Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, Başkan George H.W.Bush döneminde Beyaz Saray ekonomi politikası direktörü ve Tiger Management hedge fonunun genel müdürü olan Todd G. Buchholz'a aittir ve Amerika Birleşik Devletlerinin yaşadığı borç krizine odaklanmaktadır. Todd G. Buchholz, II. Dünya Savaşı'nda yaşanan borç krizini yönetmek ile günümüzde yaşanan borç krizini yönetmenin aynı tekniklerle mümkün olmadığını söylemekte ve Neoliberal Soygun Sistemi'ne karşı uyarılarda bulunarak, İrlanda, Avusturya, Belçika gibi ülkeler ile birçok Amerikan Üniversitesi gibi ABD'nin ağır borç yüküne karşı torunlarını da borçlandıracak olan 100 yıllık Devlet Tahvilleri'nin piyasaya sürülmesini önermektedir. Muhtemelen çok tartışılan postkapitalizm bu değildir. ABD'nin çöküşünü yavaşlatmayı umduğunu düşündüğümüz bu analiz, borçlarını yönetmeyi başaramayan küresel rezerv para birimi sahibi bir ABD'nin dünyanın sırtında ağır bir yük gibi yüzyıl boyunca sürükleneceğini göstermektedir. Türkiye, ABD'nin artık kontrol edilemez hale gelen ekonomisini dikkatle izlemeli ve alacağı tedbirleri hızlı ve dolarizasyondan uzak bir şekilde konumlandırmalı ve ABD ile birlikte Avrupa Birliği'nin çöküşüne karşı koruma sistemleri üretmelidir.
Seçkin Deniz, 06.10.2020
America’s New Debt Bomb
"II.Dünya Savaşı'nda olduğu gibi, Amerika Birleşik Devletleri tüm toplumu kapsayan bir krizle başa çıkmak için borçlanıyor, uzun vadede faturayı kimin ödeyeceği sorusunu gündeme getiriyor. Ancak, savaş sonrası dönemin aksine, bugün güçlü bir ekonomik toparlanma sağlayacak olan koşullar elverişli olmaktan uzaktır ve bu durum akıllıca politika oluşturmayı daha da zorlaştırmaktadır."
Amerika Birleşik Devletleri bugün sadece hasta görünmekle kalmıyor, aynı zamanda parasız kalmış durumda. ABD Merkez Bankası ve Kongresi, salgının neden olduğu "Büyük Duruş" u dengelemek için, ekonominin, 1930'ların 'çorba mutfağı' seviyelerine düşeceği korkusuyla şaşırtıcı miktarda teşvik harcaması yaptı. 2020 federal bütçe açığı GSYİH'nın yaklaşık % 18'i olacak ve ABD'nin borç-GSYİH oranı yakında % 100 sınırını aşacak. Harry Truman, II.Dünya Savaşı'nı bitirmek için Japonya'ya B-29'lar gönderdiğinden beri bu tür rakamlar görülmedi.
Amerika'nın sonunda COVID-19'u yendiğini ve Terminatör benzeri bir distopiye dönüşmediğini varsayarsak, yaklaşan mali uçurumdan ve ulusal iflastan nasıl kaçınacak? Bu tür soruları yanıtlamak için, borcu GSYİH'nın % 119'una kadar yükselmesine rağmen ABD'nin iflas etmediği İkinci Dünya Savaşı'ndan çıkarılacak dersler üzerinde düşünmeliyiz. 1960'larda Vietnam Savaşı sırasında bu oran % 40'ın biraz üzerine kadar çıkmıştı.
İkinci Dünya Savaşı, yaklaşık % 40 vergi ve % 60 borç kombinasyonu ile finanse edildi. Bu borcun alıcıları cüzi bir getiri elde etti ve Fed bir yıllık Hazine tahvillerinin getirisini % 2-4 olan barış zamanı oranlarına kıyasla % 0.375 civarında tuttu. Bu arada, on yıllık notlar sadece % 2 vermişti, bu da bugünlerde kulağa yüksek geliyor.
Çoğunlukla nominal değeri 25 ABD Doları veya daha düşük olan bu ABD tahvilleri, ağırlıklı olarak Amerikan vatandaşları tarafından vatanseverlik görevi anlayışı ile satın alındı. Fed çalışanları da, kimin ofisinin daha fazla tahvil alabileceğini görmek için yarışmalar düzenleyerek eyleme katıldı. Nisan 1943'te, New York Fed çalışanları 87.000 $ değerinden fazla kağıt topladılar ve satın aldıklarının Ordunun 105 milimetrelik bir obüs ve bir Mustang avcı-bombardıman uçağı satın almasını sağladığını söylediler.
Vatanseverlik bir yana, birçok Amerikalı, diğer iyi seçeneklerden yoksun olduğu için Hazine bonosu satın aldı. 1980'lerin kuralsızlaştırılmasına kadar, federal yasalar bankaların tasarruf sahiplerine yüksek oranlar önermesini engelledi. Dahası, ABD dolarını daha yüksek getirili yabancı varlıklarla değiştirme düşüncesi gülünç görünüyordu ve bunu yapmak J. Edgar Hoover’ın FBI’ını kapınıza getirmiş olabilirdi.
ABD hisse senedi piyasaları yatırımcılara açıkken (Dow Jones Industrial Average 1942'den sonra yükseldi), komisyoncuların komisyonları ağırdı ve Amerikan ailelerinin sadece yaklaşık % 2'si hisseye sahipti. Borsaya yatırım yapmak, Park Avenue dalgalanmaları ya da 1929'daki çöküşü unutan unutkanlar için en uygun şey gibi görünüyordu. Aksine, bugün Amerikan hanelerinin çoğunluğu hisse senedine sahip.
Her halükarda, İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD hane halkı tasarrufları büyük ölçüde tahvillerle arttı. Ancak Hazine kağıdı, önemsiz bir getiri, uzak bir öngörü ve eski bir başkanın sert görünümlü imajını taşıyordu. Öyleyse, anıtsal savaş borcu sorunu nasıl çözüldü? Üç faktör öne çıkıyor.
Birincisi, ABD ekonomisi hızlı büyüdü. 1940'ların sonlarından 1950'lerin sonlarına kadar, ABD'nin yıllık büyümesi ortalama % 3,75 civarındaydı ve Hazine'ye büyük gelirler akıttı. Dahası, ABD'li üreticiler birkaç uluslararası rakiple karşılaştı. İngiliz, Alman ve Japon fabrikaları savaşta enkaza dönmüştü ve Çin’in ilkel dökümhaneleri otomobil ve ev aletlerini üretmekten çok uzaktı.
İkincisi, hükümetin fiyat kontrollerini geri çekmesiyle birlikte enflasyon savaştan sonra yükseldi. Mart 1946'dan Mart 1947'ye kadar fiyatlar, iş yapmanın gerçek maliyetlerini yansıtmaya başladıkça % 20 arttı. Ancak, devlet tahvilleri 1941 ile 1951 arasındaki fiyatlardaki % 76 artıştan çok daha az ödediği için, devlet borç yükümlülükleri reel olarak keskin bir şekilde düştü.
Üçüncüsü, ABD borçlanma oranlarının uzun süreli olmasından yararlandı. 1947'de ortalama borç süresi on yıldan fazlaydı, bu da bugünün ortalama süresinin yaklaşık iki katıdır. Bu üç faktör nedeniyle, 1961'de Dwight Eisenhower'ın yönetiminin sonunda ABD borcu GSYİH'nın yaklaşık % 50'sine düşmüştü.
Peki bugün alınacak olan ders nedir? Başlangıç olarak, ABD Hazinesi yarının çocuklarına 50 ve 100 yıllık tahviller çıkararak ve bugünün cılız faizlerini ömür boyu sabitleyerek bir mola vermelidir.
Hükümetin 50 ya da 100 yıl içinde ortalarda olmayabileceğini söyleyenlere karşı çıkanlara, birçok şirketin bu tür uzun vadeli tahvilleri başarılı bir şekilde müzayedeye çıkardığını belirtmek gerekir. Disney, 1993 yılında 100 yıllık "Uyuyan Güzel" tahvillerini çıkardığında, piyasa onları topladı. Norfolk Southern, 2010 yılında 100 yıllık tahvil ihraç ettiğinde benzer bir karşılama yaşadı. (Bir demiryolundan yüzyıllık tahvil satın aldığınızı düşünün.) Ve Coca-Cola, IBM, Ford ve düzinelerce başka şirket 100 yıllık borç ihraç etti.
Pek çok yükseköğrenim kurumu pandemi tarafından tehlikeye atılmış olmasına rağmen, Pennsylvania Üniversitesi, Ohio Eyalet Üniversitesi ve Yale Üniversitesi de 100 yıllık tahvil ihraç ettiler. Ve 2010'da alıcılar, 1827'ye kadar uzanan devalüasyon geçmişine rağmen Meksika'nın 100 yıllık tahvillerini bile satın aldılar. Daha yakın zamanlarda, İrlanda, Avusturya ve Belçika'nın tümü 100 yıllık tahvil ihraç etti.
Elbette borç sorununu çözmek için daha uzun bir süre yeterli olmayacak; ABD'nin emeklilik programlarında da mecburen reform yapması gerekiyor. Ama bu başka bir günün tartışması.
Son olarak, savaş sonrası enflasyonla ilgili deneyim ne olacak? Borcu küçültmek için fiyatları stratosfere taşımaya çalışmalı mıyız? Bunu tavsiye etmem. Yatırımcılar artık 1940'larda oldukları gibi tutsak kitleler değiller. "Tahvil kanunsuzları" bir devalüasyon planını önceden tespit ederek, faiz oranlarını yükseltir ve doların değerini (ve Amerikalıların onunla satın alma gücünü) düşürür. Borcu şişirmek için atılacak herhangi bir adım altın ve kripto para sahipleri ve istifçileri için bir patlama ile sonuçlanacaktır.
Askeri operasyonların aksine, COVID-19'a karşı savaş bir bombalama baskını, bir antlaşma veya Times Meydanı'ndaki kutlamalarla bitmeyecek. Aksine, aklımızda tutmamız gereken görüntü, saatli bir borç bombasıdır. Onu etkisiz hale getirebiliriz, ancak eğer politika ataletine ve aptallığa karşı savaşı kazanabilirsek. Bu savaş bir patlamayla bitmeyecek, ancak çok iyi bir şekilde iflasla sonuçlanabilir.
Todd G. Buchholz, San Diego, 20 Ağustos 2020, Project Syndicate
(Başkan George H.W.Bush döneminde Beyaz Saray ekonomi politikası direktörü ve Tiger Management hedge fonunun genel müdürü olan Todd G. Buchholz, Harvard Ekonomi Bölümü tarafından Allyn Young Öğretim Ödülü'ne layık görüldü. New Ideas from Dead Economists and The Price of Prosperity-Ölü Ekonomistlerden Yeni Fikirler ve Refahın Bedeli kitabının yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 06.10.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.