Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, The Guardian yazarı Stuart Jeffries'a aittir ve 30 Eylül 2021 Perşembe günü vizyona girecek olan 007 James Bond filmlerinin sonuncusu olan It’s No Time to Die (Ölmek için Zaman Yok)'a odaklanarak, Bond filmleri ile Birleşik Krallık'ın dünya siyasetindeki istihbarat etkisi arasında bir bağ kuruyor ve yeni filmde 'güzel kadınları' yatağa atmakla ünlü Bond'un tahtını beyaz olmayan bir kadının aldığını, bunun da değişen algılarla doğrudan ilgisi olduğunu iddia ediyor. "Bond markası Brexit'ten sonra hayatta kalabilir mi?" gibi ilginç bir eleştiri içeren bu analizin keyifle okunacağını umuyoruz.
It’s No Time to Die: but is it time to revoke James Bond’s licence to kill?
"007, 1960'larda savaş sonrası kemer sıkma politikalarına karşı göz alıcı bir panzehirdi, ancak şimdi kahraman olmaktan çok gülünç. Bond markası Brexit'ten sonra hayatta kalabilir mi?"
"Bu kahrolası kadınlar,” dedi James Bond, "Bir adamın işini yapabileceklerini kim düşündü? Neden evde kalıp tencere ve tavalarına bakamıyorlar, kıyafetlerine ve dedikodularına bağlı kalamıyorlar ve erkeklerin işini erkeklere bırakmıyorlar?”
Ian Fleming, bunu, 1953'te casusunun ilk macerası olan Casino Royale'de, devam etmek istediği gibi başlayarak yazdı. Beş yıl sonra yayınlanan Dr No, Bond ve Honeychile Rider'ın adını taşıyan kötü dehanın ininde hapsedildiklerini görüyordu.
"Tatlım, sana şaplak atmadan önce şu banyoya gir." diyordu Bond ve Rider itaatkar bir şekilde söylediklerini yapıyordu. "Kışkırtıcı bir şekilde dedi ki: 'Beni yıkamak zorundasın, ne yapacağımı bilmiyorum. Bana göstermelisin.'"
Cinsel politika… Sean Connery ile Ursula, 1962 yapımı Dr No. filminde
Eski kadın düşmanı, neredeyse 70 yıl sonra ve çocuksu projeksiyonlarıyla, sonunda uzun zamandır hak ettiği cezayı alıyor; sembolik olarak hadım ediliyor. Çok gecikmeli Bond filmi Ölmek İçin Zaman Yok'ta, yeni 007 (İngiliz aktör Lashana Lynch tarafından oynanan Nomi) eskisine şöyle diyor: "Dünya ilerledi, Komutan Bond." Daniel Craig'in Bond'u izne ayrılırken, Nomi MI6'da onun yerine geçiyor ve bu süreçte öldürme lisansını da alıyor.
Doğru, Ölmek İçin Zaman Yok'un konusu mikrodalgada hokum (Seçkin Deniz'in Notu: Hokum, Amerikan blues müziğinin belirli bir şarkı türüdür; cinsel innuendos yapmak için genişletilmiş analojiler veya örtülü terimler kullanan mizahi bir şarkıdır). Bond, Rami Malek'in doğu Avrupa aksanıyla ve Phantom of the Opera maskeli uber-kötü bir adam olan Safin'i yenmek için emekliliğinden ayrılarak geri dönüyor. Yeni olan şu ki Bond, bir zamanlar inanılmaz bir hızla yatağa atlamakla görevlendirilen türden bir kadın için artık ikinci keman (destekleyici bir rol oynayan kişi). Nomi, Bond'a acımasızca, "Yoluma çıkarsan dizine bir kurşun sıkarım," diyor: "İşe yarar." Bunun anlamı açıktır: İngiliz istihbaratına artık en iyi hizmet, solgun, erkek ve bayat eski bir devlet okulu çocuğu tarafından değil, tahmin edilebileceği gibi, çoraplı bir Beretta'dan daha fazla ateş gücüne sahip beyaz olmayan genç bir kadın tarafından sağlanıyor. (Kim bilir, Nomi bir soyadı bile alabilir.) Ve haklı: dünya değişti ve Bond artık amaca uygun olmayabilir.
Bond, Sean Egan'ın James Bond: The Secret History'de belirttiği gibi, soğuk savaşın bir eseridir: “İngiltere imparatorluğu, İngiltere'nin dünya casusluk sahnesinde önemli bir oyuncu olabileceği fikrini makul kılacak kadar sağlamdı.” Bond, ilk yıllarında kasvetli zamanların göz alıcı bir panzehiriydi. Britanya, savaş sonrası kemer sıkma politikasından imparatorluğunun ufukta kaybolduğunu görmek için çıkıyordu. Toz yumurta ve Spam ile geçinen gri bir ulus için, bu haydut erkeğin hayattaki daha ince şeyleri – titizlikle hazırlanmış martiniler, süper şarjlı bir Bentley, kıtalararası leg-over – yetiştirmesi, Britanya'nın hala dalgalara hükmedebileceğini ve kurallardan feragat edebileceğini gösterecekti.
1960'lara gelindiğinde Fleming, soğuk savaşın yakında sona ereceğini düşündü ve markasının modasının geçmemesini sağlamak için yeni bir düşman tasarladı. Donald Pleasence'ın kedi okşayan megaloman tuhaf adamı Ernst Stavro Blofeld'in ekranda ön plana çıkardığı kötü niyetli çete Spectre, Bond'un rakibi olarak Sovyet karşı casusluk örgütü Smersh'in yerini aldı. Bu değişim, franchise'ı jeopolitik inandırıcılığın yükünden kurtardı ve geleceğin medeniyetler çatışmasını, dünyayı fidye için tehdit eden nükleer bombalar dizisi olarak hayal etmesine neden oldu.
Yeni düşman … Donald Pleasence, 1967'de You Only Live Twice'da Blofeld rolünde.
Bond'un yeni bir düşmanı vardı ama yeni bir siyaseti yoktu. Womankind, Roald Dahl'ın You Only Live Twice senaryosunda dile getirdiği bir düşünce olan cinsel bir smörgåsbord'a indirgendi. “Çinli kızların tadı diğerlerinden neden bu kadar farklı?” Sean Connery'den yansıyan Bond, Tsai Chen'in canlandırdığı Ling'e olan aşkı için şunları söylüyor: “Pekin ördeği gibi, Rus havyarından farklıdır. Ama ikisini de seviyorum." Lezbiyenlere karşı tutumu daha açıktı: ya öldürüleceklerdi (Rosa Klebb) ya da “tedavi edileceklerdi” (Pussy Galore).
Ancak 007'nin ırkçı, cinsiyetçi, homofobik ve giderek daha aptalca olması önemli değildi. Beatles ve sallanan Londra ile birlikte, franchise İngiltere'nin en iyi yumuşak güç kaynaklarından biri haline gelmişti. The Cultural Life of James Bond: Specters of 007'deki Jaap Verheul'a göre, franchise esas olarak 1950'lerde bir İngiliz meselesiydi, romanlar esas olarak alt-orta sınıf erkekler tarafından okunuyordu. Bu, 1960'larda markayı küresel hale getiren ilk dört Bond filmiyle değişti. Goldfinger bu açıdan özellikle önemliydi, kısmen ABD'de kuruldu ve böylece ABD pazarını yalnızca Beatles paralelinde değiştirdi. Aslında Beatlemania ve Bondmania el ele gitti: Elini Tutmak İstiyorum 1964'te Fab Four'un ilk 1 Numaralı ABD'lisi olurken, aynı yıl Goldfinger ilk iki haftasında 3 milyon dolarlık (2,1 milyon sterlin) bütçesini telafi etti. Dünya çapında 46 milyon dolar hasılat elde etti ve bir noktada tüm zamanların en hızlı hasılat yapan filmi oldu. O yıl en çok satan oyuncak Bond'un Aston Martin DB5'iydi.
Marka yükseltme… Goldfinger'da Connery ve Shirley Eaton.
Ancak Simon Winder'ın The Man Who Saved Britain: A Personal Journey into the Disturbing World of James Bond adlı kitabında ortaya koyduğu tüm bu küresel hakimiyette ilginç bir ironi vardı. Franchise küreselleştikçe, yabancıların vücut sayısı da buna göre artıyordu. Winder, "1960'lar ilerledikçe," diye yazdı, "Bond'un yabancıları sakatlama ve öldürme yeteneği, geleneksel dünya resmi ürkütücü bir hızla değişen milyonlarca küstah ve kafası karışmış insan için büyük bir teselli oldu." O zamana kadar Bond, “herhangi birine zarar verebilecek hemen hemen tek İngiliz vatandaşıydı”.
Bond için yapılması gereken Rosa Klebb'in ayakkabı bıçağı değil, zamandı. Roger Moore ve Pierce Brosnan gibi Bondlardan sonra Sean Connery Bond'u kahramanlıkla şımartılan kalitedeki hayranlar için bile her zaman biraz gülünç olmuştu.1990'lara gelindiğinde, Mike Myers'ın Austin Powers filmleri bu aptallığı açıkça ortaya koydu (Alotta Fagina, Ivana Humpalot), ardından Rowan Atkinson'ın parodisi Johnny English geldi, Simpsons hayranlarının favorisi Dr No-like düşmanı Hank Scorpio'yu tanıttı. ("Homer - en sevmediğiniz ülke hangisi, İtalya mı Fransa mı?" "Fransa" diye yanıtlar Homer. "Kimse İtalya demez," diye kıkırdar Akrep, uğursuzca bir düğmeye basarak.)
Parodi … Austin Powers: Beni Seven Casus, 1999.
Jack Bauer, Jason Bourne ve Jack Reacher gibi savunmasız ama zorlu 21. yüzyıl aksiyon kahramanlarının yükselişiyle, Bond serisini 2006'da yenilemek hassas bir işti. Daniel Craig, Casino Royale yayınlanmadan önce, bana, “Bir şeyin bu kadar parodisi yapıldıysa, bunun bir nedeni vardır” demişti.
Bu film Bond'u yeniden çekici kılıyordu: Daha sert ve daha ciddiydi ama aynı zamanda sempatikti: bir yetim, gerçekçi kadınlarla gerçek aşk yaşayabilecek gibi görünen ve Judi Dench'in reisi M.
Craig'in Bond'u ve Kraliçe 2012 açılış töreni için Olimpiyat Stadı'na paraşütle girdiklerinde (iki dublör de - sigorta primleri ulusal borcu üç katına çıkaracaktı), bu sembolik bir andı.
Her ikisi de tartışmalı bir şekilde tarihsel faydalarını aşmış olan ve Britanya gerçekten eşitlikçi ve çeşitli bir yönetim biçimi olarak ortaya çıktığında kesinlikle ortadan kalkacak olan iki markaydı, NHS kadar, ülkeyi olduğu gibi göstermek için değil, mantıksız bir şekilde olacağı gibi simgelemek için yapılmıştı..
Bir sonraki Bond filmi Skyfall, 007 serisinde şimdiye kadarki en büyük hasılat yapan kısım oldu. Forbes'a göre Bond filmleri dünya çapında 7 milyar dolardan (5.06 milyar sterlin) fazla hasılat yaparak Marvel ve Star Wars'ın ardından tüm zamanların en yüksek hasılat yapan üçüncü franchise'ı idi. British Council'ın eski sanat direktörü Kate Arthurs, Bond'un yanı sıra Shakespeare, Premier Lig, kraliyet ailesi, BBC ve İngiliz dilinin Birleşik Krallık'ın Fransa'yı İngiltere'de 2018 Soft Power 30 Endeksi'nde zirveye taşımasının nedenleri arasında göstermişti. Bir tahmine göre, Dünya'daki her beş kişiden birinin bir Bond filmi izlemiş ve diğer %80'in çoğu, hâlâ adamın martinilerini karıştırılmış değil, çalkalanmış olarak sevdiğini biliyor.
Büyük zaman… Daniel Craig, 2012'deki Skyfall'da James Bond rolünde.
Kraliçe'(HRH) nin düşüşünün ve onun smokinli yaltakçısının, İngiliz siyasetinde gelecek olanın bir işareti olduğu, aynı arsız vatanseverliğe ve bedelini on yıllarca ödeyeceğimiz hayalleri körükleyen İngiliz istisnacılığındaki ısrarına sahip olduğu tartışılabilir. Şimdi 25. Bond filmi garip yeni bir dünyaya geliyor. 1953'te İngiltere'nin hâlâ bir imparatorluğu vardı. 2015 yılında, son film olan Spectre vizyona girdiğinde, biz hala AB'deydik. Bugün postkolonyal, Brexit sonrası Britanya jeopolitik bir hiçliktir: Avrupa'da dostsuz, ABD'ye tutunmuş ve son zamanlarda bir posta pulu anlaşmazlığı dolayısıyla, Hint Okyanusu'nda, bütün saygımla, Mauritius adlı bir nokta tarafından küçük düşürülmüştür.
James Bond, eski kokteyle yeni bir dokunuşla Britanya'yı temsil etmeye devam edebilir mi, yoksa franchise sonlandırılmalı mı? Kesinlikle bu Bond, gamlı dizi ve diğer fiziksel eksiklikleri ile ikincisini öneriyor: köprülerden inmek ve kendisinden 30 yaş küçük Johnny Foreigners ile burun buruna gitmek, sonunda onun ötesinde olabilir.
Daniel Craig'in öldürme yetkisinin kalıcı olarak Lynch'in Nomi'si, hatta 31 yaşındaki Bridgerton'ın kalbinin attığı ve söylentilere göre Bond'un diğer varisi olarak gösterilen Regé-Jean Page tarafından devralınması iyi bir şey olabilir. Yine de, çok uzun süre takılarak başkaları için fırsatları engelleyen yaşlı bir beyaz adamdan daha fazla İngiliz ne olabilir?
Ölmek İçin Zaman Yok Perşembe (30 Eylül 2021) gününden itibaren sinemalarda.
Stuart Jeffries, 25 Eyl 2021, The Guardian
Seçkin Deniz, 30.09.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.