New Crisis, New Opportunity in Myanmar
"ABD liderliğindeki küresel topluluk, Myanmar'daki Rohingyalar için sürdürülebilir bir gelecek müzakere etmek amacıyla Bangladeş'i güçlendirmelidir."
Myanmar'daki Şubat darbesi, bölgedeki insan hakları açısından trajik bir yenilgidir. Buna rağmen bir fırsat üretmektedir. Washington'daki yeni yönetimle, Rohingya nüfusunu üç yıldan fazla bir süredir yerinden eden mülteci krizini çözme şansı nihayet var.
Ağustos 2017'de yüz binlerce Rohingya Bangladeş'e akın etmeye başladığında, Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina üç seçenekle karşılaştı: Bu perişan insanları Myanmar'a geri göndermek, Myanmar'la askeri bir çatışmaya girmek veya ya da uluslararası toplum kalıcı bir çözüm ararken kaçan insanlara geçici güvenlik sağlamak. Başbakan Hasina, maliyeti yüksek olmasına rağmen en insani yol olan üçüncü seçeneği seçti. Bu seçim, büyük ölçekli bir felaketi önlemeye yardımcı oldu ve bir çözüm bulmanın yolunu açtı. Myanmar'da yaşanan bu yılki darbe, nihayet siyasi bir anlaşmaya varmak için bir fırsat.
Bangladeş, sınırlı alana ve kaynaklara rağmen, şu anda koruma, barınma, yiyecek, sağlık hizmetleri ve eğitim sağlayan kamplarda bir milyondan fazla Rohingya mültecisine ev sahipliği yapıyor. Bu durum en iyi ihtimalle "holding modelinde hayatta kalma" olarak düşünülebilir. Rohingya ve Bangladeş için uzun vadede sürdürülemez. Bangladeş, bu genişleyen mülteci kampıyla ilgilenmek için yaklaşık dört yıldır elinden gelenin en iyisini yaptı, ancak krizi çözmek için daha güçlü uluslararası yardımın zamanı geldi.
Rohingyalar, Bangladeş'e kalıcı olarak yerleşmek için engellerle karşı karşıyadır. Dünyanın en yoğun nüfuslu ülkelerinden biri - Myanmar'dan 14 kat daha yoğun nüfuslu - Bangladeş, dilsel ve kültürel olarak Bangladeşlilerden çok farklı olan mültecileri barındıracak arazi bulma mücadelesi veriyor. Myanmar, Rohingyaların Bangladeş'ten geldiklerini iddia etse de, Rohingyalar modern Bangladeş veya Myanmar'ın ortaya çıkmasından çok önce, yüzlerce yıldır Myanmar'ın Rakhine eyaletinde yaşıyorlar. Genellikle demokratik olmayan ülkede bir azınlık olan Rohingyalar onlarca yıldır korkunç muamele görüyordu. Rohingyaların 1982'den beri Myanmar'da vatandaşlıktan mahrum bırakılması, onlara karşı derinlemesine kökleşmiş bir önyargıyı yansıtıyor. Myanmar'da yaşıyorlar, ancak fiilen vatansızlar, temel haklardan ve korumalardan mahrumlar.
Amerika Birleşik Devletleri'nde 10.000 milden daha uzaktaki Rohingya krizini görselleştirmek zor. Bunu yapmanın bir yolu, Bangladeş'in 58.000 mil kareden daha az bir ölçüde olduğunu- Birleşik Devletler yüzölçümünün yaklaşık % 1.5'i - ve arazinin her yıl sele maruz kaldığını not etmektir. Buna bakmanın bir başka yolu da, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir köşesine koşan 1 milyon çaresiz insanın ne anlama geldiğini sormak ve ardından Bangladeş'teki ek alan ve kaynak kısıtlamaları hakkında düşünmektir. Daha da kaygı verici olan, Myanmar'ın yeni askeri hükümetinin kontrolsüz olması ve herhangi bir yerel kuruma karşı sorumlu olmamasıdır; bu, daha fazla Rohingya'yı Bangladeş'e itebilir. Sadece mülteci kamplarını yönetmek için değil, kalıcı bir geri dönüş ayarlamak için ABD liderliğindeki dengeleyici bir küresel topluluğa ihtiyaç var.
Myanmar oyunundaki yeni oyuncu, eski bir oyuncu: Kurt Campbell, ABD Başkanı Joe Biden'ın Ulusal Güvenlik Konseyi'ndeki Hint-Pasifik uzmanı. Campbell, 2009'dan başlayarak Amerika'nın Myanmar ile ilişkilerini düzenlemek için eski Başkan Barack Obama yönetiminde çalıştı. O zamanlar, şimdi yapabildiği gibi, Myanmar Ordusu'nun Çin sınırındaki isyanlara destek olacağına dair endişelerinin, dış dünyayla, özellikle de ABD'yle angajmana dönüşün yanı sıra demokratik bir seçim denemesiyle hafifletilebileceğini savundu. Rohingya, bölgedeki yapıcı Amerikan angajman paketinin güçlü bir parçası olabilir.
Washington liderliğinde ve Bangladeş ile ortaklaşa kurulan küresel topluluk, Myanmar ile müzakere edilmiş bir çözüm bulmak için ekip oluşturabilir. Bu işbirliğinin acil ve etkili olmasının birkaç nedeni vardır.
Birincisi, böyle bir müzakereyi mümkün kılmak için geçici bir rahatlama sağlayan Bangladeş hükümeti, herhangi bir müzakerede açıkça kritik bir rol oynayabilir. Bangladeş nihai çözümde büyük bir paya sahip. İkincisi, Bangladeş tek başına Myanmar'a yeterince baskı uygulayamaz ve güvenlikleri ve temel hakları güvence altına alınmadan Rohingya'nın Myanmar'a dönüşü imkansızdır. Çaresizlik içinde, bazı Rohingyalılar Malezya ya da Endonezya'ya gitmeyi umarak tehlikeli teknelerle açık denizlere bile açıldılar. Myanmar'da özel koruma alanları olmadan Rohingyalılar anavatanlarına dönerken kendilerini güvende hissetmiyorlar. Dahası, hala Myanmar'da yaşayan 700.000 Arakanlı'nın korunmaya ve dolayısıyla siyasi müzakerelere ve kesin bir anlaşmaya ihtiyacı var. Yeni bir vahşet dalgası olasılığı ile karşı karşıyalar, özellikle de artık doğrudan iktidarı elinde tutan ordudan gelecek bir vahşet dalgasıyla.
Rohingya'nın hakları ve güvenliği için kalıcı bir siyasi düzenleme oluşturmak, şu anda Myanmar'da olan Rohingyaları korumak ve sürülenleri geri çekmek için uluslararası bir çabaya acil ihtiyaç var. Uluslararası toplumdan, özellikle ABD'den alacağı bir uygun yetkilendirme ve destekle Bangladeş, Rohingya için kalıcı bir barış ve gelecek oluşturmada kritik bir rol oynayabilir. Bu masum şiddet kurbanları ne sadece geri püskürtülür ne de göz ardı edilebilir; geri dönmek için güvenli bir eve ihtiyaçları var.
Iqbal Quadir, 09 Mart 2021, Real Clear World
(Iqbal Quadir, Harvard Kennedy School of Government'daki Ash Center'da Kıdemli Araştırmacıdır. Bangladeş'teki Grameenphone'un kurucusudur. İfade edilen görüşler yazarın kendi görüşleridir.)
Seçkin Deniz, 21.03.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.