Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
The Deep State: the Conspiratorial Turn in America
"Bu tabir aslında Türkiye'de gerçek ve karanlık bir güce atıfta bulunuyordu. Amerika'da ise, aşırı ve asılsız teorileri barındıranların koruma alanıdır."
Politikada, fanteziler harekete geçmek için merkezî bir motive edici olabilirler. 6 Ocak 2021'de, ABD'nin Capitol'üne saldıran mafyanın fantezi tarafından harekete geçirilmesi böyle bir durumdu. Rengarenk ekip, 2020 seçimlerinin çalındığı ve yalnızca birkaç vatanseverin harekete geçmesi halinde belirsiz anayasal prosedürle devrilebileceği inancını paylaşıyordu. Bu acil hedefin ötesinde, çoğu, QAnon'un -Donald Trump'ı şeytanî bir çocuğa karşı bir haçlı olarak öne çıkaran derme-çatma sahte kehanetlerden oluşan siyasi inançlar dizisi- bir dereceye kadar medya seçkinlerinden, Washington'un içerdekilerinden ve bürokratlardan oluşan “Derin Devlet”i hedef seçtiğine dair inancı paylaşıyordu.
“QAnon Şamanı” olarak bilinen Jake Angeli / Olivier Touron / Getty Images, AFP
QAnon taraftarları, "Q" kod adlı yönetim içinden sözde anonim 4Chan gönderilerine dayanarak, John McCain'in aslında doğal sebeplerden ölmediğine, ancak gizlice ihanetten idam edildiğine inanıyorlar. Bazıları, Başkan Kennedy'nin oğlu JFK Jr.'ın hala hayatta olduğuna, gizli bir siyasi ajan olduğuna ve kendisini Trump'ın yeni başkan yardımcısı olarak göstereceğine inanıyorlar. Diğerleri, Robert Mueller'in cumhurbaşkanını bir tuzak operasyonu olarak araştıran gizli bir Trump müttefiki olduğunu iddia ediyor.
İsyancıların uğruna savaştığı hayallerin belirsiz uçları ve isyancıların kendileri kadar gülünç ve değişken tanımları vardı. Pitoresk mavi boyalı ve kürklü “QAnon Shaman- Jake Angeli-”, 6 Ocak'tan önce, boynuzlu bir başlık takarak alışveriş merkezlerinin girişlerinde ve banyoların dışındaki dekoratif fayansların, Derin Devlet çocuk kaçakçılığı yapan sübyancıların oluşturduğu gizli çetelerinin çocukları beyinlerinden kimyasal adrenokromu toplamak amacıyla bir mağara ağına kaçırması için kodlanmış sinyaller olduğunu haykırdığı canlı yayınlardan dolayı çok iyi biliniyordu.
QAnon takipçilerinin bir alt kümesi, Hillary Clinton ve asistanı Huma Abedin'in ritüel olarak bir bebeği kurban ettiği ve ardından yediği iddia edilen bir video olan "frazzledrip tape"ın varlığına inanıyor. Şeytani betimlemelerin doldurduğu bu kaotik ateş rüyası, gizli düşman olan - elitist diplomatlar, Washington'dan kayıtsız kişiler ve Trump'ın kişisel düşmanları listesi- Derin Devlet denen şeyin değişen bulutunu oluşturmak için daha sıradan düşmanlarla karıştırılmıştı. Paranoyak öfke tamamen Amerikandı, ancak terim ithaldi.
Derin Devlet, Türk dilinin siyaset bilimine en büyük katkısıdır. Türkçedeki "derin devlet"ten yapılan çeviri, harfi harfine ve doğrudandır, yer altında ve içeride var olan bir durumdur. Bununla birlikte, Türkçe terim, anaakım dışı herhangi bir fikir ortamını ima etmez ve siyaset dünyasına bakış açısını tarif ederken Amerikan "komplo teorisi" terimiyle aynı rolü üstlenmez.
Türkçe'deki “derin devlet” bir fantezi uçuşu ya da alternatif bir inanç değildir; daha ziyade, belirli bir zaman ve yerdeki çok özel bir dizi tarihsel aktörü tanımlar. Terimin sınırlarına kimlerin dahil olduğu elbette tartışmaya açıktır, çünkü Derin Devlet tanımı gereği gizlidir, ancak terim, resmi siyasi liderlikten bağımsız olarak işleyen yetkisiz ve bilinmeyen güç ağlarını tanımlar. Türk Derin Devletinin kesin olmayan sınırları vardır ve sanayicileri ve muhafazakar ekonomik seçkinleri olduğu kadar devlet bağlantılı mafya figürlerini de içerir, ancak statüko güç yapıları veya hegemonik kurumlar için kapsamlı bir terim değildir. Derin Devlet, açıkça görebileceğiniz güç yapısı değil, gölgeli bir paralel güç sistemidir.
Türkiye'deki bu gizli güç ağlarından bazılarının 19. yüzyıla, Osmanlı İmparatorluğu'nun son günlerinde modernleşen Türk milliyetçisi ordu subayları (Seçkin Deniz'in Notu: II. Abdülhamid'i deviren masonların yönetimindeki gizli İttihat ve Terakki Örgütünün üyesi Subaylar) arasındaki gizli siyasi örgütlere kadar uzanan köklere sahip olduğuna dair güvenilir kanıtlar vardır. Bu tarih, Türkiye'nin başlangıcından bu yana Türkiye'nin milli kaderinin arkasındaki gizli elin Derin Devlet olduğu anlamına gelmemekte, kriz zamanlarında paralel güç yapılarının oluştuğunu yansıtan daha makul bir gerçeğe işaret etmektedir.
Derin Devlet, tam da Türkiye'deki bu krizler sırasında siyasi hayatta adından söz ettiren ve gözlemlenen bir şey haline gelmişti. 1970'lerin ve 80'lerin bir dizi acımasız askeri darbeyle sonuçlanan sol-sağ siyasi şiddeti, yaygın bir gizli devlet şiddeti ve Derin Devlet faaliyeti dönemiydi. Solcular ve öğrenciler ortadan kayboluyordu, 1977'de İstanbul Taksim Meydanı'nda onlarca sendikacı, kimlikleri ve motivasyonları bugüne kadar bilinmeyen silahlı kişilerce katledilmişti.
1990'larda Türk devletinin Kürt sivil toplumuna yönelik bir devlet saldırısına dönüşen (Seçkin Deniz'in notu; Türkiye'de bir dönem ABD diplomatı olarak görev yapan yazar ısrarla kendi kurdukları bu terör örgütünü halkın temsilcisi olarak tanımlama çabasındadır) Kürdistan İşçi Partisi'ne (PKK) karşı mücadelesi sırasında, Derin Devlet bir kez daha derinliklerden çıkıp sokaklara çıktı. 1996'daki sarsıcı "Susurluk olayı", nakit, silah, uyuşturucu dolu bir BMW'nin ve kötü şöhretli bir mafya uyuşturucu baronunun ve bir polis generalinin bir şekilde birlikte araba kullanmasını içeren acayip bir araba kazasıydı. Susurluk, PKK'ya karşı yürüttüğü karşılıklı savaşta Türk güvenlik güçleri ile sağcı organize suç unsurları arasındaki bağlantının derinliklerini ortaya çıkardı.
Derin Devlet fantastik bir komplo değil, somut ve gerçek bir şeydir. 2000'lerin başında Türkiye'de yapılan parlamento araştırmaları, seçilmiş hükümet tarafından varlığı bilinmeyen tüm askeri birliklerin ve istihbarat bürolarının varlığını doğruladı. Ulusal jandarma'nın gizli istihbarat birimi JİTEM gibi bazı Derin Devlet yapıları tamamen açığa çıktı. Diğerleri gizemlerin arasında kaldı. Türkiye'nin ABD tarafından eğitilmiş ve çeşitli şekillerde Özel Harp Dairesi veya Taktik Seferberlik Grubu olarak bilinen kontrgerilla birimi, Türkiye'nin Soğuk Savaş anti-komünist şiddetinde etkili oldu. Bu birimin Türk hükümetinin yetkisi altında çalışıp çalışmadığı belirsizliğini koruyor. (Seçkin Deniz'in Notu: Yazarın apaçık gerçeği çarpıtırken suçüstü yakalandığı yerde devreye 'belirsizlik' giriyor.); bazı isimsiz eski üyeler, sadece NATO'nun isteklerine cevap verdiklerini iddia ederken, aynı zamanda işkenceye karıştıklarını ve 1955'te İstanbul'da Yunan karşıtı pogromları (6-7 Eylül Olayları) kışkırttıklarını itiraf ediyorlar.
Türkiye'deki Derin Devlet gizli bir ağdan söz etse de aslında çok iyi belgelenmiş ve kanıtlanmıştır. Derin Devlet terimi, fiilen meydana gelen belirli devlet ve devlet dışı şiddet biçimlerini tanımlamak için yararlı ve doğru bir araç olduğu için Türk tarihini terk etmiş ve küresel siyasi söyleme girmiştir . Konsept Türkiye'ye veya Ortadoğu'ya özgü değildir. İtalya ve Belçika'daki cezai soruşturmalar, Avrupa'da Gladio Operasyonu kod adı altında benzer Soğuk Savaş dönemi ağlarını ortaya çıkardı.
Bununla birlikte 2016 sonrası Amerikan siyasetinde “Derin Devlet”in açıkça Trumpist bir terim olarak ortaya çıktığını görmek beni çok şaşırttı. Bağlamdan yoksun, Trump yönetimi destekçileri, başlangıçta bu ifadeyi, Barack Obama'nın Washington müesses nizam konsensüsünün kısaltması olarak "blob" şeklinde icat ettiği şekilde kullandı. Trump yönetiminin başlamasından kısa bir süre sonra Nisan 2017'de, Google arama motorunda "Derin Devlet" araştırması artış gösterdi. Ekim 2017'de, QAnon mitosunu harekete geçiren "Q Clearance Patriot" gönderileri ilk kez 4chan'da göründü. Derin Devlet aramaları yeniden arttı ve zamanla bu ifade daha uğursuz ve suçlayıcı hale geldi.
“Derin Devlet” teriminin Trumpworld'e nasıl girdiğini ve orada anlamını nasıl değiştirdiğini izleyerek sınıflandırmak yeterince kolay olurdu. Hatta bu sözü Beyaz Saray'a getirenin bir numaralı adayı bile var: 22 gün boyunca Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yapan ve Türk siyasetiyle derin ve muhtemelen yasadışı bağlantıları olan General Mike Flynn.
Flynn başlangıçta ABD ordusu ve Savunma İstihbarat Teşkilatı (DIA) içinde militan İslamcılık tehdidine odaklanmış bir şahin olarak isim yaptı. Flynn, 2014 yılında kaotik ve suistimalci yönetim tarzı nedeniyle DIA'dan ayrılmadan önce, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı sık sık kripto cihatçı olmakla ve Batı için bir tehdit olmakla suçladı. 2016'da Flynn başlangıçta başarısız olan Türk darbesini laikliği savunmaya yönelik bir girişim olarak selamladı (böyle varsayıyordu).
Mike Flynn'in tavrı, danışmanlık şirketini kurduğunda hızla değişti ve kısa sürede Washington'daki en ateşli Türk hükümet yanlısı lobicilerden biri oldu. Flynn, din adamı ve Erdoğan'ın rakibi Fetullah Gülen'i karanlık ve gölgeli güçlerin kukla ustası olarak kınayan başyazılar yayınladı. Flynn'in dönüşü ani olduğu kadar sertti. Türk hükümeti, sonunda, Gülen'i (ABD'de daimi ikamet eden) kaçırmak ve kült ve münzevi din adamını Flynn'in bir zamanlar övdüğü aynı darbe girişimini kışkırtmaktan yargılanmak üzere Türkiye'ye nakletmek için generale 15 milyon dolar nakit teklif edecekti (Seçkin Deniz'in Notu; bu iddialar FETÖ destekçisi Demokratların kanıtsız palavraları olarak tarihe geçtiler). Flynn'in sonunda inanılmaz bir şekilde, istifa etmek zorunda kalmasının nedeni, ABD topraklarında bir adam kaçırma gerçekleştirmek için yabancı bir hükümetten nakit kabul etmek değildi. Trump Beyaz Sarayındaki zamanı kısaydı, ancak ancak bu kısa görevden sonra yönetim Derin Devlet ifadesini kullanmaya başladı.
Bu, derli toplu ve kullanışlı bir hikaye olabilir: Komplo zihniyetli bir ajan, Erdoğan'ın yörüngesine düşer ve gizli kuruluş aktörlerinin demokrasiye karşı yürüttüğü karanlık bir komplonun siyasi açıdan çok faydalı bir anlatısını alır. Ancak Flynn genç ve masum değildi ve Türk hükümetinin büyük adamlarıyla birlikte homurdanması onun Derin Devlet fikriyle tanışması anlamına gelmiyordu.
Bir "danışman" olmadan ve DIA'nın direktör yardımcısı olmadan önce Flynn, o zamanlar küçük ve birbirine sıkı sıkıya bağlı ABD özel savaş topluluğunda genç bir kurmay subay olarak kariyer yapmıştı. 1980'lerde Fort Bragg'daki John F. Kennedy Özel Harp Merkezi'nde eğitim almış ve planlar yapmıştı. Merkez daha önce ABD Ordusu Askeri Yardım Enstitüsü olarak biliniyordu ve genç Flynn'i eğiten adamların nesli, komünizme karşı savaşmak için düzinelerce gizli Amerikan faaliyetlerinin eski askerleriydi; Güney Vietnam'da Phoenix Projesi'nin ölüm mangalarını yöneten ve Tayland, İran, İtalya, Yunanistan, Guatemala ve Türkiye dahil bir düzine başka ülkede komünizm karşıtı gizli polis ve komandolar yetiştiren adamlardı.
Türk Özel Harp Dairesi ve onun daha geniş kontrgerilla programı, 50'li ve 60'lı yıllarda açıkça faaliyet gösterdiğinde, ABD askeri yardım misyonu aracılığıyla doğrudan Amerikan özel harp topluluğu tarafından desteklendi ve örgütlendi. İstanbul pogromlarını kışkırtan ve 1971'de Ziverbey Köşkü'nde muhaliflere işkence eden (Seçkin Deniz'in notu: şu an ABD'de ikamet eden Mehmet Eymür gibi) Türk ajanları eğiten Yeşil Bereliler, kariyerlerinin alacakaranlığında, gelecek nesil Amerikan gizli savaşçılarını - Flynn gibi erkekleri - eğitmek için Kennedy Özel Harp Merkezi'ne döneceklerdi.
Komplo ve Derin Devlet şüphesi, Flynn'in Doğu'ya özgü bir hastalık gibi Türkiye'den kaptığı bir şey değil, ama o, mevcut gerçek komplolar içinde şekillendi ve kalıba döküldü. Derin Devletler, inşa etmek ve desteklemek için eğitildiğiniz bir şey olduğunda harika değildir.
Derin Devletle ilgili Amerikan ve Türk söylemlerinde her şey tersine dönüyor. Amerika'da gerçek ve belirli Derin Devlet ajanları - ünlüler, politikacılar, kurumlar - hiçbir zaman özel olarak adlandırılamayan veya görülemeyen soyut kurban kategorileri (vatanseverler, çocuklar vb.) üzerinde korkunç işkenceler yapıyorlar. 2020 seçimlerinde kimse seçmen sahtekarlığını başarıyla kanıtlayamadı. Seçkin Soros adrenokrom hasadından kurtulan hiçbir çocuk kamuoyu önüne çıkmadı.
Türk Derin Devletinin kurbanları ise hayali veya mitsel değildir. 1970'lerden itibaren, çoğu solcu ve azınlıklardan oluşan yüzlerce insan, devlet ya da yan-devlet çeteleri tarafından öldürüldü. Gerçek bir Derin Devletle karşılaşıldığında soru, yaşananların gerçek olup olmadığı değil, ne dereceye kadar zarar vereceğidir.
Kürt kitapçılarına el bombası atan maskeli adamlar gizli asker miydi, yoksa aşırı sağcı bir mafya çetesi miydi? Yoksa ayrılıkçıları bastırmak için para ve silah verilen muhafazakar bir Kürt aşiretinden mi? Bilinmeyen bir failin kışkırttığı korku ve şüphe, Derin Devlet şiddetinin önemli bir parçasıdır. Yalnızca kurbanlar gerçektir: Bir yoldaşın cesedi sendika ofisinin dışına atılır; protestocular yağmurlu bir meydanda vurulduktan sonra ölürler; bir muhabir bir gün enden çıkar ve eve asla geri gelmez. Gidilecek cenazeler varken yeraltında çocuk istismarı tünel ağlarının varlığını varsaymak zorunda değilsiniz.
Neredeyse birçok çağdaş komplo teorisinin saçmalığına ve mantıksızlığına karşı duyarlı hale gelmişler gibi, 6 Ocak/QAnon dünyasında fantastik olana çok daha az meyilli olan ve daha somut (yine de tamamen temelsiz) iddialarda bulunanlarda bir gerginlik var. Gerçekleştiğini iddia ettikleri olaylar, hikayelerine gerçekçilik kazandırmak için kullandıkları jargon ve sıklıkla komplo teorisyenlerinin kendileri ABD ordusu veya güvenlik servisleriyle bağlantılıdır.
6 Ocak'tan bir ay önce, Capitol isyancılarının harekete geçtiği Telegram kanalları ve henüz yasaklanmamış Facebook grupları arasında söylentiler dolaştı. Örneğin, belirli bir askeri birliğin, 305. Askeri İstihbarat Taburu'nun, Almanya'nın Frankfurt kentinde gizli bir yeraltı sunucu çiftliğine baskın düzenlediği bildirilmişti. Hikaye, CIA'in, 2020 seçiminin Donald Trump'tan çalındığına dair inkar edilemez kanıtlarla, oylama verileriyle dolu bir sunucunun o çiftlikte gizli olduğunu iddia ediyordu. Kayıplar olmuştu, ancak baskın başarılı olmuştu. 305. tabur CIA Direktörü Gina Haspell'i yakalamıştı ve o çoktan Guantanamo Körfezi'ne uçmuş ve vatana ihanetten idam edilmişti.
305. taburun gerçek halkla ilişkiler görevlisi, Arizona merkezli analist biriminin 2020 seçimlerini devirmekle görevli gizli bir şok birliği olmadığına ve Almanya'da CIA ile bir yeraltı savaşına girmediğine dair bir açıklama içeren ve bu haberi yalanlayan bir bildiri hazırlamakla meşgulken emekli korgeneral Thomas McInerney, Almanya'da CIA ile bir yeraltı savaşında 305. taburun ağır kayıplar verdiğini ciddiyetle dile getiriyordu.
Bir ay sonra, QAnon Shaman, Temsilciler Meclisi salonundaki Konuşmacı kürsüsünde boynuzlu bir başlıkla gömleksiz dururken ve hainler için yaklaşan kıyamet hakkında ulurken, Larry Rendall Brock, diğer isyancılara talimat veren bir taktik plaka taşıyıcısı ve miğferiyle Kongre katında duruyordu. Eski bir Hava Kuvvetleri yarbayı olan Brock, yeleğine tutuklayacakları kişiler için bir demet kelepçe takmıştı. (Tutuklandıktan sonra, aslında aklında hiçbir gözaltı hedefi olmadığını, ancak polise kelepçe vermek istediğini iddia etti.) Amerikalıların yüzde yedisi eski asker, ancak 6 Ocak isyancılarının neredeyse yüzde 20'si orduda hizmet etmişti. Güney Amerika meselelerini ele alan orta düzey bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, isyan sırasında bir polis memuruna saldırmakla suçlandı. Amerikan Derin Devletine 6 Ocak'ta yapılan bu saldırı, bu nedenle, demografik olarak herhangi bir varsayılan Derin Devlete genel halktan daha yakındı. Bu fantezi dünyasında bütün Amerikan güvenlik kurumları kötü değildi.
Guantanamo Körfezi, QAnon'un fantezilerinde özellikle büyük görünüyor. Derin Devlet'in çocuk istismarcısı, ana akım medyanın küreselci sapıklarının götürüleceği, infaz, yargılama, yargısız işkence ve intikam yeri olacak. Hillary Clinton ve George Soros orada asılacak.
Trump ve vatansever müttefiklerinin Derin Devleti yendiği QAnon karar günü olan “Fırtına”daki korkunç intikam ve işkence fantezilerinin hepsinin Gitmo'da gerçekleşmesinin iyi bir nedeni var: Amerika'daki herkes, Gitmo'nun Amerika Birleşik Devletleri'nin insanları yargısız bir şekilde işkence görmek için gönderdiği yer olduğunu biliyor. Orada tutulan erkekler köpek kaselerinden besleniyor. Kapüşonlular ve duyusal yoksunluk içinde tutuluyorlar. Cinsel istismara maruz kalıyorlar ve yıllarca hücre hapsinde tutuluyorlar ve yargılanmadan onlarca yıl tutuklu kalıyorlar.
Guantanamo Körfezi'nin QAnon mitosunda yeri bize, Kabil'in dışında bir işkence kampı işleten, kalıntılarını artık Google haritalarında bulabileceğiniz gerçek Amerikan Derin Devleti hakkında çok önemli bir şey anlatıyor (tek yıldızlı bir incelemesi var) ve muhtemelen bu makaleyi okumak için kullandığınız cihazdaki meta verileri gözden geçiren gerçek gizli istihbarat servisleri.
Gerçekten de, 11 Eylül'den bu yana, ABD'de bir Derin Devlet anlamına gelen şey artık derin değil. Google haritalarında bulabileceğiniz yerlerde, açıkta, herhangi bir komplo veya gizleme olmadan yüzsüzce çalışıyor. Eski Ordu subayları Brock ve McInerney, düşmanlarını oraya göndermek istiyorlar.
6 Ocak'tan sonraki günlerde, tüm ABD ordusu, kendi saflarına aşırılık yanlısı sızmayı ele almakla görevlendirildi. Pentagon'daki Genelkurmay Başkanları, anayasal bir yetki devrine yönelik taahhütlerini özel olarak teyit etmek için kapalı kapılar ardında bir araya geldiler. 6 Ocak ayaklanmasına katılan QAnon ve Oath Keepers gibi milislerin ürettiği komplo teorilerinin, kolluk kuvvetleri ve ordu saflarında verimli bir asker toplama alanı bulduğu açıkça ortaya çıktı.
Gerçekten de, FBI, aşırı sağcı yerel terörizmi araştırırken, yerel polisler arasında bir düzeyde bunlara yönelik bir sempati olduğunu varsayarak artık şüpheli bilgileri yerel polis departmanlarıyla paylaşmıyor. ABD Başkanı Joe Biden, bireysel bağlılıkları tam olarak belli olmayan on binlerce askerle çevrili iken başkanlık yemini etti.
Ankara'daki ABD Büyükelçiliği'nde görev yaparken, işim çoğunlukla İran'dan gelen binlerce göçmene uygulanan Trump dönemi Müslüman yasağını yönetmekti. İğrenç, bağnaz bir politikaydı, karşı çıktığımı gizlemedim. Farsça da konuştuğunu unuttuğum yeni gelen patronum, ABD'ye giriş yasakları uyguladığım bir aileye fazla sempati gösterdiğime kulak misafiri oldu. Amirim beni bir kenara çekti. “Başvuru sahiplerinin önünde boş konuşma politikası yok.” O da yasaktan nefret ediyordu. "Derin Devletçi olacaksan, bunu özel olarak yap."
Komplo çerçevesinin dışında, Amerika'da Derin Devlet derken kastettiğimiz bu. Engelleyici içerdekiler. J. Crew takım elbiseli “The Blob”dan iki çok dilli bürokrat, Trump'a karşı muhalefetlerini biraz kibar bir şekilde göstermeye çalışıyorlar.
Masamdan eski büyükelçilik alanına doğru yürüdüm, Amerikalı yetkililerin nesiller boyu Türk-Amerikan ilişkilerinde kendi evcil hayvan sorunlarını düşünürken oturdukları aynı kafeterya bahçesinde yaşanan olayı görmezden geldim. Burası, ABD'li yetkililerin, Türkiye'deki Derin Devlet gücünün zirvesi olan ve bir gecede on binlerce kişiyi tutuklayan ve o ülkedeki solu bir nesil boyunca ezen 1980 Türk darbesinden sonra kutladıkları aynı bahçeydi. Efsanevi Özgür Avrupa Radyosu psikolojik operasyonlar uzmanı ve kendini CIA yetkilisi olarak tanımlayan Paul Henze'nin Ankara'daki Soğuk Savaş görevi sırasında muhtemelen dinlenmek için oturduğu yerdi. Ankara'daki işi bittikten sonra, Amerikan eğitimli subayların 1980'de seçilmiş bir hükümeti devirmelerini izlerken Jimmy Carter'a eğilip neşeyle “Ankara'daki çocuklar yaptı” diye haykıracak olan adam Henze olacaktı.
Kendimi içinde bulduğum durum, Derin Devlet fikrinin ABD ile Türkiye arasında tercüme edilmesindeki sorunu tam olarak örnekliyor. Bu terimin şu anda iki versiyonu var: Korkunç derecede gerçek bir şeyi tanımlayan bir Türk ve ya sıkıcı bürokratik sıkıntı ya da korkunç fanteziyi temsil eden bir Amerikan versiyonu.
Çevirideki bu boşluk dilsel bir yetersizlik değildir. Daha ziyade temel bir gerçeği maskeliyor: Türk Derin Devletinin Amerikan destekli bir proje olduğu gerçeğini. ABD'deki Derin Devlet komplolarının en tehlikeli, yetenekli ve hırslı yandaşları, Türkiye'de Derin Devlet'i destekleyen aynı askeri ve güvenlik kurumlarının ürünleridir. Gerçek var olan Türk Derin Devleti ile kendilerini hayali bir Derin Devlete karşı savaşıyormuş gibi gören Amerikalıların hedefleri aynıdır. Bunlar demokrasi, azınlık hakları ve soldur.
Herhangi bir Amerikan binasının olabileceği kadar Türk Derin Devletine bağlı bir yer olan Ankara'daki ABD Büyükelçiliği'nde bulunmak, bize derin bir gururla Derin Devletçi diyen bir amir tarafından yarı azarlanmak, Amerikan anlayışının sefaletini, bu ciddiye alınması gereken bir terim olduğunu göstermektedir.
Çeviride dolambaçlı bir hal aldığı için Derin Devlet, faydalı anlamını kaybediyor ve çıldırmış ve gevezelerin ülkesi haline geliyor. Bu olmaya devam ederse, son korkunç bir ironiyi gözden kaçıracağız: Orduya ve güvenlik servislerine sızmaları, demokratik süreçleri hor görmeleri ve siyasi şiddet kullanmaya istekli olmaları ile Birleşik Devletler'deki Derin Devlet karşıtı komplocular Derin Devlet teriminin ortaya atıldığı yetkisiz ve bilinmeyen güç ağlarını oluşturma yolunda ilerliyorlar.
Ankara'dan yıllar sonra başka bir diplomatik göreve giderken 6 Ocak'ı telefonumdan izledim. İsyancılar, bazı yabancı ülkelerde Soğuk Savaş dönemi seçimlerini bozan herhangi bir ABD'li eğitimli subayın sergileyebileceği aynı canlılıkla Capitol'ün basamaklarını işgal ettiler. Amerika'nın anti-demokratik şiddete verdiği destek sonunda kendi evine geldi. İsyancılar Capitol'un kapılarını kırarken Paul Henze'yi düşünüyorum. Çocuklar bunu gerçekten yaptı.
Josef Burton, 16 Mayıs 2022, The New Lines
(Josef Burton, eski bir Amerikan diplomatıdır. Trump'ın başkanlığı döneminde İran ve Afgan göçmenlik sorunları üzerinde çalıştı.)
Mustafa Tamer, 28.05.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri-Analiz, Onlar Ne Diyor?
Mustafa Tamer Yayınları
Onlar Ne Diyor?
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.