Sonsuz Ark'ın Notu:
The U.S. Mustn't Follow Weimar Germany and Ancient Rome
"Amerikan cumhuriyeti, kriz anında uyarıların yanı sıra geçmişte ilham bulabilir."
6 Ocak'ta ABD Kongre Binası'nın yağmalanmasından bu yana, Amerika'nın kurumları, liderleri ve vatandaşları, cumhuriyet tarihindeki en sert sınavlardan birinin etkisinde inliyorlar. Geçmişten alınacak dersler var mı?
Ünlü aforizmaya göre tarih tekerrür etmeyebilir; ancak kafiyeli. İşte o halde, başarısız olan iki cumhuriyetle ilgili kendi kişisel düşüncelerim, tüm dünya için sonuçları ile birlikte: MÖ 133 ile MÖ 27 yılları arasındaki İmparatorluk öncesi Roma ve 1919 ile 1933 yılları arasındaki Weimar Almanyası.
;Roma sütunları tarafından desteklenmektedir.
İkincisi ile başlayalım ve bariz sorumluluk reddini yoldan çekelim. Hayır, Donald Trump başka bir Adolf Hitler değil. Ve Kongre Binası'na saldıran kalabalığın içindeki bazı bireylerin açıkça faşist eğilimleri olsa da, Trump'ın takipçileri Brownshirts (Seçkin Deniz'in Notu: Sturmabteilung, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin, Weimar Cumhuriyeti zamanında nasyonal sosyalistlerin yükselişinde önemli rol oynamış yarı askerî örgütü. Mensupları kahverengi gömlekler giydiği için -Brownshirts-Kahverengi Gömlekliler adıyla da anılır oldu) veya Naziler değil.
Ancak Trumpizm ile Hitlerizm arasında en az bir konuda önemli paralellik vardır. Bu, Hitler'in "Mein Kampf" adlı kitabında Büyük Yalan olarak adlandırdığı şeyin utanmaz bir şekilde kucaklanmasıdır. Bu, tüm insanların her gün söylediği sıradan yalanlardan ve ayrıca Trump'ın Kasım seçimlerinden önceki korkunç ama sıradan yalancılığından farklıdır. Bunun yerine, Büyük Yalan, gerçekliği tersine çevirmede o kadar "muazzamdır ki" (Hitler’in deyimiyle) insan zihni cüretini kavramaya çabalar ve birçok insanı teslim olmaya yöneltir.
Hitler ve Naziler için Büyük Yalan, "sırtından bıçaklanma efsanesi" idi. İmparatorluk Almanya'sının I.Dünya Savaşı'nda asla yenilmediğini ve Versailles Antlaşması'nın yalnızca Yahudiler ve sosyalistler ülkelerine ihanet ettikleri için imzalandığını, Almanya'nın teslim olduğunu ve aşağılandığını ifade ediyordu. Bu yerli hainler artık yeni düşmanlardı. Almanya'yı Yeniden Harika Yapmak için elenmeleri gerekiyordu.
Trump'ın Büyük Yalan'ı, Kasım seçiminin ondan çalındığı; önümüzdeki dört yıl boyunca Joe Biden'ın değil, başkanlık hakkının kendisinde olması. Trump'ın oy pusulalarını iptal çağrılarına direnen yargıçlar ve memurlar da dahil olmak üzere bunu farklı gören tüm Amerikalılar, Naziler için sosyalistler ve Yahudiler ne idiyse onlar da öyleydi; yerli düşmanlar.
Bir cumhuriyet için Büyük Yalan, patlayan bir bombadan çok, aşındırıcı bir aside benzer. Yavaş çalışır. Hitler, bir darbe girişimi olan 1923 Birahane Darbesi'nde başarısız oldu ve hapishanede yattı. Daha sonraki birkaç yıl daha başarısızlığı sürdü. Bu arada, Naziler hiçbir seçimde % 37.3'ten fazlasını kazanamadılar. Ancak Hitler yine de 1933'te iktidarı ele geçirdi.
Weimar Cumhuriyeti'nin parçalanması 14 yıl sürmesine rağmen, Roma Cumhuriyeti'nin ölümcül düşüşü bir yüzyıl sürdü. Zengin Romalıların İtalya'nın küçük çiftliklerini satın alıp eski sahiplerini Roma'nın kenar mahallelerindeki sıradan halka dönüştürmeleri ile bugünün Amerika'sı arasındaki benzerlik, eşitsizlikte orantısız bir artıştı. ABD'deki eşdeğeri, Trump'ın "Amerikan katliamı" dediği şeydi.
Bu eşitsizlikle birlikte Roma'nın senatosunda, meclislerinde ve mahkemelerinde yeni süper zenginlerin etkisiyle artan bir şekilde küstah yolsuzluk ortaya çıktı. Bu, popülizmin politik bir tarz olarak yükselmesine yol açtı, çünkü "popülerler" güç kazanmak için doğrudan kalabalıklara başvurdular ve muhafazakar "iyimserler" onlara direndiler. Bugün pek çok popülist gibi, popülerler de - Gracchi (Gracchus) kardeşlerden Julius Caesar'a - genellikle aristokrat üst sınıfın üyeleriydi, ancak iktidarı ele geçirmek için elitizm karşıtlığını alaycı bir şekilde istismar ettiler.
Sonra da şimdi olduğu gibi tabular yıkılmaya devam etti. Roma Forumu ve arka sokaklarda siyasi şiddet olağan hale geldi. Marius ve Sulla'dan başlayarak, lejyonlar cumhuriyetten çok komutanlarına veya karizmatik bireylere sadık olmaya başladılar. Bu durumun Trump'ın Amerika'sında da yaşanabileceği endişesi, kısa bir süre önce yaşayan on savunma bakanının hepsini ordunun seçim anlaşmazlıklarında konuşlandırılmasına karşı bir kamuoyu uyarısı yapmaya sevk etti.
Bir zamanlar yıkılmış tabuların yıkılması zordur. Ve hasarları kümülatiftir. Yalanlar cezasız kalır, şiddet sözlerden eylemlere dönüşür, bağlılıklar ülkeden taraflara ya da bireylere kayar. Yavaş yavaş, cumhuriyet - anayasası, emsalleri ve normları - içi boş hale gelir. Vatandaşlar Cumhuriyet'e inanmayı bırakır.
Bu gerçekleştiğinde, Weimar ve Roma'da olduğu gibi, cumhuriyetler sessizce, hatta bazen gizlice sona erme eğilimindedirler. Hitler, 1919 Weimar anayasasını resmi olarak iptal etme zahmetine girmedi, sadece görmezden geldi. Daha sonra Augustus olarak bilinen Octavian, senato, meclisler ve yargıçlar da dahil olmak üzere Roma cumhuriyetinin tüm ikonografisini korumak için büyük bir gösteri yaptı. Kendisine kral, princeps veya "ilk" demedi. Ama Roma özgürlüğünün sona erdiğini herkes biliyordu.
İyi haber şu ki, Amerikan cumhuriyeti, Roma geçmişinden gelen bu uyarıları tam olarak dikkate alan kurucular tarafından inşa edildi. Bu nedenle Alexander Hamilton, James Madison ve John Jay Federalist Makaleler'i MÖ 509'da Roma monarşisini deviren ve ilk iki cumhuriyetçi konsülden biri olan Publius takma adıyla yazdılar. Bu nedenle, daha sonra Amerikalılar, geçen hafta yağmalanan demokrasi kalelerini (Capitol) Roma'daki benzeri gibi tanımladılar ve ona Roma'nın Capitoline tepesinin adını verdiler.
Onların görüşleri, özyönetim ve özgürlüğün, özenti diktatörlerin iktidar arzusuna karşı sürekli bir çekişme içinde, her neslin onaylaması ve savunması gereken ayrıcalıklar olduğuydu. Anayasanın kontrol ve dengeleri, dolayısıyla vatandaşların "erdem" ya da vatandaşlık görevi olarak adlandırdıkları şey için çabalamaları gerektiğini hatırlatan pek çok şey bu yüzdendi.
Şimdiye kadarki sicili umut verici. Amerikan cumhuriyeti, neredeyse çeyrek bin yıldır hayatta, yani Roma’nın ömrünün yarısı kadar. Ayaklanmalara ve komplolara, bir iç savaşa, çekişmeli seçimlere ve başkanlara yapılan suikastlere dayandı. Ve şimdi kurucuların öngördüğü testle karşı karşıyadır: bir diktatörlük girişimi, ne kadar aptalca olursa olsun.
Weimar Almanlarının ve cumhuriyetçi Romalıların ihmal ettiği şeyleri Amerikalılar şimdi ihmal etmemeli, yapmalı. Büyük Yalan'ı tam da bu şekilde çağırmalı ve onu öldürmeliyiz. Cumhuriyetçi tabuları yeniden kutsallaştırmalı ve tabu yıkıcıları cezalandırmalıyız. Bütün bunlar bizim elimizde. Bu duruma yükselirsek, Amerika'nın cumhuriyeti gerçekten de bu metafordaki kılıca benzeyecektir: “Çekiçle dövüldükçe, ateşte piştikçe, soğuk suya daldırıldıkça” tekrar tekrar güçlenecektir.
Andreas Kluth, 15 Ocak 2021, Bloomberg
(Andreas Kluth, Bloomberg Opinion'da köşe yazarlığı yapmaktadır. Daha önce Handelsblatt Global'de yazı işleri müdürüydü ve Economist'te yazardı. Ayrıca, "Hannibal and Me" adlı kitabın yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 19.01.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.