Netanyahu Was Involved in Saudi-U.S. Campaign to Undermine Jordan's King Abdullah, Report Says
"David Ignatius Washington Post'ta, Ürdün kralına yönelik olduğu iddia edilen Nisan darbe girişiminin ABD, Suudi ve İsrail'in Ürdün Kralı'ın Kudüs'ün kutsal bölgelerindeki konumunu baltalama çabalarıyla bağlantılı olduğunu yazıyor."
Başbakan Benjamin Netanyahu, son üç yılda Ürdün'e yönelik Suudi ve ABD baskı kampanyasına dahil oldu. Washington Post'un (11 Haziran 2021) Cuma günü bildirdiğine göre, Netanyahu yapılan diğer şeylerin yanı sıra ülkenin Kralı II. Abdullah'ın itibarsızlaştırmaya çalıştı.
Ürdün Kralı II. Abdullah, Aralık ayında Ürdün'ün Amman kentinde düzenlenen 19. Parlamentonun olağan dışı oturumunun açılışı sırasında bir konuşma yapıyor. Kredi bilgileri: Yousef Allan,AP
Yazılanlar, köşe yazarı David Ignatius'un eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Orta Doğu politikası hakkında bilgi sahibi olan mevcut ve eski yetkililerle yaptığı tartışmalara dayanıyor. Trump'ın "Yüzyılın Anlaşması" Orta Doğu barış planı çerçevesinde, Netanyahu ve Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Salman'ın desteğiyle Abdullah'ın Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın koruyucusu olarak değerli rolünü baltalamaya çalışmak olduğunu söyleyen Ürdün kralıyla yakın bağları olan bir ABD kaynağına atıfta bulunuyor.
Trump'ın planı, Prens Muhammed'le güçlü bağları bulunan danışmanı Jared Kushner tarafından yönetildi. Ignatius'a göre, Kushner'in planın Suudi Arabistan ve diğer Arap devletleri tarafından destekleneceğine dair rüyası, Londra merkezli Suudi avukat Malik Dahlan tarafından Haaretz'de yazılan bir makale ile desteklenmiş olabilir.
Dahlan, Temmuz 2019'da yayınlanan "Bir Suudi'nin Kushner'e tavsiyesi: barış planınız feci başarısızlığı nasıl önleyebilir" başlıklı yazısında Kushner'in planı başarısız olursa, "[Suudi destekli] Arap Barış Girişimi'ni onunla birlikte çökmesi ve barışa yönelik tüm yeni bölgesel ivmeyi sona erdirmesi muhtemel. Bu bir felaket olur." dedi.
Ancak Trump yönetiminin planı nasıl başarılı olabilir? Dahlan, "Kudüs'ün yönetimi konusunda bir anlaşmayla başlamayı öneriyorum" diye yazıyor. "Bu 'merkezden-dışa' yaklaşım, bölgede kalıcı bir barışın temelleri olarak anlaşmazlığın merkezi sorununa bir çözüm arayacaktır. Bu ilk Kudüs yaklaşımı, tesadüfen Mekke ve Medine için de önerdiğim 'bütünleştirici uluslararasılaşma' fikrini içerecektir."
Eski bir CIA yetkilisine göre Abdullah, Kushner'ın gözünden düştü ve Trump, kralın barış sürecini engellediğine inanmaya başladı. Ignatius, ABD başkanı, Suudi veliaht prensi ve Netanyahu'nun Abdullah'ı tahttan indirmeye çalışmadıklarını, aksine onun konumunu zayıflatmaya ve düşmanlarını desteklemeye çalıştıklarını yazıyor.
Örneğin, kralın üvey kardeşi Prens Hamza'nın iddia edilen darbe girişimi sonrasında Nisan ayında tutuklanması, Washington ve Riyad'ın Amman'a yönelik baskı kampanyasıyla bağlantılıydı.
Hamza, iki işbirlikçi ile birlikte tutuklandı: Planlama bakanı ve kraliyet mahkemesi başkanı olarak görev yapan Prens Muhammed ile yakın bağları olan Ürdünlü Bassem Awadallah ve kralın kuzeni Sharif Hassan bin Zaid.
Rapor, eski bir Batılı istihbarat yetkilisi tarafından sağlanan ve tutuklanan üç adamın teknik olarak kralı devirmeyi planlamadığını söyleyen Ürdün istihbarat belgesine göre, yetkili, planın kralı devirmekten ziyade, "Ürdün'ün istikrarını tehdit etme ve isyana teşvik etme girişimi" olduğunu söylüyor.
İstihbarat raporu, Awadallah'ın "Yüzyılın Anlaşması'nı teşvik etmek ve Ürdün'ün konumunu ve Kral'ın Filistin ile ilgili koruyucu konumunu ve Kudüs'teki İslam ve Hıristiyan kutsal mekanlarındaki Haşimi Vesayetini zayıflatmak için çalıştığını" ekliyor.
Ignatius, Mossad ve Şin Bet güvenlik servisi temsilcilerinin Kral Abdullah'la bizzat temasa geçerek kendisine örgütlerinin komploda yer almadığını söylediğini yazıyor. Özel mesajları okuyan bir ABD istihbarat yetkilisi, "biz değil", daha çok örgütlerin üstünde biri olduğunu ilettiklerini söyledi; Ignatius'un söylediği şey, Netanyahu'ya işaret ediyor.
Trump'ın barış anlaşması, İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Sudan ve Fas ile normalleşme anlaşmaları olan Abraham Anlaşmalarının imzalanmasına yol açtı. Trump ve Kushner, İsrail ve Suudi Arabistan arasında benzer bir anlaşmaya varmaya çalıştı. Bunun için uzun zamandır ABD'nin müttefiki olan Ürdün kralına baskı yaptılar.
Ignatius, Trump 2017'de Başkan olduğunda Kral Abdullah'ın 2015'ten beri Prens Muhammed tarafından yönetilen Suudi Arabistan'ın gücünün Ürdün'ün etkisini baltalayacağından korkmaya başladığını yazıyor. O Mayıs ayında Trump, İsrail'deki ABD Büyükelçiliğinin Tel Aviv'den Kudüs'e taşınacağını duyurdu.
Ürdün kralı bu kararı protesto etti ve onun bu tutumu, krallığın ekonomisi kötüleştiği için bir ay sonra Amman'da patlak veren hükümet karşıtı protestoların ortaya çıkmasına neden oldu. Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri krala yardım etmek için gönüllü oldular ve 2,5 milyar dolarlık acil yardım sözü verdiler. Ürdün, bu paranın çoğunun hala ülkeye gitmediğini iddia ediyor.
Kushner, bu ekonomik yardımın Ürdün ve Filistin yönetimlerini Ortadoğu planını desteklemeye ikna edeceğini umuyordu. Bir yıl sonra, Haziran 2019'da Bahreyn'deki "Refah için Barış" konferansında Trump yönetiminin Orta Doğu için ekonomik önerilerini sundu.
O yılın Mart ayında Abdullah Beyaz Saray'a gitti ve Ortadoğu planı hakkında bilgi aldı. O ay bu hususta sert açıklamalar yaptı ve Ürdün'ün Kudüs'ün kutsal yerleri üzerindeki otoritesinden asla vazgeçmeyeceğini vurguladı.
Kral Abdullah'ın ay sonunda Washington'a gitmesi ve Başkan Joe Biden ile görüşmesi bekleniyor.
Haaretz, 12 Haz 2021
Seçkin Deniz, 20.06.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.