Nakit yok mu? Plastik Kart yok mu? Sorun değil. Dijital Euro olarak ödeyin.
Avrupa Merkez Bankası, birinin satın alma işlemlerinizi takip etmesinden korkmadan her yerde harcayabileceğiniz dijital bir Euro deniyor.
Frankfurt merkezli kurum, 2 Ekim'de yayınladığı raporun ardından halkın yeni bir ödeme şekline yönelik iştahını ölçmek için Pazartesi akşamı bir anket yayınladı.
ECB yalnız değil. Fiziksel nakit kullanımı azaldıkça, dünya çapındaki merkez bankaları para birimlerinin sanal versiyonlarını geliştiriyor.
Dijital euro, akıllı telefonunuzdaki cüzdan benzeri bir uygulamada saklanan elektronik bir banknot gibidir | Getty Images aracılığıyla AFP
Para otoriteleri, Libra (Terazi) gibi kalkınmada özel para biçimlerini göz önünde bulundurarak 21. yüzyılın dijital dünyasına ayak uydurmaya kararlıdır.
"Dijital euro cüzdanınızı tamamlar, içindeki hiçbir şeyin yerini almaz."
Tamamen elektronik bir euro risksiz olmaz. Politika yapıcılara vatandaşlar için güvenli ve çekici bir ödeme şekli geliştirmeleri için baskı uygulayarak finans sektörünü bildiğimiz gibi altüst edebilir.
Dijital bir avroyu sanal olarak basmanın yararları ve zorlukları hakkında beş önemli soru.
Dijital Euro nedir?
Dijital euro cüzdanınızı tamamlar, içindeki hiçbir şeyin yerini almaz.
Esnaf, bunu plastik karta veya nakite alternatif olarak kabul edebilir. Arkadaşlar birbirinden dijital euro ödünç alabilir ve bunları her zaman, her yerde geri ödeyebilir.
Bunu, akıllı telefonunuzdaki cüzdan benzeri bir uygulamada depolanan ve ECB tarafından garanti edilen bir elektronik banknot gibi düşünün, böylece bir di-euro her zaman bir euro madeni parayla aynı değerdedir.
Sen de kaybedemezsin. ECB, cep telefonunuzu kaybetmeniz durumunda sizi koruyarak dijital eurolarınızın kaydını tutacaktır.
Böyle bir tasarım, değeri yükselen ve bazı kullanıcıların siber hırsızlık kurbanı olduğunu gören Bitcoin gibi kripto para birimlerine göre keskin bir ayrım sunacaktır. Aynı zamanda, değer dalgalanmalarını önlemeyi amaçlayan ancak geleneksel para birimlerinden oluşan bir sepetle desteklenmeye bağlı olan stabilcoinlerden farklı olacaktır.
Nasıl çalışır?
Dijital bir euro, telefonunuz aracılığıyla bir banka hesabını görüntülemekten çok farklı görünmeyebilir. Bir finans firması, sahip olduğunuz dijital euro sayısını gösteren bir uygulama sağlayacaktır.
Ancak arka uç ödeme süreci çok farklı olacaktır.
Bugün elektronik transferde, gönderenin bankası bir takas odasına bir mesaj göndererek parayı kendi hesabından alıcının bankasına aktarmasını ister. (Bazı büyük veya acil ödemeler için, bu mesaj doğrudan ECB'ye gidebilir.) Takas işlevi ayrıntıları doğrulamalı, ardından gönderenin bankasının ECB'deki hesabından borçlandırmayı ayarlamalı ve alıcının hesabına alacak kaydetmelidir. Para alıcının hesabına yerleşene kadar hareketlerin koreografisi iki gün kadar sürebilir.
Avrupa Merkez Bankası dijital bir euro deniyor | Hannelore Foerster / Getty Images
Teoride dijital bir euro, işlemi daha düşük maliyetle kolaylaştırabilir. ECB, her bir dijital kuruşun sahibini otomatik olarak takip ederek kendi muhasebe defterini tutabilir. Veya merkezi olmayan bir sistemdeki diğer defter tutucular için, belki de Bitcoin için dağıtılmış defter gibi, her işlemi blok zinciri teknolojisini kullanarak kaydedilmesini isteyen kurallar koyabilir
Telefon sinyali yok mu? Sorun değil, Bluetooth'u açabilir ve tekrar çevrimiçi olduğunda defteri güncelleyecek bir tür elektronik IOU gibi bir belirteç gönderebilirsiniz.
Neden şimdi?
İki sebep var. Birincisi, fiziksel paranın koronavirüsü bulaştırabileceğine dair endişelerin zirveye çıktığı bir dönemde elektronik ödemeler artıyor. İkincisi, teknoloji endüstrisi kendi para birimi biçimlerini geliştiriyor.
Libra, yetkililerin zihninde ilk sırada yer alıyor. Facebook ve bir grup başka şirket tarafından kurulan dernek, AB'nin düzenlemeyi önerdiği bir tür dijital varlık olan stablecoin kullanarak bir ödeme hizmeti tasarlıyor.
Girişim, politika yapıcıları, Libra'nın Facebook’un 2,7 milyar kullanıcısına açık olabileceği konusunda korkuttu; hem dış güçlere hem de harcama alışkanlıkları hakkında veri toplayan şirketlere karşı vatandaşların mali bilgilerini savunmasız bırakarak euroyu baltalıyor.
ECB dijital euro, bu riskleri azaltmayı hedefleyecektir.
Ne bekliyorsunuz?
ECB'nin dijital euroyu halka açık hale getirebilmesi için birkaç önlem alınması gerekiyor. Onlar olmadan bankaların başı gerçekten dertte olabilir.
Yeni başlayanlar için, tasarruf sahipleri, nakit tutmak için ücret alan ve cari oranlarda çok fazla faiz vermeyen bankalara paralarını yatırmaktan daha fazla dijital euro tutmanın faydasını görebilirler.
Dijital euro'yu piyasaya sürmeden önce, ECB'nin geleneksel bankalar için kâbus senaryolarını önlemesi gerekiyor | Getty Images aracılığıyla Toussaint Kluiters / AFP
Ancak mevduatı azaltmak toplum için bir dezavantaja sahip olabilir. Bankalar, hayati bir finansman kaynağı olarak mevduata bağımlıdır ve sonunda kredilerden daha fazla ücret talep etmek zorunda kalabilirler, bu da ekonomik faaliyeti yavaşlatabilir.
Tasarruf sahipleri, kriz zamanında dijitale geçmek için acele edebilirler, bu da finansal sistemi geleneksel banka işlemlerinden bile daha hızlı felce uğratabilir.
ECB, bu senaryolardaki risklerin nasıl önleneceğini bulmaya çalışıyor. Uçuşan fikirlerin arasında, herkesin elinde tutabileceği dijital avroyu sınırlamak veya büyük miktarlarda ellerinde dijital euro tutmayı suç saymak gibi tedbirler var.
Dikkate alınması gereken başka ne var?
Gizlilik ve polislik.
Nakit harcayarak yaptığınız alışverişlerin takip edilmesini engelleyebilirsiniz. Tabi bu arada çevrimiçi alış verişler ve kart ödemeleri, satın alma işlemlerinizin kaydını tutar.
Dijital euro, yalnızca yetkililerin erişebileceği elektronik parmak izleri oluşturarak her ikisinin de en iyisini hedefleyebilir. Suçluların yasadışı paralarının etrafta dolaşmasını önlerken insanların verilerini koruyabilir.
Bu, büyük dijital para transferlerini sınırlamak ve şüpheli görünen harcama modellerini izlemek anlamına gelebilir.
Kullanıcıların kimliğinin kilidini açmak, bir şifre çözme anahtarının farklı kısımlarını kaydeden ve bir işlemin arkasındaki tarafları ortaya çıkarmak için bir araya gelmesi gereken birden fazla ajansı ikna etmeyi içerebilir.
ECB, önümüzdeki altı ay boyunca şirket içi deneyler gerçekleştirecek ve 2021 ortalarında dijital euroyu piyasaya sürüp sürmeyeceğine karar verecek. Ancak Libra bu yıl gelir gelmez piyasaya sürüleceği için, merkez bankacılarının boşta oturması pek olası değil.
Bjarke Smith Meyer, 12.10.2020, Politico
(Bjarke Smith-Meyer, POLITICO'nun Brüksel finans muhabiridir.)
Seçkin Deniz, 11.11.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.