B-52s in the Middle East
Dünyanın tüm enginliği ve karmaşıklığına rağmen, dikkatim sürekli olarak düşünecek çok şeyin olduğu Orta Doğu'ya çekiliyor. Örneğin, geçen hafta, iki B-52 bombardıman uçağı, Joe Biden'ın Amerika Birleşik Devletleri başkanı olmasından bu yana dördüncü kez Orta Doğu üzerinde uçtu. Washington, geçişlerin bölgedeki istikrarsızlıktan kaynaklandığını, ancak alt metnin çok açık bir şekilde İran'la ilgili olduğunu söyledi.
Bu uçuşlarda bir öncekinden daha sıra dışı olan, ABD Merkez Komutanlığının B-52'lere İsrail, Suudi Arabistan ve Katar'dan destek uçaklarının eşlik ettiğini duyurmasıydı. Bölgede ortaya çıkan siyasi koalisyon hakkında çok konuşuldu, ancak bu daha dikkate değer bir gruplaşmayı temsil ediyor. İsrail, ABD'nin müttefikidir. Suudi Arabistan, insan hakları ihlalleri nedeniyle Biden yönetimi tarafından saldırıya uğradı ve yıllardır İsrail ile işbirliği yapıyor, ancak hala İsrail'i tanımıyor. Katar, Basra Körfezi'nde İran'ın karşısında yer alıyor, herhangi bir Basra Körfezi ülkesi ile arasındaki ilişkilere göre Tahran ile belki de en yakın ilişkilere sahiptir ve İran ile ABD arasında önemli bir aracıdır.
Bu uçuşların amacı İran'ı ABD ile bir çatışmada neler bekleyebileceği konusunda uyarmaksa, muhtemelen düz iniş etkisi yaptı; bu tür uyarılar dördüncü kez yapıldığında etkileri azalır. Rutini tehdit edici göstermek zordur. ABD İran'ı bir kayıtsızlık duygusuyla yatıştırmak istiyorsa, ona birden fazla misyon yardımcı olabilir, ancak ABD hakkında İran'ı kayıtsız hissettiren çok az şey var. Bu yüzden zamanla bu aşırı uçuşlar, statükoyu terk ederler.
İranlılar biraz daha düşmanca davrandılar. Irak'taki ABD üslerine saldırılar düzenlediler veya İran'ın vekil savaşçıları bu saldırıları gerçekleştirdi. İran, Yemen iç savaşında Husi isyancılara önemli destek sağlamaya devam ederken, Lübnan kıyılarında bir İsrail ticaret gemisine de zarar verdiler. Diğer bir deyişle, İranlıların bölgesel politikalarını değiştirmeyi planladıklarına dair hiçbir kanıt yok. Biden yönetiminin İran'la eski Başkan Donald Trump'ın çekildiği nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma sözü, anlaşmaya dönmeyi düşünmeden önce ABD'den tavizler talep eden İran tarafından reddedildi.
İran şimdi baştan çıkarılmayı veya gözünün korkutulmasını reddetme peşinde. Çatışma bölgelerindeki operasyon temposunu sürdürüyor, hatta artırıyor. Biden yönetiminin İran'a hoş bir taviz vereceğini varsaydığı şeyi reddetti ve batısında ortaya çıkan İbrahim koalisyonuna kayıtsız kaldı (veya en azından öyle göründü.) Müzakere açısından bakıldığında, İran'ın antlaşmayı yenilemek istemediği görülüyor çünkü, müzakereler denetimleri yenileyecek ve belki de İran'ın nükleer programının gelişmiş durumunu ortaya çıkaracak. Ya da büyük olasılıkla, bu görüşmelerin yeniden başlaması için aşırı istekli görünmek istemiyor. Olsaydı, pazarlık pozisyonu buharlaşırdı. Biden, anlaşmanın yeniden kurulmasını Başkanlığının önemli bir hedefi haline getirdiğinden, İranlılar bir anlaşma için çaresiz olanın Biden olduğunu hissedebilirler. İran'ın çekip gitmesi hem Trump'ın İran'a bakışını doğrulayacak hem de Biden'ınkini çürütecektir. İzlenmesine izin vermeyi kabul ettiği programını gizlerken esnek görünmemek Biden için siyasi sorunlar yaratabilir, ya da İranlılar böyle düşünüyor.
İran'ın oluşturmaya çalıştığı siyasi ve askeri gerçeklik ve İranlıların sadece gösteri olarak görülen B-52 uçuşlarında gözlerini kırpmadıkları göz önüne alındığında, Biden yönetimi, kararlı bir askeri eylemde bulunmadan pazarlık pozisyonunu güçlendirerek yaklaşımını değiştirmek zorunda kaldı. B-52'lerin uçuşu önemli değildi. İran'ın en büyük iki düşmanı olan İsrail ve Suudi Arabistan da dahil olmak üzere tehdide bazılarını ekledi, ancak çok fazla değil.
İsrail, İran'a saldırmaya istekli görünüyor, ancak kendisini ABD tarafından kısıtlanmış olarak görüyor. İsrail'in saldırmak için ne kadar istekli olduğundan emin değilim, çünkü askeri eylemler başarısız olabilir ve başarısızlık İsrail'in tehdidinin güvenilirliğini zayıflatabilir. Eşlik eden ABD bombardıman uçakları, İsrail'in serbest bırakılma olasılığını artıracak gibi görünüyor. Suudilerin varlığı, İran'a, İran Körfezi'nin batısındaki izolasyonunu ve tek başına durması gerçeğini gösteriyor; eğer Rusya'nın risk alma iştahı yoksa. Ancak görevin en önemli bileşeni Katar'dı. Katar, İran'la çok daha dostane ve ABD-İran müzakerelerinde bir muhatap. Katar'ın uçuşa katılma konusundaki istekliliği, Katar'ın İran'ın esnekliği ve bir kırılma olasılığından duyduğu hoşnutsuzluğa işaret ediyor.
Jeopolitik sinyaller üzerinde ısrar edilirse, tüm bunlar İran'ın pozisyonunu değiştirebilir ve nükleer anlaşmanın restorasyonunun habercisi olabilir. Ancak jeopolitik hem daha basit hem de karmaşıktır. İran'ın öncelikli hedefleri, ekonomisini eski haline getirmek ve Batı'dan gelecek bir saldırıyı önlemektir. Irak'ın bir tehdit oluşturmaya muktedir olmadığından emin olmalı ve bu nedenle orada istikrarsızlığı sürdürmek için elinden geleni yapmalı ya da en azından ABD'nin bölgede seçtiği gibi hareket edebileceği güvenli bir üssü reddetmelidir. İran, Irak'ı yalnız bırakamaz, Yemen'deki ve başka yerlerdeki müttefiklerini de terk edemez. Gerçek bölgesel gücü göstermek, güvenliğinin temelidir. Halkına zayıf görünmeyi göze alamaz, ancak Batı'nın yaptırımlarına maruz kalmaya da devam edemez.
ABD'nin jeopolitik bakış açısından İran, Çin gibi yerlerde çıkarlarını etkileyemeyen küçük bir oyuncu. Siyasi bir bakış açısından, bu küçük jeopolitik mesele, Biden'ın Trump'ın politikasına saldırmasıyla büyük bir sorun haline geldi. İran, Amerika Birleşik Devletleri için göreceli önemini biliyor ve bu ona bir güvenlik hissi veriyor. Siyasi olarak, İran'a karşı aşırı agresif bir politika uygulayan Trump'a saldıran Biden'ın, Suudi Arabistan gibi insan hakları ihlalinde bulunanlar da dahil olmak üzere Orta Doğu'daki diğer müttefiklerini sıraya koyarak bir B-52 kampanyasını takip edemeyeceğini biliyor.
Bu, İran'ın kaldırması gereken ve Amerika'nın ana kaldıracı olan yaptırımlar dışında iyi bir konumda olduğu anlamına geliyor. Trump'ın pozisyonu, yaptırımlar uygulamak ve İran'ın kendi suyunu çekmesine izin vermekti. Uçuş hareketleri İran'ı hızla esnek olmaya zorlamadıkça - ki bence etmeyecekler - Biden'ın seçenekleri Trump'ınkiyle aynı: İran'ın çöküp çeökmediğini görmek için yaptırımları arttırmalı. Bu Washington için düşük risktir, Tahran için varoluşsal.
Ve böylece garip kaçış beni jeopolitik gerçekliğin güç duygusu ve ona karşı hareket etmenin zorluğu ile baş başa bırakıyor. Birçok siyasi lider bu anla karşılaşır. Ülkeleri savaşmadan parçalamak zordur ve İran ne Trump ne de Biden için savaşmaya değmez.
George Friedman, 9 Mart 2021, Geopolitical Futures
(George Friedman, uluslararası ilişkiler konusunda uluslararası tanınmış bir jeopolitik tahminci ve stratejist ve Geopolitical Futures'ın kurucusu ve başkanıdır. ABD ve denizaşırı ülkelerde askeri ve devlet kuruluşlarına brifing veren, uluslararası ilişkiler, dış politika ve büyük medyada istihbarat konusunda uzman olan, Mayıs 2015'e kadar yaklaşık 20 yıl boyunca (Gölge CIA) Stratfor'un CEO'luğunu ve başkanlığını yapmıştır.)
Seçkin Deniz, 28.03.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.