3 Kasım 2020 Salı

SA8929/SD1856: Belirsizlik Salgını

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, 2001-2003 yılları arasında Uluslararası Para Fonu'nun baş ekonomisti olan, 2011 Deutsche Bank Finans Ekonomisi Ödülü sahibi Harvard Üniversitesi Ekonomi ve Kamu Politikası Profesörü Kenneth Rogoff'a aittir ve Covid-19 salgınına karşı aşı geliştirilmesi ile ilgili iyimser ve kötümser iki senaryo temelinde salgının ekonomiye ve çalışanlara, çocuklara etkisine odaklanmaktadır. Analistin, "Küresel ekonomi şu anda yol ayrımındadır. Politika yapıcıların en önemli görevi, en çok etkilenen bireylere ve ekonomik sektörlere acil durum yardımı sağlamaya devam ederken, devasa boyutlardaki belirsizliği azaltmaya çalışmaktır. Ancak pandeminin körüklediği güvensizliğin, en kötüsü geçmişte kaldıktan çok sonra bile küresel ekonomiye zarar vermesi muhtemeldir." şeklindeki uyarısı, yıpranmış ve nefret unsuru haline gelmiş olan Neoliberalizm yerine Covid-19 salgınını sıfırlayıcı bir ortam olarak sabitleyip yeni ekonomi modelleri tasarlayan küresel satanist çeteler için anlam taşımamaktadır; küreselleşmeyi neoliberalizm engelinden kurtararak korumaya çalışanların Postkapitalizm olarak tanımladığı ve aslında yoksullaşan halkların ağzına bir parmak bal çalmak anlamına gelen yeni ekonomi modeline uygun bir yaklaşımla ele alınan analizin 'masum' görünen çehresi ancak IMF'nin tarihsel sömürü sürecindeki 'masumiyeti' kadar anlamlıdır. Küresel Satanist Çete'nin ekonomik saldırısı sürerken pandemiye yakalanan Türkiye, aldığı kararlarla Covid-19 salgın sürecini çok iyi bir şekilde yönetmiş, Mart 2020'den itibaren de analizin önerdiği bütün adımları ve hatta daha fazlasını yaparak dünyaya örnek bir model sunmuştur. Kolaylıkla yapabileceğiniz karşılaştırma, Batı'nın gerileme sürecine girdiğini anlamanıza yardım edecektir.
Seçkin Deniz, 03.11.2020


The Uncertainty Pandemic
"Politika yapıcıların en önemli görevi, COVID-19 ile ilgili devasa belirsizliği azaltmaya çalışırken, en çok etkilenen bireylere ve ekonomik sektörlere acil yardım sağlamaya devam etmektir. Ancak pandeminin körüklediği güvensizliğin, en kötüsü geçmişte kaldıktan çok sonra bile küresel ekonomiye zarar vermesi muhtemeldir."

Önümüzdeki birkaç ay yaklaşmakta olan küresel toparlanmanın şekli hakkında bize çok şey anlatacak. Coşkulu hisse senedi piyasalarına rağmen, COVID-19 ile ilgili belirsizlik yaygın bir şekilde önemini koruyor. Bu nedenle, pandeminin gidişatı ne olursa olsun, dünyanın şimdiye kadarki virüsle mücadelesinin büyümeyi, istihdamı ve politikayı çok uzun bir süre etkilemesi beklenebilir.

Olası iyi haberlerle başlayalım. İyimser bir senaryoda, düzenleyiciler bu yılın sonuna kadar en az iki öne çıkan birinci nesil COVID-19 aşısını onaylamış olacaklar. Olağanüstü devlet düzenlemeleri ve mali destekleri sayesinde, bu aşılar insan klinik denemeleri sonuçlanmadan önce üretime giriyor. Aşıların etkili olduklarını varsayarsak, 2020'nin sonuna kadar biyoteknoloji firmalarının ellerinde yaklaşık 200 milyon doz aşı olacak ve milyarlarca doz daha üretme yolunda ilerleyecekler. Bunların dağıtılması başlı başına büyük bir girişim olacak çünkü halkın hızla izlenen bir aşının güvenli olduğuna ikna olması gerekecek.

Şans eseri, aşı isteyen zengin ülke vatandaşları aşıyı 2021 sonuna kadar almış olacak. Çin'de de o zamana kadar neredeyse herkes aşı olmuş olacak. Bundan birkaç yıl sonra, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde yaşayanlar da dahil olmak üzere dünya nüfusunun büyük bir kısmı da öyle.

Bu senaryo inandırıcıdır, ancak bunun gerçekleşmesi kesin olmaktan uzaktır. Koronavirüs beklenenden daha inatçı olabilir ve birinci nesil aşılar yalnızca kısa bir süre için etkili olabilirler veya beklenenden daha kötü yan etkilere sahip olabilirler.

Bu durumda bile, iyileştirilmiş test protokolleri, daha etkili anti-viral tedavilerin geliştirilmesi ve halkın ve (umarım) politikacıların davranış kurallarına daha iyi uyması, ekonomik koşulların kademeli olarak normalleşmesine yol açacaktır. Dünya çapında en az 50 milyon insanı öldüren korkunç 1918-20 grip salgınının - bugün COVID-19 ile bugün korktuğumuz türden ölümcül ikinci dalgada - sonunda solduğunu ve herhangi bir aşı olmadan ortadan kaybolduğunu hatırlamakta fayda var.

Ancak daha karamsar bir senaryoda, diğer krizler - ABD-Çin ticaret sürtüşmelerinde keskin bir artış, bir siber terörist saldırı ya da siber savaş, iklimle ilgili bir doğal felaket ya da büyük bir deprem - bu salgın sona ermeden önce ortaya çıkabilir. Üstelik iyimser senaryo bile 2019 sonu gelir seviyelerine hızlı bir dönüş anlamına gelmiyor. Salgın sonrası genişlemenin - eğer varsa - derin bir durgunluğun ardından modern toparlanma tanımını (kişi başına düşen gelire dönüş) karşılaması yıllar alabilir.

Pandemi, gelişmiş ekonomilerdeki büyük eşitsizlik sorununun altını çizmiş olsa da, fakir ülkeler çok daha fazla acı çekiyor. Pek çok yükselen piyasa ve gelişmekte olan ekonomi, büyük olasılıkla önümüzdeki yıllarda COVID-19 ile mücadele edecek ve on yıllık bir kalkınma kaybının gerçek olasılığıyla yüzleşecek. Sonuçta, çok az hükümet Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Japonya'nın yaptığı ölçekte acil mali destek sağlama kapasitesine sahiptir. Düşük gelirli ülkelerdeki uzun süreli resesyonlar, muhtemelen bir borç ve enflasyon krizleri salgınına yol açacaktır.

Ancak COVID-19 krizi, gelişmiş ekonomilerde de derin ve kalıcı izler bırakabilir. Bir halk sağlığı sorununun nüksetmesi veya başka bir pandemi ile ilgili endişeler nedeniyle işletmeler yatırım ve işe alma konusunda daha ürkek olabilir, krizin artırdığı devasa siyasi oynaklıktan bahsetmeye bile gerek yok.

Gelişmiş ekonomilerde tüketici harcamalarında başlangıçta "telafi" artışı olsa da, uzun vadede tüketicilerin daha fazla tasarruf etmesi muhtemeldir.

Son zamanlarda yıllık Jackson Hole sempozyumunda sunulan ilginç bir makalede, Julian Kozlowski, Laura Veldkamp ve Venky Venkateswaran, salgının ABD ekonomisi için kümülatif uzun vadeli maliyetlerinin kısmen halk arasında uzun süreli artan bir huzursuzluk duygusundan dolayı, muhtemel kısa vadeli etkilerden daha büyük bir mertebede olduğunu savunuyorlar.

Sempozyumda tartıştığım analizleri özellikle tüketiciler açısından ikna edici. 1930'ların Büyük Buhranını yaşayan bir ebeveyni veya büyük ebeveyni olan herkes, bu yara izi bırakan deneyimin yaşam boyu davranışlarını etkilediğini bilir.

Yatırım ve işe alma üzerindeki doğrudan etkisine ek olarak, COVID-19 daha uzun vadeli üretkenlik maliyetleri getirecektir. Pandemi sona erdiğinde, bir nesil, özellikle de düşük gelirli hanelerden olanlar, gerçekte bir yıllık okul eğitimini kaybetmiş olacaklar. Hâlâ can çekişmekte olan bir işgücü piyasasında ilk işlerini bulmakta zorlanan genç yetişkinler, gelecekte başka türlü kazanabileceklerinden daha az kazanmayı bekleyebilirler.

Bazı parlak noktalar var. Pandemi birçok şehirde ticari gayrimenkul değerinde bir çöküşü tetiklemiş olsa da, banliyö bölgelerinde ve uzun süredir acı çeken küçük ve orta ölçekli şehirlerde büyük bir yeni bina ve yatırım dalgasına yol açabilir. Genel olarak, evden çalışmaya izin vermekten nefret eden işletmeler, artık bunun iyi işleyebileceğini ve birçok faydası olduğunu kabul ediyorlar. Ve nefesimizi tutmamamız gerekse de, salgın politikalarını belirleyenleri evrensel geniş bant İnternet ve daha az ayrıcalıklı çocuklara kişisel bilgisayarlara çok daha iyi erişim sağlamanın yollarını bulmaya teşvik edebilir.

Küresel ekonomi şu anda yol ayrımındadır. Politika yapıcıların en önemli görevi, en çok etkilenen bireylere ve ekonomik sektörlere acil durum yardımı sağlamaya devam ederken, devasa boyutlardaki belirsizliği azaltmaya çalışmaktır. Ancak pandeminin körüklediği güvensizliğin, en kötüsü geçmişte kaldıktan çok sonra bile küresel ekonomiye zarar vermesi muhtemeldir.

Kenneth Rogoff,  Cambridge, 3 Eylül 2020, Project Syndicate

(Harvard Üniversitesi'nde Ekonomi ve Kamu Politikası Profesörü ve 2011 Deutsche Bank Finans Ekonomisi Ödülü sahibi Kenneth Rogoff, 2001-2003 yılları arasında Uluslararası Para Fonu'nun baş ekonomistiydi.)


Seçkin Deniz, 03.11.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar


Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı