Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
The U.S. and Saudi Arabia Can’t Remain at Odds Forever
"İki ülkenin liderleri son zamanlarda konuşmuyor, ancak her ikisinin de ilişkilerini onarmada çıkarları var."
Ortadoğu'daki en önemli ortaklık, bir prensin huysuzluğu ve bir başkanın siyasi fırsatçılığı tarafından tehlikeye atıldı. Suudi-Amerikan ilişkisini onarmak, ilkinin bir yetişkin gibi, diğerinin bir devlet adamı gibi davranmasını gerektirecektir.
Gergin bağlar. Fotoğrafçılar: Nicholas Kamm/AFP; Getty Images, Jacques Witt/AFP
Bu gereklilik, inatçılıkla ilgili şöhretlerinin ötesinde çok az ortak noktası olan iki erkekten çok şey istiyor. Biri mutlak güçle gelen vicdansız bir balonun içinde çalışırken, diğeri performatif bir siyasi kültürün karakteristik seçici bir ahlakçılığını kullanıyor. Ancak Ukrayna'daki savaş, ikisinin de kendilerini aşmalarına yardımcı olabilir.
Başkan Joe Biden üzerinde zaten bu etkiyi yaratmış olabilir. Rus işgalinin bir sonucu olarak enerji fiyatlarındaki keskin artış, ona Suudi politikasının hatasını göstermiş gibi görünüyor:
Muhammed bin Salman'ı bir "parya" yapma sözü veren Biden, şimdi krallığın fiili yöneticisinin ABD ara seçimleri öncesinde benzin fiyatlarındaki artışı hafifletmek için daha fazla petrol pompalayacağını umuyor.
MbS, yaygın olarak bilindiği gibi, Biden'ın telefonlarına cevap vermiyor. Savaşın bir sonucu olarak Rus enerji kaynaklarının kaybı, prensi 'kedi kuşu koltuğu'nda bırakarak Washington'dan gelen ricaları göz ardı etmesine izin verdi.
Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan krallık, beklenmedik bir anda gelişiyor; MbS'nin “Vizyon 2030” ekonomik programının temel direği olan Suudi petrol dışı gelirlerini arttırma çabalarının vaatleri ile performansı arasındaki büyüyen uçurumu kapatmak için fazlasıyla yeterli.
Ama prens o tünekte fazla rahat etmemelidir. Birincisi, Suudi Arabistan, İran ve vekillerinden kaynaklanan sık saldırılara uğrayan petrol altyapısının ve ihracatının korunması için ABD güvenlik şemsiyesine bağımlı. Bir diğeri için, sürekli yüksek fiyatlar, fosil yakıt tüketimini azaltmaya yönelik küresel çabaları hızlandırabilir - bazı ulusların nükleer enerji stratejilerini nasıl yeniden düşündüklerine bakın- bu da krallığın çıkarlarını uzun vadede baltalayabilir.
Şu anda, ilişkiyi düzeltme yükü esas olarak Biden'da. Daha önce prensten kaçınmayı uygun bulan başkanın, şimdi Washington ve Riyad'ın stratejik ve güvenlik çıkarlarını diğer tüm endişelerin üzerine çıkardığı eski statükoya geri dönmenin bir yolunu bulması gerekiyor.
Suudilerin insan hakları konusundaki sicili ve krallığın siyasi muhaliflere yönelik muamelesi göz önüne alındığında, bu düzenlemeye geri dönüş ABD için ahlaki bir ikilem oluşturacaktır. Ancak Biden, etik açıdan meydan okuyan diğer liderlerle olan ilişkilerinde rutin olarak bu tür karmaşıklıklarla başa çıkıyor.
Biden'ın bu normdan ayrılması, en iyi şekilde Washington siyasetinin bir ürünü olarak anlaşılabilir. Demokrat Başkanlığa meydan okuyanlarla arasındaki bir tartışma sırasında “parya” yorumunu yaparken, Suudilerin Donald Trump'ı açıkça tercih etmesine öfkelenen ve prens ile ilk damadı Jared Kushner arasındaki derinleşen dostluktan şüphelenen partisine sert eleştiriler yöneltiyordu.
Dahası, Biden, MbS'yi suçlamayı seçerek, Suudi filizinin, koridorun her iki tarafında da (Demokratlar-Cumhuriyetçiler) hayranlık duyulan bir Washington Post köşe yazarı olan Jamal Khashoggi'nin 2018'de öldürülmesiyle ilgili düşmanlıkla karşı karşıya kaldığı ABD başkentinde alıcı bir izleyici kitlesinden emin olabilir. Diğer bir deyişle MbS, Biden'ın küçümsemesi için güvenli bir hedefti.
Biden'ın başkan olarak ilk eylemlerinden biri, MBS'nin Husiler olarak bilinen İran destekli isyancılara karşı kanlı bir iç savaşta Yemen hükümetini desteklemek için bir araya getirdiği Arap koalisyonuna ABD askeri desteğini sona erdirmek oldu. İyi bir önlem olarak, isyancılar Suudi sivil hedeflerine füzeler ve roketler salarken bile, Biden Trump'ın Husileri yabancı bir terör örgütü olarak belirleme kararını ortadan kaldırdı.
Biden, diğer dünya liderleri tarafından krallığın fiili hükümdarı olduğu gerçeğini kabul eden ve etkisiz Kral Salman'ı kutsayarak MbS'ye verilmeyen bir nezaketle prensle doğrudan konuşmayı reddetti.
Bunun başkanın ilkeli bir duruşundan ziyade siyasi bir duruşu olduğu, diğer bölgesel güçlü adamlara karşı tavrından belliydi. Biden başkan yardımcısıyken bir darbeyle iktidarı ele geçiren ve rejimi yüzlerce kişiyi öldüren ve - Washington seçkinleri tarafından hiçbiri için yas tutulmayan- on binlerce siyasi muhalifi hapse atan Trump'ın “favori diktatörü” Mısırlı General Abdülfettah El Sisi ile konuşmaya istekliydi. Biden ayrıca, siyasi ölümü bir Amerikan hedefi olması gereken bir “otokrat” olarak tanımladığı bir adam olan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a duyduğu nefreti de aştı. (Seçkin Deniz'in Notu: 15 Temmuz 2016'da Erdoğan'ı devirmek için FETÖ aparatının yaptığı askerî darbenin engellenmesi, Obama'nın başkan yardımcısı olan Joe Biden'ın, başkan adayı olduğu 2020 seçimleri öncesi kuduz bir köpek gibi Erdoğan'a saldırmasına ve CHP-HDP-İP-GEP-DAP-SP gibi partileri açıkça destekleyerek 2023 seçimlerinde devirmeyi amaçladığını açıklamasına neden olmuştu. Seçildikten sonra görüşmemeye karar verdiği Erdoğan'ın stratejik hamleleri sonrasında köşeye sıkışan darbeci ve terör destekçisi Joe Biden, Amerikan çıkarlarının tehlikeye girdiğini görünce de geri adım atmak zorunda kaldı.)
Ve Biden, MbS'yi günah kutusuna koyarken bile, defalarca Orta Doğu'da barışı birkaç kat daha fazla bozan ve aynı zamanda Amerikan çıkarları için daha büyük bir tehlikeyi temsil eden bir rejim olan İran'ı zincirlerinden kurtarma arzusunun sinyallerini verdi. Tahran ve dünya güçleri tarafından imzalanan 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırma hevesi, bölgedeki geleneksel ABD müttefikleri ve özellikle Suudiler ve İsrailliler arasında endişelere neden oldu.
Biden'ın MbS'ye soğuk duruşu siyasi çıkar kokuyorsa, o zaman prensin yanıtı huysuzluk kokuyor demektir. MbS'nin Atlantic ile yakın zamanda yaptığı bir röportajda, başkanın kendisi hakkındaki görüşüyle ilgili bir soruya “Basitçe, umurumda değil” diyerek yanıt verdiğinde, onu neredeyse somurtarak hayal edebilirdiniz.
Üst düzey ABD yetkilileriyle olan davranışlarında da öfke nöbeti var: Wall Street Journal, Biden'ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan'a geçen Eylül ayında bir toplantıda Kaşıkçı'yı gündeme getirdiği için bağırdığını haberleştirdi.
Beyaz Saray herhangi bir bağırış olduğuna dair iddiaları yalanladı, ancak Riyad ile ilişkilerin çok gergin olduğunu söylemedi. Bu umutsuz görev, bu hafta Washington'daki Suudi büyükelçiliğine düştü ve iki ülke arasında her şeyin uyumlu olduğunu belirten bir açıklama yayınladı. Bu açıklama, her iki başkentte de kimseyi kandıramayacaktı.
MbS, Biden'ı küçümserken, önümüzdeki ay Riyad'ı ziyaret etmeye davet ettiği Çin lideri Xi Jinping ile daha yakın ilişkiler geliştiriyor. Ayrıca Rusya lideri Vladimir Putin'den telefon almaktan oldukça mutlu. Ve ABD başkanının gözünü dürtmek istercesine, yeni özel sermaye şirketi kısa süre önce MbS tarafından yönetilen bir fondan 2 milyar dolarlık bir taahhüt alan Kushner ile dostluğunu geliştirmeye devam etti.
Ancak Biden'ın şu anki durumundan prens ne tür bir schadenfreude (Seçkin Deniz'in Notu: schadenfreude; başkasının zararına sevinme) çıkarırsa çıkarsın, görmezden gelemeyeceği bazı acı gerçekler var. Dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin'in başındaki Xi, Biden kadar petrol fiyatlarının düşürülmesini istiyor. ABD'nin aksine Çin, Suudilere hiçbir güvenlik koruması sunmuyor. Rus-Suudi askeri işbirliği ile ilgili bazı açıklamalar yapıldı, ancak Putin'in Ukrayna'ya karşı savaş makinesinin iç karartıcı performansı MbS'yi duraklatmalıdır.
Tüm hesapların sonunda, Suudi-Amerikan ilişkisine gerçek bir alternatif yok. Başkan ve prens bunu anladığında, sonraki adımlar yeterince açık. Başlangıç olarak, Biden'ın MbS için "parya" tanımını geri çekmesi ve Husiler için terörist tanımını eski haline getirmesi ve ayrıca Suudilere roket ve füze saldırılarından daha fazla koruma sağlaması gerekiyor. Buna karşılık, Suudilerin fiyatları soğutmak için dünya pazarına daha fazla ham petrol pompalaması ve MBS'nin Biden'ın telefonlarını açması gerekiyor.
Ortadoğu'daki en önemli ilişki bu iki adamın sağduyu görmesine bağlıdır.
Bobby Ghosh, 28 Nisan 2022, Bloomberg
(Bobby Ghosh, Bloomberg Opinion'da dış ilişkiler konusunda köşe yazarlığı yapan bir köşe yazarıdır. Hindustan Times'ın eski genel yayın yönetmeni, Quartz ve Time dergisinin uluslararası editörlüğünü yönetiyordu.)
Seçkin Deniz, 26.05.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.