Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Çin'de ABD tarafından finanse edilen koronavirüs araştırmalarıyla ilgili 900 sayfadan fazla materyal, The Intercept tarafından açılan FOIA (Bilgi özgürlüğü yasası) davasının ardından serbest bırakıldı.
Çin'in merkezi Hubei eyaletindeki Wuhan'daki Wuhan Viroloji Enstitüsü, 3 Şubat 2021. Fotoğraf: Getty Images, Hector Retamal/AFP
Yeni yayınlanan belgeler, Çin'deki Wuhan Viroloji Enstitüsü'nde çeşitli koronavirüs türleri hakkında ABD tarafından finanse edilen araştırmaların ayrıntılarını sağlıyor. Intercept, Çin laboratuvarında yarasa koronavirüs araştırmalarını finanse etmek için federal parayı kullanan ABD merkezli bir sağlık kuruluşu olan EcoHealth Alliance'ın çalışmalarını detaylandıran 900 sayfadan fazla belge elde etti.
Belgeler hazinesi, Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü tarafından finanse edilen daha önce yayınlanmamış iki hibe teklifinin yanı sıra, pandeminin kökenlerine yönelik artan ilgi nedeniyle dikkatle incelenen EcoHealth Alliance'ın araştırmasıyla ilgili proje güncellemelerini içeriyor.
Belgeler, The Intercept tarafından Ulusal Sağlık Enstitüleri aleyhine devam eden Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası davasıyla bağlantılı olarak yayınlandı. Intercept, tüm belgeleri halka açık hale getiriyor.
Covid-19'un kökenlerini araştıran ABD Bilme Hakkı'nın yönetici direktörü Gary Ruskin, "Bu, mevcut pandemiye yol açmış olabilen yüksek riskli araştırmaya giden bir yol haritasıdır" dedi.
“Yarasa Coronavirüsünün Ortaya Çıkma Riskini Anlamak” başlıklı hibelerden biri, EcoHealth Alliance Başkanı Peter Daszak tarafından yeni koronavirüslere yönelik binlerce yarasa örneğini taramak için yürütülen iddialı bir çabanın ana hatlarını çiziyor. Araştırma ayrıca canlı hayvanlarla çalışan insanları taramayı da içeriyordu.
Belgeler, insanlaştırılmış farelerle önemli deneysel çalışmaların daha önce varsayıldığı gibi Wuhan Viroloji Enstitüsü'nde değil, Wuhan Üniversitesi Hayvan Deneyleri Merkezi'ndeki biyogüvenlik seviye 3 laboratuvarında yürütüldüğü gerçeği de dahil olmak üzere Wuhan'daki araştırma hakkında kritik ayrıntılar içeriyor. Belgeler, Daszak'ın agresif bir şekilde reddettiği bir fikir olan pandeminin bir laboratuvar kazasında başlamış olabileceği teorisi hakkında ek sorular ortaya koyuyor.
Yarasa koronavirüsü hibesi, EcoHealth Alliance'a, Wuhan Viroloji Enstitüsü'nün kısmen insanları enfekte etmesi muhtemel yarasa koronavirüslerini tanımlamak ve değiştirmek için kullandığı 599.000 dolar dahil olmak üzere toplam 3.1 milyon dolar sağladı. Pandemiden önce bile, birçok bilim insanı bu tür deneylerle ilgili potansiyel tehlikeler konusunda endişeliydi. Hibe teklifi, bu tehlikelerden bazılarını kabul ediyor: "Saha çalışması, yüksek yarasa yoğunluğuna sahip mağaralarda çalışırken ve dışkı tozunun solunma potansiyeli mevcutken, SARS veya diğer CoV'lere en yüksek maruz kalma riskini içermektedir."
Broad Enstitüsü'nde moleküler biyolog olan Alina Chan, belgelerin EcoHealth Alliance'ın laboratuvar sızıntısı teorisini ciddiye almak için nedenleri ortaya koyduğunu söyledi. “Bu teklifte aslında bu işin ne kadar riskli olduğunu bildiklerini belirtiyorlar. Chan, potansiyel olarak (yarasalar tarafından) ısırılmış olabilecek insanlar hakkında konuşmaya devam ediyor ve ısırılan herkesin kayıtlarını tutuyorlar” dedi. “EcoHealth'in bu konuda kayıtları var mı? Ve yoksa, araştırmayla ilgili bir kazayı nasıl göz ardı edebilirler?”
Rutgers Üniversitesi'nde moleküler biyolog olan Richard Ebright'a göre belgeler, yeni virüslerin yaratılması da dahil olmak üzere Wuhan'da yapılan araştırma hakkında kritik bilgiler içeriyor. Ebright, belgeleri inceledikten sonra The Intercept'e şöyle yazdı: "Yaptıkları virüsler, hücrelerinde insan tipi reseptörler gösterecek şekilde tasarlanmış fareleri enfekte etme yetenekleri açısından test edildi."
Ebright, belgelerin iki farklı yeni tip koronavirüsün insanlaştırılmış fareleri enfekte edebildiğini açıkça ortaya koyduğunu söyledi. Orta Doğu Solunum Sendromu'na neden olan virüse atıfta bulunan Ebright, "SARS ile ilgili koronavirüs üzerinde çalışırken, aynı zamanda MERS ile ilgili koronavirüs üzerinde de paralel bir proje yürütüyorlardı" diyor.
EcoHealth Alliance iletişim müdürü Robert Kessler, hibe materyalleri hakkında soru sorulduğunda şöyle diyor: “Araştırma yapmak için hibe başvurusunda bulunduk. İlgili kurumlar bunu önemli bir araştırma olarak gördüler ve finanse ettiler. Bu yüzden söylenecek çok şey var mı bilmiyorum.”
Hibe başlangıçta beş yıllık bir süre için verildi; 2014'ten 2019'a. Finansman 2019'da yenilendi, ancak Nisan 2020'de Trump yönetimi tarafından askıya alındı.
Covid-19'a neden olan SARS-CoV-2'nin en yakın akrabasının yarasalarda bulunan bir virüs olması, hayvanları pandeminin kökenini anlama çabalarının odak noktası haline getiriyor. Virüsün insanlara tam olarak nasıl geçtiği hararetli tartışmaların konusu.
Birçok bilim insanı bunun doğal bir yayılma olduğuna inanıyor, yani bu; virüsün pazarda veya insanların ve hayvanların yakın temas halinde olduğu kırsal alanlar gibi bir ortamda insanlara geçtiği anlamına geliyor. Bu arada, virüsün laboratuvar kaynaklı olduğundan şüphelenen biyogüvenlik uzmanları ve internet dedektifleri, bir yıldan fazla bir süre boyunca kamuya açık bilgileri ve kıyıda köşede kalmış bilimsel yayınları gözden geçirerek konu hakkındaki cevapları aradılar.
Geçtiğimiz birkaç ay içinde, Mayıs ayında istihbarat topluluğuna konuyu incelemelerini emreden Başkan Joe Biden gibi, önde gelen bilim adamları da pandeminin kökenleri hakkında daha derin bir soruşturma çağrısında bulundular. 27 Ağustos'ta Biden, istihbarat soruşturmasının sonuçsuz kaldığını açıkladı.
Biden, Çin'i kritik verileri yayınlamamakla suçladı, ancak ABD hükümeti de bilgi vermekte yavaş kalmıştı. Intercept’in belgeleri ilk olarak talep etmiş olduğu tarih Eylül 2020 idi.
Laboratuar sızıntısının kökeni teorisinin araştırılması çağrısında bulunan Chan şöyle diyor:
"Keşke bu belge 2020'nin başlarında yayınlansaydı. EcoHealth Alliance tarafından sunulan güvenilir bir belgede tüm bilgilerin tek bir yerde, doğrudan şeffaf olarak bulunması, her şeyi büyük ölçüde değiştirirdi.”
"Güneydoğu Asya'nın Gelişen Bulaşıcı Hastalık Sıcak Noktalarında Zoonotik Virüsün Ortaya Çıkma Riskini Anlamak" konusundaki ikinci bir hibe, Ağustos 2020'de verildi ve süresi 2025'e kadar uzatıldı. 2019'da yazılan teklif, genellikle ileri görüşlü görünüyor, “Acil bir bulaşıcı hastalık” salgını olması durumunda Asya'daki kaynakların artırılması ve dağıtımına odaklanarak, Çin’i “Gelişen Bulaşıcı Hastalıklar için en sıcak nokta” olarak tanımlıyor.
Sharon Lerner , Mara Hvistendahl, 7 Eylül 2021, The Intercept
(Sharon Lerner, The Intercept'te sağlık, bilim ve çevre konularını kapsayan bir Araştırmacı Muhabirdir. Çalışmaları, kurumsal kirliliğin sıradan Amerikalıları nasıl etkilediğine ve çevresel düzenleme sürecindeki başarısızlıklara odaklanmaktadır. Mara Hvistendahl, ulusal güvenlik ve teknoloji hakkında yazıyor. The Intercept'e katılmadan önce, New America'da Ulusal Araştırma Görevlisi ve Çin Bilim Bürosu şefiydi. Yazıları ayrıca The Atlantic, The Economist ve Wired'da yer aldı ve BBC, CBS, MSNBC ve NPR'de yorumcu olarak yer aldı. Mara, endüstriyel casusluğu içeren bir FBI karşı istihbarat soruşturması üzerine “Bilim Adamı ve Casus”un ve Pulitzer Ödülü ve Los Angeles Kitap Ödülü için finalist olan “Doğal Olmayan Seçilim”in yazarıdır.)
Tamer Güner, 10.09.2021, Sonsuz Ark, Stratejik Araştırma, Çeviri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.