Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Capital Is Not a Strategy
"Merkez bankalarının faiz oranlarını düşük tutması ve finansal piyasalara likidite pompalaması ile geçen yıllardan sonra, varlık değerlemeleri tarihi zirvelerde. Girişimciler ve risk sermayesi kurucuları kendilerine "sermayenin bir strateji olduğunu" söylerken, balon finansmanı, pozitif nakit akışı sağlayabilecek bir iş planının yerini tutamaz."
Dünyanın geri kalanı gibi, girişimciler de son on yılı eşi görülmemiş bir finansal ortamda yaşayarak geçirdi. Önce 2008 mali krizinden gelen inatla yavaş toparlanmaya ve ardından COVID-19'un neden olduğu durgunluğa yanıt veren büyük merkez bankaları, topluca “niceliksel gevşeme” (QE) olarak bilinen bir dizi alışılmadık girişim ve varlık satın alma programını sürdürdü.
Bunun doğrudan sonucu, merkez bankalarında ve finansal sistem genelinde devasa bir finansal rezerv birikimi ve risksiz finansal varlıklar üzerindeki nominal faiz oranlarının enflasyon oranının altındaki seviyelere düşürülmesi oldu. Faiz oranları bu nedenle reel olarak (ve hatta bazı durumlarda nominal olarak) negatiftir.
Yıllarca süren geleneksel olmayan para politikalarının da yatırım davranışı üzerinde ikincil bir etkisi oldu. Merkez bankalarının ürettiği koşullar altında, yatırımcılar (hem kurumsal hem de perakende), pozitif reel getiri arayışında giderek daha agresif hale geldi. Sadece artan temel risk seviyelerini (yani, menkul kıymetlerinin değerini ortadan kaldıran iş başarısızlıkları riskini) kabul etmekle kalmadılar; ayrıca, serbestçe satamayacakları menkul kıymetleri satın alarak likidite azlığını kabul etmeye giderek daha istekli hale geldiler.
Bu olgunun çarpıcı bir örneği, “geleneksel olmayan sermayenin” – Ulusal Girişim Sermayesi Birliği'nin yatırım fonları, hedge fonları, devlet varlık fonları ve benzerleri için kullandığı terim – tarihsel olarak yüksek değerlemelerle risk destekli özel şirketlere akmasıdır. Diğerleri, kripto varlıklarındaki baloncuklar ve Reddit toplulukları ve Robinhood gibi uygulamalardaki perakende yatırımcılar tarafından yönlendirilen (genellikle kısa süreli) “meme” hisse senetleri patlamasıdır.
Son olarak, girişimciler ve erken aşamadaki risk sermayesi firmaları için mevcut olan (mülkiyet seyreltmesi açısından) görünüşte sınırsız olan düşük maliyetli sermaye arzının da üçüncü düzeyde bir etkisi oldu: sürdürülebilir, kendi kendini finanse eden bir büyüme oluşturma potansiyeli çok az olan veya hiç olmayan iş modellerinin yaygınlaşması. “Bir strateji olarak sermaye” fikri benimsendi. İnternet üzerinden sunulan veya aracılık edilen hizmetlerin düşük sürtünmeli dünyasında, yeni başlayanlar, müşteri kazanmak için diğer insanların parasını daha fazla harcamaya hevesli hale geldiler; hedef, kazananın her şeyi aldığı bir yarışta galip gelmekti.
Sorun, elbette, sermayenin bir strateji olmamasıdır; daha ziyade arzı ve maliyeti tarihsel olarak oldukça değişken olan bir kaynaktır. En azından 1630'lardaki Hollanda lale çılgınlığından ve 1720'de Londra'daki South Sea Bubble'dan bu yana, finans tarihi spekülatif aşırılık dönemleriyle doludur (bu yüzden Doing Capitalism in the Innovation Economy adlı kitabımda bunu 'Kabarcıklar' başlığı bir bölüm olarak adlandırdım).
Coşkulu yatırımcı patlamaları, Zaman zaman demiryollarında, elektrifikasyonda ve internette olduğu gibi, piyasa ekonomisini dönüştürmek için yeterli ölçekte yenilikçi teknolojilerin konuşlandırılmasını finanse etti. Bir balonun üretken olup olmadığı arkasında ne bıraktığına bağlıdır. Ancak tüm balonlar patlar, bu nedenle üretken bir bölümün araçlarına yatırım yapanlar bile kaçınılmaz olarak iki kategoriden birine girer: hızlı veya ölü.
Fırsatçılık, VC dünyasında bir erdemdir. Firma yönetimine ilgisi (veya kapasitesi) olmayan yatırımcılardan neredeyse bedava sermaye almak karşı konulamaz bir şeydir. Eskilerin dediği gibi, "Kurabiyelerin yanından geçerken alabildiğin kadarını al." Geleneksel olmayan sermaye kaynakları, orijinal yatırımcıların varlıklarını, genellikle yalnızca ilk halka arz veya ticari satış yoluyla elde edilebilen bir kat maliyetle sıvılaştırmaya hazırlanırsa, kısmi bir satıcının teklifi reddetmek için olağanüstü derecede açgözlü olması gerekir.
Yine de sermaye arzındaki olağanüstü artış, iş modellerini ve iş planlarını eleştirel olarak değerlendirme ihtiyacını ortadan kaldırarak, risk sermayesinin Altın Kuralını, yani kuralları altına sahip olanların koyduğu düşüncesini baltaladı.
Bunun yerine, girişimciler ve VC'ler (*) (Venture Capital-Girişim Sermayesi) arasındaki güç dengesinde bir değişiklik oldu. Bu, ne kadar sermaye arttırılırsa arttırılsın, kurucuları kontrolü elinde tutan yeni kurulan şirketlerin sayısındaki artışta açıkça görülmektedir.
Uber, WeWork ve Theranos'un yönetim destanları, merkez bankaları tarafından serbest bırakılan selin aşağı yönlü sonuçlarını temsil ediyor. Theranos'un kurucusu Elizabeth Holmes, şirketini şişirirken çizgiyi aşarak cezai sorumluluğa düşen tek kişi olabilir. Ancak diğer kovuşturmaların olmaması, yatırımcıların ve yönetim kurulu üyelerinin mütevelli sorumluluklarından vazgeçmeleri için bir mazeret değildir.
Doğrudan firma yönetimiyle ilgilenen girişimciler ve kurucu VC'ler, er ya da geç kurumsal mutluluğun pozitif nakit akışı olduğunu hatırlayarak mevcut balonun kaçınılmaz çöküşünden sağ çıkabilirler. Müşterilerden sattığınız ürünü geliştirme ve teslim etme maliyetinden daha fazla nakit aldığınız için faturalarınızı ödeme yeteneği, geleneksel olmayan finansal yabancıların alışılageldik nezaketine güvenmekten kesinlikle farklıdır. Bu tür bir başarı, şu anda bilançoda bulunan nakit miktarıyla sınırlı bir zaman çerçevesi içinde, operasyonlardan pozitif nakit akışına giden bir yolun sürekli ve titiz bir şekilde tanımlanmasını gerektirir.
Böyle bir yol bulunamazsa, yirminci yüzyılın ilk yarısında finans alanında ABD başkanlarına tavsiyelerde bulunan ve mesleğini bir kongre komitesine “spekülatör” olarak tanımlayan efsanevi bir isim olan Bernard Baruch'un aşağıdaki basit tavsiyesini dikkate alın. Baruh, parasını nasıl kazandığı sorulduğunda, “Çok erken satarak” yanıtını vermişti.
Baruch, istediği zaman hisselerini satabileceği halka açık borsada spekülasyon yaptı. Ancak mevcut VC balonunu besleyen “geleneksel olmayan yatırımcılar”, girişimlere sponsor olan VC fonlarının sınırlı ortaklarıyla birlikte işe kilitlendiler. Her iki grup da %50 mertebesinde olağanüstü rapor edilen getirilerin tadını çıkarıyor.
Ancak bu getirilerin büyük çoğunluğu, geç aşamadaki finansmanlarda kaydedilen son değerlemelere veya “karşılaştırılabilir” kabul edilen halka açık şirketlerin değerine dayanan “piyasaya göre değer” ile likit olmayan yatırımları temsil ediyor. Yani, nakit test olacak. Ancak Kenny Rogers'ın unutulmaz Kumarbaz'ının dediği gibi:
"Masada otururken paranı asla sayma. İşlem bittiğinde saymak için yeterli zaman olacak."
Sermaye sadece bir strateji değildir, aynı zamanda çok fazla sermaye, girişimcilerin ve yatırımcıların herhangi bir stratejiye sahip olma ihtiyacını ortadan kaldırabilir. VC'ler ve yatırımcılar için, bu, aniden hiç çerez kalmadığı noktaya kadar işe yarayacaktır.
William H. Janeway, Cambridge, 6 Ocak 2022, Project Syndicate
(Özel sermaye şirketi Warburg Pincus'un özel bir limited ortağı olan William H. Janeway, Cambridge Üniversitesi'nde ekonomi alanında bağlı bir öğretim görevlisi ve Doing Capitalism in the Innovation Economy (Cambridge University Press, 2018) kitabının yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 15.02.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
(*) Girişim sermayesi (VC), risk sermayesi firmaları veya fonları tarafından, (çalışan sayısı, yıllık gelir, faaliyet ölçeği vb. açısından) yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğu kabul edilen veya yüksek büyüme sergileyen yeni başlayanlara, erken aşamadaki ve gelişmekte olan şirketlere sağlanan bir özel sermaye finansmanı şeklidir. Girişim sermayesi şirketleri veya fonları, bu erken aşamadaki şirketlere özsermaye veya mülkiyet hissesi karşılığında yatırım yapar.
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.