Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
After Dutch Apology For Slavery, Why Is Belgium Balking On Its Colonial History?
Hollanda Başbakanı Mark Rutte'nin Hollanda'nın Atlantik ötesi köle ticaretine dahil olmasından dolayı resmen özür dilediği gün, komşu Belçika'da bir parlamento komitesi, Orta Afrika'da onlarca yıl süren acımasız sömürgecilikten dolayı özür dilemek için yeterli siyasi desteği toplayamadı.
Belçika'nın Antwerp kentinde 2020 yılında sömürge karşıtı protestolar sırasında tahrip edilen Kral Leopold II heykelinin fotoğrafı.
Belçika ve Hollanda, Avrupa'nın kalbinde bir sınırı, bir dili ve hareketli bir ticaret ilişkisini paylaştıkları gibi, aynı zamanda çirkin bir sömürge mirasını da paylaşıyorlar.
Ancak Hollanda bu hafta çirkin geçmişi için önemli bir resmi özür sunarken, Belçika'daki politikacılar aynı şeyi kendi sömürge zulümleri için yapmayı kabul edemediler.
Hollanda Başbakanı Mark Rutte Pazartesi günü Hollanda'nın Atlantik ötesi köle ticaretine dahil olmasından dolayı resmen özür diledi ve ülkenin geçmişini telafi etmek için daha fazlasını yapması gerektiğini söyledi. Hollanda hükümeti, ülkenin geçmişi hakkında farkındalık oluşturmanın yanı sıra "köleliğin günümüzdeki etkilerini ele almak" amacıyla 200 milyon Euroluk bir fon oluşturacağını duyurdu.
Ancak aynı gün komşu Belçika'da bir parlamento komitesi, parlamento üyelerinin ülkenin Orta Afrika'da onlarca yıl süren acımasız sömürgecilik için özür dilemesi gerekip gerekmediği konusunda anlaşamaması üzerine iki yılı aşkın bir çalışmanın ardından feshedildi.
Belçika hükümeti komiteyi, 2020 yılında ABD'de George Floyd'un Minneapolis'te bir polis memuru tarafından öldürülmesinin ırkçılık ve sömürgecilik üzerine küresel bir hesaplaşmayı başlatmasından kısa bir süre sonra kurdu; bu olay kısmen Hollanda'nın özrüne de ilham verdi.
Tazminat korkusu
RTBF'nin haberine göre, Komite üyeleri Belçika parlamentosuna gönderilecek 128 tavsiyenin neredeyse tamamı üzerinde uzlaşmaya varmış, ancak ülkenin özür dilemesi gerekip gerekmediği konusunda anlaşamamıştı.
Parlamento üyesi Maggie De Block Kasım ayında "Neden bugünün tüm Belçikalıları özür dilemeli?" diye sordu. Bazı üyeler resmi bir özrün tazminat talebine yol açabileceğinden endişe ediyordu.
Ancak Yeşiller Partisi temsilcisi Guillaume Defosse'a göre komitenin özür dileme konusunda bir anlaşmaya varamaması "bir kayıp, büyük bir hayal kırıklığı".
Kral Leopold II'nin Mirası
Belçika hükümeti, bugünkü Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ruanda ve Burundi'yi sömürgeleştirirken yaptığı zulümler için hiçbir zaman özür dilemedi.
Kral Leopold II yönetimindeki ülkenin kauçuk arayışı, kırk yılı aşkın bir süre boyunca 10 milyon kadar Kongolunun ölümüne yol açarak 1920 yılına kadar ülke nüfusunu yarı yarıya azalttı.
Belçikalı avukat ve profesör Pierre d'Argent bu hafta Brüksel merkezli Le Soir gazetesinde yazdığı yazıda "Kongo, Burundi ve Ruanda halklarının derin üzüntülerimizden başka bir şeyi hak etmediklerini düşünmek... özür dilemeyi hak etmediklerini düşünmektir" dedi. "Bu bizim haysiyetimizi onlarınkinin önüne koymaktır." dedi ve ülkenin sömürgeci geçmişi için özür dilenmesinin gecikmiş ve "onurlu ve haysiyetli bir davranış" olacağını yazdı.
Belçika Kralı Philippe 2022 yılında Kinşasa'ya yaptığı bir ziyarette "en derin pişmanlıklarını" sunmuş ve Belçika hükümetinin iade etmeyi kabul ettiği Kongo'dan yağmalanan 84.000 nesneden ilki olan bir Kongo maskesini de geri getirmişti.
Yine de Philippe, krallığın onlarca yıl süren kanlı yönetimi için resmi olarak özür dilemedi.
Kongolu Senatör Francine Muyumba Nkanga, kralın ziyaretinin ardından Twitter'da yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Belçika tarafından işlenen suçlar karşısında pişmanlık duymak yeterli değildir. Bir özür ve tazminat sözü bekliyoruz"
Hollanda Başbakanı Mark Rutte Hollanda Devletinin geçmişte köleleştirilen insanlara yönelik eylemleri için özür diliyor
Diğer ülkeler
Avrupa ülkeleri kölelik ve sömürgecilik ihlalleri için özür dileme konusunda karışık bir sicile sahip.
Almanya geçen yıl, 1904-1908 yılları arasında Namibya'da 75,000 Herero ve Nama'nın öldürülmesi nedeniyle özür dilemiş ve Alman Dışişleri Bakanı bunu soykırım olarak nitelendirmişti.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Aralık ayında yaptığı açıklamada, İngiliz sömürgeciler tarafından bugünkü Nijerya'dan çalınan bronz heykelleri ülkeye yapacağı bir sonraki ziyarette iade edeceğini söyledi. Ülke halihazırda Alman müzelerinde bulunan 500'den fazla heykeli iade etmeyi kabul etmiş durumda.
İngiliz kraliyet ailesi İngiltere'nin köle ticaretini kınamış, Prens William da kısa bir süre önce kölelikten "derin üzüntü" duyduğunu söylemişti; ancak aile ve İngiliz siyasetçiler hiçbir zaman resmi olarak özür dilemedi.
İngiltere Merkez Bankası ve sigorta brokeri Lloyds of London'ın yanı sıra Edinburgh şehri de dahil olmak üzere Birleşik Krallık kurumları köle ticaretine katıldıkları için özür dilediler.
Atlantik'in öte yakasında ise Kanadalı liderler, kültürel soykırım sisteminin bir parçası olarak yerli çocukları ailelerinden ayıran ülkenin yatılı okul sistemi için çeşitli vesilelerle özür diledi; ancak hükümet sömürgeleştirmenin devam eden etkilerini ele almak için yeterince hızlı hareket etmemekle eleştirildi.
Hollanda'nın Pazartesi günkü özrüne tepkiler Karayipler'de karışıktı; ada ülkesi Sint Maarten'in Başbakanı Silveria Jacobs henüz bir özrü kabul etmeye hazır değildi.
Eski Hollanda Antilleri'ndeki yerel aktivist ve akademisyen Rhoda Arrindell, Hollanda'nın özre ek olarak tazminat da sunması gerektiğini söyledi. "Bu tek taraflı, sömürgeci bir yaklaşım ve biz bunu reddediyoruz" dedi.
Belçika ve eski sömürgeleri için ise kat edilmesi gereken daha uzun bir yol var.
Anne-Sophie Goninet, Riley Sparks, 20 Aralık 2022, WorldCrunch
Seçkin Deniz, 27.12.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.