği herhangi bir yargı yetkisinin dışında kalacak.
İngiliz hükümeti, teknolojiden bankacılığa, araç endüstrisinden finansmana, AB'nin çekirdek Batı Avrupa hükümetlerinin konsolidasyon konusunda ciddi olduğunu anlıyor. Tory partisinin en şahin hizbinin stratejisi, her zaman erken bir anlaşma yapmamak ve sonrasında Trump yönetimiyle bir anlaşma yapmaktı. Bunun, "çok boyutlu satranç" değil, umursamaz, yüksek bahisli poker olduğu ortaya çıktı.
Ve bu nedenle İngiltere, Avrupa devlet yardımı kurallarının kalıntılarından kaçmak istiyor. Elbette gerçek Singapur, tüm sektörlerdeki lider şirketlerde devlet hissesine sahiptir. Avrupa Uluslararası Politik Ekonomi Merkezi'nden Guy de Jonquieres'in işaret ettiği gibi, ekonomik başarı sağlamakla görevli yüksek maaşlı ve yetenekli bir devlet bürokrasisine sahip, büyük ölçüde planlı bir ekonomidir.
O halde, yabancı düşmanlığı retoriğinin altında, Britanya'daki otoriter sağın Brexit projesi değişti: çevre ve çalışma-iş hayatı düzenlemelerinde dibe doğru bir yarışı kazanan bir 'serbest piyasa' cennetinden (örtük olarak) devlet destekli yeniliğe ve teknolojik egemenliğe. Cummings’in kamu hizmetini dağıtma ve onu kurumsal bir meritokrasiyle değiştirme çabasının arkasında yatan şey budur. Haziran ayında Kabine İşleri Bakanı ve Johnson'un Brexit'ten sorumlu yardımcısı Michael Gove tarafından Franklin D Roosevelt ve Antonio Gramsci'yi yücelten konuşmanın ardında yatan şey budur.
Muhalefet bölündü
Bunu neden yapıyorlar? Çünkü yapabilirler. Çünkü bu milliyetçi neoliberal stratejiye karşı muhalefet, her seçimde (sonradan ilk geçen) seçimlerde birbirlerinden oy almaya kararlı İşçi Partililer, Liberal Demokratlar, İskoç Ulusal Partisi ve Yeşiller arasında bölünmüş durumda. Ve Britanya'da yabancı düşmanlığı ve ırkçılık için sağlam bir destek tabanına sahip olduğu için, Tory yanlısı basın ve radyo istasyonları keman gibi çalabilecek.
Cummings ve Johnson'ı çevreleyen diğerleri, bir sekuro-teknokrasiye mensup, aynı anda İngiliz ordusunu yeniden tasarlayabileceklerine, General Electric'in İngiliz eşdeğerini inşa edebileceklerine, Frankfurt ve Paris'i finans merkezleri olarak yok edebileceklerine, sıfırdan bir uzay endüstrisi başlatabileceklerine, kamu hizmetini siyasallaştırabileceklerine, İskoç bağımsızlık projesini ezebileceklerine ve Accenture, McKinsey ve Clive (Robert Clive, 1. Baron Clive ve Clive of India unvanlarıyla da tanınan İngiliz bir tümgeneraldir. Robert Clive orduya ve İngiliz politikacılara Doğu Hindistan Şirketi'nin Bengal'deki üstünlüğünü kabul ettirmiş kişidir. Bengal'in ilk İngiliz valisi) ile birlikte İngiliz emperyalizmini yeniden inşa edebileceklerine ikna olmuşlar.
Bu fantezilere inanırlar çünkü gerçekle yüzleşmeleri imkansızdır. Başkanlık ettikleri Britanya, etkisi azalan ve altyapısı çürüyen küçük bir güç. Sadece Avrupa'nın başarısızlığı sayesinde başarılı olabilirler ve - ne yazık ki onlar için - Avrupa başarısız olmayacak.
Bu makale Social Europe ve IPS-Journal ortak yayınıdır.
Paul Mason, 7 Eylül 2020, Social Europe
(Paul Mason, İngiliz yazar, yayıncı ve Postcapitalism: A Guide to Our Future kitabının yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 12.09.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
(*) Hubris Sendromu: Kibir ve Tanrısal Ego Hastalığı
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.