Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Disney is not alone. Young employees in revolt are holding bosses’ feet to the fire
"Disney yalnız değil. İsyandaki genç çalışanlar patronları baskı altında tutuyor."
Bob Chapek, Walt Disney Şirketi’nin "politik bir malzeme" haline gelmesini istemediğini söyledi. Nasıl olduysa o hale geldi.
Dünyanın en güçlü eğlence şirketinin CEO'su, bu hafta Florida'nın cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğiyle ilgili sınıf eğitimini kısıtlayan tartışmalı yasa tasarısı üzerindeki tartışmada istemeden odak noktası haline geldi.
LGBTQ savunucuları, tasarının gey ve transseksüel çocuklara ve öğretmenlere yönelik bir saldırı olduğunu söylerken, destekçiler ebeveyn haklarını savunduklarını söylüyor.
Tasarı, anaokulunda üçüncü sınıfa kadar cinsel yönelim veya cinsiyet kimliği konusunda “ya da devlet standartlarına uygun olarak öğrencilerin yaşına veya gelişimsel olarak uygun olmayan bir şekilde” eğitim verilmesini yasaklıyor. Ebeveynler, ihlaller için okul bölgelerine dava açabilir.
Florida'da on binlerce çalışanı olan Disney, ilk başta halka açık bir duruş sergilemeyi reddetti. Chapek Pazartesi günü personele gönderdiği bir e-postada, kurumsal açıklamaların "sonuçları veya fikirleri değiştirmek için çok az işe yaradığını" ve bunun yerine "genellikle bir taraf veya diğeri tarafından, daha fazla ayrıştırma ve meseleyi alevlendirme noktasında silah haline getirildiğini " söyledi.
Tasarıyı eleştirenler hızlı bir şekilde tepki gösterdiler. Ancak Disney'in sessiz tepkisine öfke, yalnızca Florida'nın “Eşcinsel Deme” tasarısı olarak adlandırdıkları yasaya karşı çıkan dışarıdaki aktivistlerden gelseydi, bunun bir anlamı olurdu. Ancak günümüzde kurumsal hayatta sıklıkla olduğu gibi, en yüksek sesli çağrılar içeriden geldi.
Pixar'ın LGBTQ çalışanları, Disney yönetimine yazdıkları bir mektupta, şirketin duruşuyla ilgili "hayal kırıklığına uğradıklarını, incindiklerini, korktuklarını ve öfkelendiklerini" söyledi ve Disney'in tasarıyı destekleyen milletvekillerine verdiği mali desteği kesmesini istedi. Disney şovlarının yazarları da dahil olmak üzere bireysel çalışanlar, endişelerini Twitter'da ve çevrimiçi videolarda dile getirdiler.
Önce halka açık bir tavır almayı reddeden - ancak daha sonra şirketin yasaya baştan beri karşı olduğunu söyleyen – Chapek, iki yıl önce Burbank eğlence devinin CEO'su olduğundan bu yana kendini en büyük karmaşanın içinde buldu.
Chapek, Cuma günü personelden özür diledi ve şirketin savunuculuk politikalarını yeniden değerlendirirken Florida'daki tüm siyasi bağışları durduracağını söyledi.
The Times tarafından elde edilen bir e-postada Chapek şöyle diyordu: “Sizinle konuşmak, mesajlarınızı okumak ve sizinle görüşmek, sessizliğimizin ne kadar acı verici olduğunu daha iyi anlamama yardımcı oldu. Bunun sadece Florida'daki bir yasa tasarısıyla ilgili bir mesele olmadığı, bunun yerine temel insan haklarına yönelik bir başka meydan okuma olduğu açık. Eşit haklar mücadelesinde daha güçlü bir müttefik olmama ihtiyacınız vardı ve ben sizi hayal kırıklığına uğrattım. Üzgünüm."
Chapek, Netflix eş CEO'su Ted Sarandos ve Spotify şefi Daniel Ek ile benzer kaderi paylaşmıştı. Her iki yönetici de, iş öncelikleri liberal sosyal değerlerle çatıştığında, içeriden gelen tepkiyle karşılaştılar. Sarandos, komedyenin yorumlarının transfobik olarak görülmesinin ardından Dave Chappelle'e verdiği destek için haftalarca eleştiri almıştı. Ek, podcast yayıncısı Joe Rogan'ın COVID-19 aşıları, ırk ve cinsiyet hakkındaki yorumları nedeniyle baskı gördü.
Şirketler için ders: Çalışanların acısını görmezden gelme riskini sorumluluğunuz dahilinde yapın.
Kısa bir süre önce, insanların beğenmedikleri kararlar için CEO'larına herkesin önünde hitap etmeleri düşünülemezdi. Ancak Disney'in geçirmekte olduğu zorlu sınav ve diğer örneklerin gösterdiği gibi; üst düzey yöneticiler, en derin inançlarının iş yerleri tarafından yansıtılmasını isteyen ve bunu çevrimiçi olarak söylemeye istekli, sosyal açıdan bilinçli ve internet konusunda bilgili bir nesilden oluşan çalışanlarla giderek daha fazla uğraşıyorlar.
UCLA Anderson'ın Medya, Eğlence ve Spor Merkezi'nin yönetici direktörü Jay Tucker şöyle diyor: "Teknoloji konusunda daha bilgili olmalarının yanı sıra, daha işbirlikçi, karşılıklı olarak daha sorumlu ve ikiyüzlülüğün daha keskin bir şekilde farkında görünüyorlar. Bir şeyin uygun olmadığını düşündüklerinde patronlarını ve patronlarının patronlarını sorumlu tutmaktan korkmuyorlar. Bu, çalışanların bu tür sorunlara yaklaşım biçiminde gözle görülür ve önemli bir değişiklik.”
Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden nesiller arası geçişler konusunda uzman olan Morley Winograd, bu değişimin büyük ölçüde Y kuşağından sonra gelen nesilden kaynaklandığını söyledi.
Z Kuşağı olarak da bilinen yeni nesil “Çoğulcular”, ırk ve cinsiyet kimliği açısından öncekilerden daha çeşitlidir. Günümüzün işgücünü oluşturan gençleri, sosyal değişim için baskı yapma konusunda büyüklerine göre daha çatışmacıdır ve işverenlerine harekete geçmeleri için baskı yapma olasılıkları çok daha fazladır.
USC'nin Annenberg Okulu İletişim Liderliği ve Politikası Merkezi kıdemli üyesi Winograd: “Genç nesil, şirketlerinin dünya üzerinde büyük bir etkisi olduğunu biliyor ve eğer şirketleri daha iyi olsaydı -, değerleriyle daha uyumlu olduğu gibi - dünya daha iyi olurdu. Ayrıca, tüketiciler olarak sahip oldukları gücün, özellikle de Disney'i hemen hemen özetleyen eğlence ve her türlü eğlence formunun tüketimi noktasında güçlerinin farkındalar.”
Disney'in açıklamalarına verilen tepki tanıdık bir örüntü izliyor.
Netflix çalışanları ve aktivistleri, geçen yıl Chappelle'in transeksüel insanların ve müttefiklerinin topluluğa zararlı olduğunu söylediği birçok bölümü içeren komedi özel filmi “The Closer”ı protesto etmek için sanal bir grev düzenlediler. Protesto, Sarandos'un özel bölümü yayınlama kararını savunan ve personele "ekrandaki içeriğin doğrudan gerçek dünyaya zarar vermediğine dair güçlü bir inancımız var" diyen bir e-posta göndermesinin ardından geldi.
Sarandos daha sonra, çalışanların endişelerini ele alırken "çuvalladığını" kabul etti, ancak "The Closer"a ev sahipliği yapma kararına sadık kaldı ve bir içerik sorumluluk reddi ekleme fikrine karşı çıktı. Netflix kısa süre önce Chappelle'in, Los Gatos merkezli yayıncı için yeni bir dizi özel komediye ev sahipliği yapacağını ve yapımcılığını üsleneceğini söyledi. Chappele ayrıca planlı bir Netflix komedi festivalini başlatacak.
Eleştirilerini en çok dile getiren iki trans çalışan artık Netflix'te çalışmıyor. Eğlence programları yöneticisi B. Pagels-Minor, dahili verileri sızdırdığı iddiasıyla görevden alındı, Pagels-Minor suçlamayı reddetti. Yazılım mühendisi Terra Fieldn ve Pagels-Minor, Netflix aleyhine yapılan bir iş şikâyeti sonrasında görevden alınmaları nedeniyle istifa etti.
Video oyunu devi Activision Blizzard'ın çalışanları, şirketin kadınlara yönelik yaygın ayrımcılık ve taciz iddialarına verdiği yanıtı protesto etmek için grevler düzenledi. Microsoft, Santa Monica şirketini 69 milyar dolara satın almayı kabul etti.
Ek'in, Rogan'ı ve yayıncının özel olarak dağıttığı popüler podcast'ini desteklediği için sorgulandığı İsveç ses akışı hizmeti Spotify'daki iç kargaşa daha az kamuya açıktı.
Spotify, Neil Young ve Joni Mitchell gibi sanatçıların hizmeti boykot etmesinin ardından bir aylık dramayı atlattı ancak şirket, içerik denetleme kurallarını açıkladıktan ve pandemi ile ilgili şovlarda yeni etiketleme sözü verdikten sonra bile Spotify çalışanları arasında tartışmalar devam etti.
Ancak Spotify, Netflix ve Activision popüler eğlence üretiyor olsalar da hiçbiri Disney gibi değil. Hayranların, neredeyse 100 yıllık bir geçmişi olan ve birçok nesil tarafından sevilen filmler üreten Disney ile duygusal bir bağı var.
Artık 30'lu yaşların ortalarında ve daha genç olan insanlar, Disney animasyon film yapımcılığının “Küçük Deniz Kızı”ndan “Tarzan”a uzanan rönesansı sırasında büyüdüler. Bu insanların çoğu Disney'de çalışıyor. UCLA'dan Tucker “Disney için çalışmayı seçenler oraya neşe yaymaya inandıkları için gidiyorlar” diyor. Bu durum, - Disney'in muazzam çalışan tabanıyla birleştiğinde - Disney'e çok az şirketin sahip olabileceği bir kültürel güç seviyesi veriyor.
Tucker şöyle diyor: "Orada çok fazla kültürel anlam var. İnsanlar, bu öneme sahip bir marka kendisini bir sorunun bir tarafında ya da diğerinde bulduğunda, gerçekten tehlikede bir şey varmış gibi hissediyorlar. Bu nadir bir durum çünkü insanların markanın ne söyleyeceğini umursadığı böyle çok fazla başka marka yok.”
Bu, siyasi aktivizm söz konusu olduğunda uzun süredir ipte yürümek zorunda kalan Disney için ilk kriz değil. Ne de olsa her yıl Disney filmlerini izleyen ve eğlence parklarına gidenlerin çoğu sosyal olarak muhafazakâr insanlar. Kültürel bir kamplaşma meselesinde agresif bir tavır almak, Disney'in izleyicilerinden bazılarını kendisine yabancılaştırmak anlamına gelebilir.
Ve şimdi Disney'in sağın hedefi olacağına dair korkular gerçek oldu. Florida Valisi Ron DeSantis, Boca Raton'daki destekçilerinin huzurunda Chapek'in yorumlarına ateş püskürdü ve devasa işler yapmış olduğu Çin'deki insan hakları ihlallerine karşı sessiz kalması nedeniyle şirketi eleştirdi.
2024'te başkanlık yarışına hazır olduğuna inanılan DeSantis, "Florida'da politikalarımız, uyanık şirketlerin derin düşüncelerine değil, Florida vatandaşlarının çıkarlarına dayanmalıdır" dedi. Muhafazakârlar, Eğitimde Ebeveyn Hakları yasasını, Disney'in California üssünden çok daha muhafazakâr olan eyalette (Florida) kendileri için bir avantaj olarak görüyorlar.
Mümkün olan en geniş kitleye ulaşma arzusu, Disney'in geçmişte kültür savaşı meselelerine ağırlık vermesini engellemedi.
Chapek'in 15 yıl boyunca şirketi yöneten ve bir noktada başkanlık özlemi güden selefi Bob Iger, 2016'da Georgia'da film çekmeyi bırakmakla tehdit etti. Devlet, bireylerin ve işletmelerin, ‘yaşam biçimleri kendi dini inançlarıyla çelişmekte olan kişilere hizmet vermeme haklarını’ genişletmek için birçok kişi tarafından eşcinsel karşıtı olarak görülen bir yasa tasarısını onayladı. Nathan Deal tasarıyı veto etti.
Yıllar önce Michael Eisner yönetimindeki Disney, kiliselerin ve muhafazakar örgütlerin protestolarına rağmen, Orlando ve Anaheim'da bulunan parklarda özgür bir şekilde organize edilen Gay Günü kutlamalarını kucaklayacaktı. Disney, queer kodlu (*) olarak okunan birçok karakteriyle, özellikle kötü adam animasyonları, LGBTQ topluluğuyla uzun bir geçmişe sahiptir.
Bu, kısmen, Disney'in şirket içindeki ve dışındaki queer insanları etkileyen kararları nasıl aldığına bu kadar çok dikkat edilmesinin nedenidir.
Chapek, ilk e-postasında Disney'in “Encanto” ve “Love, Victor” gibi filmler ve şovlar aracılığıyla sosyal değişimi daha etkili bir şekilde sağlayabileceğini savundu. Ancak Pixar çalışan mektubu bu ifadeye itiraz etti ve Disney'i Pixar içeriğinde açıkça LGBTQ sevgisinin tasvirlerini sansürlemekle suçladı.
Hollywood'un içinden bazı kişiler, Chapek'in beceriksiz tepkisinin, CEO görevini almadan önce Hollywood'un yaratıcı tarafındaki deneyim eksikliğini yansıttığını söylüyor. Indiana yerlisi ve Michigan Eyalet Üniversitesi işletme yüksek lisans sahibi olan Chapek, tema parkları, tüketici ürünleri ve ev video dağıtımı dahil olmak üzere Disney'in yürüttüğü operasyonlarda onlarca yıl görev aldıktan sonra Iger'in yerine geçti.
“Curb Your Enthusiasm” gibi projelerle tanınan açık sözlü bir film ve TV yapımcısı olan Gavin Polone, “Bu, Chapek'in kötü bir insan veya Disney'i yönetemeyecek biri olduğu anlamına gelmez” dedi. "Ancak bu, gelecekteki kararlarını şekillendirecek daha geniş bir bakış açısı kazandığı bir deneyim olması gerektiği anlamına geliyor; aksi halde bu durumun o ve Disney için kesinlikle uzun vadeli sonuçları olacaktır."
Ryan Faughnder, 12 Mart 2022, Los Angeles Times
(Ryan Faughnder, Los Angeles Times'ın Şirket Kasabası için bir film sektörü muhabiri ve eğlence sektörü haber bülteni The Wide Shot'ın patronu. Faughnder, Walt Disney Co. da dahil olmak üzere Hollywood stüdyoları hakkında yazıyor ve Sony hack gibi büyük hikayeleri ele aldı. USC Annenberg Okulu ve UC Santa Barbara mezunu, daha önce Los Angeles Business Journal ve Bloomberg News için yazmıştı.)
Tamer Güner, 24.03.2022, Sonsuz Ark, Stratejik Araştırma, Çeviri
Çevirenin Notu:
(*) Queer: Cinsiyet kimliğinin ve cinsel yönelimlerin sabit olmadığını, heteroseksüel veya homoseksüelleri, tüm insanları belirli kimlik tanımları üzerinden genellemenin doğru olmayacağını ifade eden tanım
Queer kodlama: Medyadaki bir karakterin queer olarak alt metinsel olarak kodlanmasıdır.
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.