Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
If China Attacks Taiwan, What Will Europe Do?
"Çin'in Tayvan'a saldırması durumunda alınacak herhangi bir kararın, Avrupa'nın önümüzdeki on yıllar boyunca dünyadaki yerini belirlemesi muhtemeldir."
Aşağıdaki senaryoyu hayal ediniz: 10 Nisan 2024, saat 2: 30'da Hollanda Başbakanı Mark Rutte, ABD'den gelen acil bir talebi görüşmek üzere kabinesini topladı. Yıllarca süren provokasyonlardan sonra Başkan Xi Jinping harekete geçti: Çin Tayvan'a saldırıyor. Başkan Joe Biden, Taipei'yi destekliyor ve ABD Yedinci Filosunu Tayvan Boğazı'na gönderiyor.
Riskler büyüktür. Durum, 1996'da Bill Clinton'ın Çin'i caydırmak için o zamanlar ABD askeri egemenliğinin sembolü olan iki uçak gemisi savaş grubuna Tayvan Boğazı'ndan geçmesini emrettiği krizden farklı. Pekin kenardan izlemekten başka bir şey yapamadı. Bu sefer Çin, ABD uçak gemilerini batırmakla tehdit eden sofistike füze cephaneliği ile bir iç saha avantajına sahip.
Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Devletler, Birleşik Krallık ve Avustralya arasındaki üç yıllık savunma anlaşması olan AUKUS Paktı'nı yürürlüğe koyuyor. Biden, İngiliz uçak gemisi grubundan nispeten düşük riskli bir operasyon yürütmesini istiyor: Çin'in petrol arzını ve ticaretini kısmak için Malacca Boğazı'nın abluka altına alınması. Hollanda hava savunma fırkateyni Zr.Ms. Evertsen, İngiliz filosunun bir parçasıdır. Yakındaki bir Fransız uçak gemisi grubu ve bir Alman firkateyni aynı talebi alır.
İngilizler katılıyor. Hollandalılar, Fransızlar ve Almanlar takip ediyor mu?
Yaparsan lanetlenir, yapmazsan lanetlenir
Rutte, ilgili bakanlar ve güvenlik danışmanlarıyla görüşerek Fransa ve Almanya'nın liderlerine ulaşmaya çalışıyor. Pekin'in ablukayı bir savaş eylemi olarak görmesi bekleniyor. Avrupa limanları ve gaz ağı misillemede büyük siber saldırılara dayanabilir mi? Avrupa gemileri, Cibuti'deki Çin ordusu üssünün ve/veya Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'nın gemilerinin muharebe menzilinde mi seyrediyor? Çin'deki Hollandalı, Alman ve Fransız vatandaşları güvende kalacak mı? Hollanda ve Avrupa bundan sonra Çin'den nadir toprak metalleri ve temel malları nasıl alacak?
Öte yandan Hollandalılar, Fransızlar ve Almanlar talebi reddederse, Amerika'nın tepkisi nazik olmayacaktır. Biden, ABD'nin Avrupa'ya verdiği güvenlik garantisini sürdürecek mi? 60.000'den fazla Amerikan askeri Avrupa kıtasında mı kalacak? Avrupa güçlerinin içler acısı durumu göz önüne alındığında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, 2014'te Kırım'ın ilhakında Rusya'nın yaptığı gibi, Avrupa'nın doğu sınırlarında bir oldubitti oluşturmak için NATO içindeki anlaşmazlığın üzerine atlayabileceğine dair endişeler var.
Kısacası: Çin'in Tayvan'a saldırması durumunda Lahey, Paris ve Berlin'in alacağı kararlar, Avrupa'nın önümüzdeki on yıllar boyunca dünyadaki yerini belirleyecek gibi görünüyor.
Tayvan Senaryosu: Yetenekler ve Niyetler
İki nükleer büyük güç arasında yaşanacak doğrudan bir çatışma, zamanımızın jeopolitik kıyamet senaryosudur. ABD'li Amiral Philip Davidson'ın, bu tehdidin “önümüzdeki altı yıl içinde” bir gün ortaya çıkacağına dair uyarılarına rağmen, Çin'in Tayvan'ı ilhak etmek için güç kullanmaya çalışıp çalışmadığı belirsiz. Amerikalıların müdahale edip etmeyeceği de tam olarak belli değil.
Bununla birlikte, savaşlar nadiren açık bir gökyüzünde çakan şimşekler gibi görünür; genellikle, askeri yeteneklerin istikrarlı bir şekilde oluşturulmasıyla birlikte, gerektiğinde güç kullanma niyetlerinin ifade edilmesinden önce gelirler. ABD'in Çin'e karşı giderek daha fazla inisiyatif alırken, Çin'in küresel sahnede giderek daha iddialı ve kendi bölgesinde giderek daha saldırgan hale geldiğine şüphe yok.
Her iki taraf da Tayvan'ın kaderine özel önem veriyor. Tayvan ile "yeniden birleşme", Xi'nin "Çin ulusunun büyük gençleşmesini" gerçekleştirme misyonuyla doğrudan bağlantılı olarak birinci önceliğidir. Afganistan'dan kaotik geri çekilme sırasında Biden, ABD'nin NATO, Güney Kore ve Japonya'ya güvenlik garantileriyle aynı nefeste, ABD'nin Tayvan'a “kutsal bağlılığından” bahsetti. Geçen hafta Biden, Tayvan saldırıya uğrarsa ABD'nin müdahale edeceğini açıkça söyledi.
Bir de Çin'in hızla genişleyen askeri yetenekleri var. 1991 Körfez Savaşı ve 1996'daki Tayvan Boğazı krizi sırasında ABD askeri egemenliğiyle karşı karşıya kalan Çin, askeri aygıtını modernize etmeye başladı. 2017'deki 19. Ulusal Parti Kongresi'nde, Çin'in 2035'ten 2050 yılına kadar “dünya lideri bir askeri güç” olmasıyla bu hedefe ulaşmanın zamanı olarak resmen belirlendi. Ana hedef: Çin'in arka bahçesinde bir savaş kazanabilmek.
Özellikle son 10 yılda bu süreç hız kazandı. Pekin, kara kuvvetlerinin mekanizasyonuna ve hareketliliğine büyük yatırım yaptı ve dünyanın en gelişmiş füze cephaneliğini geliştirdi. Çin, düşmanların (ABD ve müttefiklerinin) bir bölgeye (Tayvan Boğazı diye okuyunuz) erişimini reddetme yeteneği için askeri jargon olan güçlü bir erişim önleme ve alan reddetme yeteneğine sahip. Son olarak, Çin'in benzersiz endüstrisi, yeteneklerinin hızla daha da genişletilmesi için temel sağlıyor. 2020'de Çin, dünya çapındaki tüm gemilerin yüzde 40'ını inşa ederken, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya birlikte sadece bunun yüzde 1'den azını oluşturdu.
Bu Senaryonun Etkileri: Avrupa için Politika Önerileri
Avrupa bu şeytani ikilem için nasıl hazırlanabilir? Her şeyden önce, liderleri, büyük güçler arasındaki zorlu rekabetin, tıpkı Soğuk Savaş sırasında olduğu gibi, uluslararası sistemin en önemli özelliklerinden biri olmasa da yine bir özelliği olduğunu kabul etmelidir.
Avrupa, Birleşik Devletler olmadan toplu savunmanın nasıl görüneceğini tanımlamalıdır, özellikle de ABD artık farklı kıtalarda iki büyük güce karşı aynı anda savaşlar yürüten ve kazanan bir “İki Savaş Stratejisi” yürütemez. Rusya konusunda iki yönlü bir politika izlenmelidir. Bir yandan Rusya'nın konvansiyonel caydırıcılığına yönelik yatırımlar yapılmalıdır. Somut terimlerle, bu, birliklerin askeri hazırlıklarını arttırmayı, birlik hareketi girişimlerini hızlandırmayı, uzun menzilli topçu satın almayı ve Amerikalılar olmadan bile operasyonları yönlendirmek için komuta ve koordinasyon yapılarını güçlendirmeyi içeriyor. Öte yandan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da önerdiği gibi, Rusya ile gerilimi azaltmak için başka bir Avrupa çabası gösterilmelidir. Sonuç olarak, çatışma ancak siyasi yollarla çözülebilir.
Soğuk Savaş'tan farklı olarak, dünya ekonomik ve teknolojik olarak iç içedir. Avrupa, Çin'in niyetlerini değiştiremez. Bununla birlikte, Xi'nin Avrupa üzerindeki etki kaldıraçları azaltılabilir. Çift kullanımlı malları ve yeni teknolojileri hedefleyen ihracat kontrollerini ve yatırım tarama rejimlerini genişletmek, Halk Kurtuluş Ordusu'nun denizaltı karşıtı savaş ve savaş uçağı teknolojisi gibi Avrupa kaynaklarını kullanarak yeteneklerindeki temel kusurları doldurmasını önlemeye yardımcı olacaktır. Stratejik sektörlerde Çin'e bağımlılık azaltılmalıdır. 2024'te Çin'den şapkalar, pantolonlar ve kanepeler ithal edilmeye devam edebilir. Nükleer teknoloji, 5G ağları ve polis dronları yapamaz. Buna ek olarak, Avrupa, kritik altyapı içindeki yeni nesil bağımlılıkların enerji geçişi yoluyla ortaya çıkmasını da engellemelidir. Jeopolitik analistler, bu tür bağımlılıkların oluşmasını önlemek için iklim politikası oluşturma sürecine katılmalıdır.
Hollanda ve Avrupa tüm bu önlemleri alsa bile, ya ABD'yi desteklemek ya da çatışmadan uzak durmak arasındaki seçim, Avrupa'nın güvenliğini ve refahını onlarca yıl etkileyecektir. Bu nedenle, buna ilişkin bir karar, kriz patlak vermeden çok önce, geniş siyasi ve sosyal destekle alınmalı ve Avrupa devletleri tarafından koordine edilmelidir. İlk adım olarak, bu konunun yakın gelecekte Avrupa Konseyi gündemine alınması gerekmektedir. Bu büyüklükte bir karar, gece yarısı politikacılara bırakılmayacak kadar önemlidir.
Bu makale, daha önce Hollanda NRC gazetesinde yayınlanan bir makaleyi genişletmektedir.
Joris Teer, Tim Sweijs, 28 Ekim 2021, The Diplomat
(Joris Teer, Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde (HCSS) Çin analistidir. Dr. Tim Sweijs, HCSS'de araştırma direktörüdür. Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (ASPI) ile işbirliği içinde yazdığı, yakında çıkacak olan “Çin'in Askeri Yükselişi ve Avrupa Güvenliğine Etkileri” raporunun ortak yazarlarıdırlar.)
Seçkin Deniz, 12.11.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.