Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
The Uber Files—a wake-up call for the EU institutions
"AB'nin karşı karşıya olduğu büyük zorluklar, ancak vatandaşlar, AB'nin kamu yararına hareket ettiğinden emin oldukları takdirde aşılabilir."
Bu ayın başlarında, Avrupa'daki Amerikan kurumsal lobiciliğinin karanlık tarafının gölgelerden çıkıp gazetelerimizin ön sayfalarına yansıdığını gördük. Çok uluslu şirket Uber'in ulusal ve Avrupa Birliği mevzuatını ve düzenlemelerini iş modeline uyacak şekilde değiştirmeye çalışmak için kullandığı taktikler dikkat çekici ayrıntılarla sergilendi.
Uber, duyulan bir kelimenin özellikle yüksek sesle duyulacağını umduğu açıktı (MassimoUsai60/shutterstock.com)
Bildirildiğine göre uyguladığı yöntemler, üst düzey politikacılarla arka oda toplantılarını, incelemeyi engellemek için "gizli teknolojinin" kullanımını, akademisyenlere övgü dolu yazılar için ödeme yapmayı ve yasaların fiilen çiğnenmesini kapsıyordu. Her yerde düzenleyiciler, gerçekte neyle karşı karşıya olduklarını görmek için bu teknikleri incelemelidir.
Bu ifşaatlar endişe verici olsa da, şaşırtıcı değiller. Brüksel, küresel düzenleyici güç statüsünü yansıtan, dünyanın ikinci lobi başkentidir. AB tarafından kararlaştırılan standartlar ve yasalar 450 milyon Avrupalıyı etkilemekle birlikte, Avrupa sınırlarının çok ötesinde uygulanmaya eğilimlidir ve bu da şehri lobiciler ve işletmeler için bir sıcak nokta haline getirir.
AB başkenti, büyük mevzuat parçalarına eşlik eden devasa lobicilik çabalarının hikayeleriyle dolup taşıyor. Kısa bir süre önce, bu çabalar Büyük Teknolojiyi (BigTech) düzenlemek için tasarlanmış AB mevzuatına odaklandılar.
Üst düzey erişim
Uber ifşaatlarının bireysel ayrıntıları ne kadar ikna edici olursa olsun, en önemli ders, üst düzey lobicilerin hem ulusal hem de Avrupa düzeyinde üst güç kademelerine erişim düzeyiyle ilgilidir. Şirketin bu kadar üst düzey politika yapıcıların dikkatini çekmeyi başarması, AB yönetimi için bir uyandırma çağrısı olmalıdır.
Pek çok insan lobiciliğin ne olduğu konusunda hala tek boyutlu bir anlayışa sahip: belirli bir konuyu tartışmak için bir AB yetkilisiyle halka açık olarak yapılan toplantı, genel resmin sadece küçük bir parçası. Şeffaf lobicilik meşrudur ve çok yararlı olabilir, bu da politikaların iyileştirilmesine yol açar. Bununla birlikte, bir dizi gayrı resmi ve resmi ortamı kapsayan lobi faaliyetlerinin çoğu, kamunun gözünden uzakta gerçekleşir, yetkililer tarafından özel sektöre ve kimin veya neyin temsil edildiğini gizleyen ön örgütlerin kurulmasına taşınır.
'İyi' bir lobi kampanyası, bir etki ağı oluşturmaya çalışır. Bu, mevcut komisyon üyelerine erişim sağlamak için Avrupa Komisyonu'nun eski bir üyesinin ağlarını kullanmaya çalışmayı, kendi ağlarından ve sistem hakkındaki bilgilerinden yararlanmak için AB yetkililerini işe almayı veya sadece önemli toplantıların ne zaman yapıldığını bilmeyi içerebilir. Özel sektör genellikle geniş bir kaynak yelpazesine sahiptir ve bu kaynakların tüm bu yolları ve daha fazlasını kapsamasına olanak tanır.
Küçük izleme
Yıllar içinde şikayet olarak masama düşen çeşitli örneklerden biri, şirketlerin nasıl etki ürettiğinin bir örneği olarak göze çarpıyor. Dünyanın en büyük varlık yönetimi şirketi olan Blackrock, düzenleyiciler açısından önemli bir alan olan sürdürülebilir finans üzerine bir AB çalışması yürütmek için bir sözleşme imzalamayı başardı. İlk başvuru, çok daha kritik bir incelemeyle sonuçlanmalıydı; ayrıca bu kadar büyük bir şirketin neden bu kadar düşük ücretli bir sözleşmeyi güvence altına almak istediğine dair birkaç sivri uçlu soruyla sonuçlanmalıydı.
AB kurumlarında etik ve hesap verebilirliği düzenleyen güçlü yasalar vardır. Yasalar, AB yetkililerinin özel sektöre hareketlerini düzenler, eski komisyoncuların ömür boyu dürüst ve sağduyulu davranmalarını gerektirir ve üst düzey yetkililerin yalnızca AB Şeffaflık Kaydı'ndaki lobicilerle görüşmesini ve bu toplantıları kamuya açık bir şekilde belgelemesini zorunlu kılar.
Ancak yasalar ancak uygulandıkları kadar güçlüdür. Örneğin, eski komisyon üyelerinin görev süresinden sonra ne yaptıklarına dair çok az izleme var. Yıllar boyunca çeşitli soruşturmalardaki eksiklikleri gidermeye çalıştım ve düzenli olarak etik ve hesap verebilirlik kurallarının daha da sıkılaştırılması ve daha sağlam yaptırımlar için çağrıda bulundum.
Kültür değişikliği
Uber Dosyalarının gösterdiği şey, AB'nin tepesinde ve aynı zamanda ulusal yönetimlerde bir kültür değişikliği olması gerektiğidir. Döner kapılara veya lobi faaliyetlerine gevşek bir yaklaşım, herhangi bir kamu hizmetinin bütünlüğünü ciddi şekilde baltalayabilir.
Kültürdeki bu değişiklik, aynı zamanda, bir metin ve anlık mesajlar çağında halkın karar alma sürecini incelemeye devam edebilmesini sağlamak gibi yeni zorluklarla başa çıkma isteğini de içermelidir. Kanıt, AB kurumlarının henüz bununla düzgün bir şekilde ilgilenmediğidir.
Örneğin, bir gazetecinin belgelere erişim talebine ve ofisimin takip eden soruşturmasına rağmen, Avrupa Komisyonu, başkanı Ursula von der Leyen ile bir küresel ilaç şirketinin tepe ismi arasında geçen metin mesajları için uygun bir arama yapamadı. Komisyonun meseleyle esaslı bir şekilde ilgilenmeyi reddetmesi, önemli ölçüde kamu yararına olan meselelerde yakında bulunmayan bir AB kurumu izlenimi uyandırdı.
Ayrıca, ofisim tarafından sekiz AB kurum ve kuruluşunun katıldığı bir anket, anlık mesajlaşma çağında hesap verebilirlik sorunlarıyla başa çıkmak için pratik olarak çok az hazırlıklı olduğunu ortaya koydu. AB idari uygulamaları, içinde yaşadığımız zaman ve iletişim kurmak için kullandığımız modern yöntemlerle birlikte gelişmeli ve büyümelidir. Açık olması gereklidir, ancak Uber ifşaatlarının bir parçası olarak sızdırılan metinler, işle ilgili metin mesajlarının kaydının, karar vermenin doğru bir şekilde incelenmesi için neden bu kadar önemli olduğunu gösteriyor.
AB çapında kurallar
Lobicilik stratejileri AB kurumlarında ve ulusal düzeylerde işler. Uber örneğinde AB'ye erişim kolaylığı, birkaç üye ülkede eşleştirildi; ulusal düzeyde lobi faaliyetleri de AB tarafından alınan kararları beslerler. Bu, şeffaflık ve etik lobicilik üzerine bir AB direktifinin olması gerekip gerekmediği sorusunu gündeme getiriyor. Bu, anlaşmalar bir sonraki revize edildiğinde düşünülebilir; Avrupa Parlamentosu geçen ay anlaşmaları gözden geçirmek ve Avrupa'nın Geleceği Konferansı'nın sonuçları üzerinde hareket etmek için bir sözleşme çağrısında bulundu.
AB genelinde kamu idarelerinin mevcut ve eski üyeleri için etik davranışı neyin oluşturduğuna dair ortak bir anlayış, lobiciliğin gereksiz etkisini azaltmak için önemli bir adım olacaktır. Etik kuralların korunması, şeffaflık uygulamalarının modern iletişim yöntemleriyle uyumlu hale getirilmesi, halkın AB karar alma sürecini izlemesini kolaylaştırma; bunların tümü AB'nin ve ulusal yönetimlerin demokratik meşruiyetini artırabilir. Etik ve hesap verebilir kamu yönetimleri, sağlıklı demokrasilerin temel taşıdır.
AB, iklim krizinden Rusya'nın Ukrayna'daki savaşından kaynaklanan dalgalanmalara, sınırları içinde hukukun üstünlüğünü korumaya ve pandemiden yeşil ve adil bir iyileşme sağlamaya kadar birçok zorlukla karşı karşıya. Önemli kamu desteği gerektiren bazı zor politika kararları alınmış olacaktır. Bu tür bir desteğin sürdürülmesi ancak vatandaşların AB yönetiminin ve ulusal muadillerinin tamamen kamu yararına hareket ettiğine inanması halinde mümkün olacaktır.
Emily O'Reilly, 17 Temmuz 2022, Social Europe
(Emily O'Reilly, Avrupa ombudsmanıdır.)
Seçkin Deniz, 29.08.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.