Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Another Predictable Bank Failure
ABD'deki girişim destekli teknoloji start-up'larının neredeyse yarısının bağlı olduğu Silikon Vadisi Bankası'na (SVB) yönelik saldırı kısmen bildik bir hikayenin tekrarı olsa da bundan daha fazlası. Bir kez daha, ekonomi politikası ve mali düzenlemelerin yetersiz olduğu kanıtlandı.
ABD tarihinin en büyük ikinci banka iflasına ilişkin haberler, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell'ın Kongre'ye Amerikan bankalarının mali durumunun sağlam olduğuna dair güvence vermesinden sadece birkaç gün sonra geldi. Ancak zamanlama şaşırtıcı olmamalı. Powell'ın tasarladığı faiz oranlarındaki büyük ve hızlı artışlar göz önüne alındığında - muhtemelen eski Fed Başkanı Paul Volcker'ın 40 yıl önceki faiz artışlarından bu yana en önemlisi - finansal varlıkların fiyatlarındaki dramatik hareketlerin finansal sistemde bir yerlerde travmaya neden olacağı tahmin ediliyordu.
Ancak yine de Powell, endişelenmemiz gerektiğini gösteren çok sayıda tarihsel deneyime rağmen endişelenmememiz konusunda bize güvence verdi. Powell, eski Başkan Donald Trump'ın 2008 finansal çöküşünden sonra yürürlüğe giren Dodd-Frank banka düzenlemelerini zayıflatmak ve "küçük" bankaları en büyük, sistemik olarak önemli bankalara uygulanan standartlardan kurtarmak için çalışan düzenleyici ekibinin bir parçasıydı. Citibank'ın standartlarına göre SVB küçüktür. Ancak ona bağımlı milyonlarca insanın hayatında küçük değil.
Powell, Fed'in faiz oranlarını durmaksızın yükseltmesi nedeniyle acı çekileceğini söyledi; ancak bu acı ne kendisi ne de SVB'deki sigortasız mevduatları dolar başına 50-60 sentten satın almayı umarak vurgun yapmayı planladıkları bildirilen özel sermayedeki birçok arkadaşı için değil, hükümet bu mevduat sahiplerinin korunacağını açıkça belirtmeden önce. En büyük acıyı, beyaz olmayan genç erkekler gibi marjinal ve savunmasız grupların üyeleri çekecekti. İşsizlik oranları genellikle ulusal ortalamanın dört katıdır, bu nedenle %3,6'dan %5'e bir artış onlar için %15'ten %20'ye bir artış anlamına gelir. Bu tür işsizlik artışlarını (yanlış bir şekilde enflasyon oranını düşürmek için gerekli olduğunu iddia ederek) yardım çağrısında bulunmadan ya da uzun vadeli maliyetlerden bahsetmeden pervasızca talep ediyor.
Şimdi, Powell'ın duygusuz ve tamamen gereksiz acı savunuculuğunun bir sonucu olarak, yeni bir dizi kurbanımız var ve Amerika'nın en dinamik sektörü ve bölgesi beklemeye alınacak. Silikon Vadisi'nin çoğu genç olan yeni girişimcileri, hükümetin işini yaptığını düşünüyordu, bu nedenle bankalarının bilançosunu her gün kontrol etmeye değil, inovasyona odaklandılar - ki zaten bunu yapamazlardı. (Tam açıklama: bir eğitim girişiminin CEO'su olan kızım da bu dinamik girişimcilerden biri).
Yeni teknolojiler bankacılığın temellerini değiştirmemiş olsa da, bankaların batma riskini arttırmıştır. Para çekmek bir zamanlar olduğundan çok daha kolay ve sosyal medya, eş zamanlı para çekme dalgasını teşvik edebilecek söylentileri güçlendiriyor (SVB'nin para transferi emirlerine yanıt vermediği ve yasal bir kabus yaratabileceği bildiriliyor). SVB'nin çöküşünün, 2008 krizine yol açan ve bankaların kredi tahsisinde merkezi rollerini yerine getirmede temel bir başarısızlığı temsil eden türden kötü kredi uygulamalarından kaynaklanmadığı bildirildi. Daha ziyade, daha sıradan bir durumdu: tüm bankalar kısa vadeli mevduatları uzun vadeli yatırımlar için kullanılabilir hale getirerek "vade dönüşümü" yaparlar. SVB uzun vadeli tahviller satın almış ve getiri eğrileri dramatik bir şekilde değiştiğinde kurumu risklere maruz bırakmıştır.
Yeni teknoloji aynı zamanda federal mevduat sigortasındaki 250.000 dolarlık eski sınırı da saçma kılıyor: bazı firmalar fonları çok sayıda bankaya dağıtarak düzenleyici arbitraj yapıyorlar. Düzenleyicilere işlerini yapmaları için güvenenlerin zararına onları ödüllendirmek deliliktir. Çok çalışan ve insanların istediği yeni ürünleri piyasaya sürenlerin, sırf bankacılık sistemi onları yüzüstü bıraktığı için alaşağı edilmesi bir ülke hakkında ne söyler? Güvenli ve sağlam bir bankacılık sistemi modern bir ekonominin olmazsa olmazıdır, ancak Amerika'nınki tam olarak güven telkin etmiyor.
Barry Ritholtz'un tweetlediği gibi, "Tilki Delikleri'nde ateist olmadığı gibi, finansal kriz sırasında da Liberteryen yoktur." Hükümet kurallarına ve düzenlemelerine karşı çıkan bir dizi haçlı ordusu birdenbire SVB'nin hükümet tarafından kurtarılmasını savunur hale geldi, tıpkı 2008 krizine yol açan devasa deregülasyonu tasarlayan finansçılar ve politika yapıcıların krize neden olanları kurtarma çağrısı yaptığı gibi. (Başkan Bill Clinton döneminde ABD Hazine Bakanı olarak finansal deregülasyona öncülük eden Lawrence Summers'ın da SVB'nin kurtarılması çağrısında bulunması, öğrencilere borç yükleri konusunda yardım edilmesine karşı güçlü bir duruş sergilemesinin ardından daha da dikkat çekicidir)1
Şimdi verilecek cevap 15 yıl önce verilen cevapla aynıdır. Firmanın riskli davranışlarından yararlanan hissedarlar ve tahvil sahipleri sonuçlarına katlanmalıdır. Ancak SVB'nin mevduat sahipleri - düzenleyicilerin kamuoyuna defalarca güvence verdikleri gibi işlerini yapacaklarına güvenen firmalar ve hane halkları - 250.000 $ "sigortalı" tutarın üstünde ya da altında olsun, bütünüyle tazmin edilmelidir.
Aksini yapmak Amerika'nın en canlı ekonomik sektörlerinden birine uzun vadeli zarar verecektir; Büyük Teknoloji hakkında ne düşünülürse düşünülsün, yeşil teknoloji ve eğitim gibi alanlar da dahil olmak üzere inovasyon devam etmelidir. Daha geniş anlamda, hiçbir şey yapmamak halka tehlikeli bir mesaj gönderecektir: Paranızın korunduğundan emin olmanın tek yolu, onu sistemik açıdan önemli "batamayacak kadar büyük" bankalara yatırmaktır. Bu da ABD finans sisteminde daha fazla piyasa yoğunlaşmasına ve daha az inovasyona yol açacaktır.
Ülke genelinde potansiyel olarak etkilenenler için ızdırap verici bir hafta sonunun ardından, hükümet nihayet doğru olanı yaptı - tüm mevduat sahiplerinin tamamının tazmin edileceğini garanti ederek ekonomiyi sekteye uğratabilecek bir banka kaçışını önledi. Aynı zamanda yaşananlar sistemde bir şeylerin yanlış gittiğini de açıkça ortaya koydu.
Bazıları SVB'nin mevduat sahiplerini kurtarmanın "ahlaki tehlikeye" yol açacağını söyleyecektir. Bu çok saçma. Bankaların tahvil sahipleri ve hissedarları, yöneticileri düzgün bir şekilde denetlemedikleri takdirde hala risk altındadır. Sıradan mevduat sahipleri banka riskini yönetmemelidir; bir kurum kendisine banka diyorsa, içine konan parayı geri ödeyecek mali güce sahip olmasını sağlamak için düzenleyici sistemimize güvenebilmelidirler.
SVB tek bir bankanın başarısızlığından daha fazlasını temsil etmektedir. Hem düzenleyici hem de parasal politikanın yürütülmesindeki derin başarısızlıkların simgesidir. Tıpkı 2008 krizi gibi bu da öngörülebilir ve tahmin edilebilirdi. Bu karmaşanın yaratılmasına yardımcı olanların zararı en aza indirmede yapıcı bir rol oynayabileceğini ve bu kez hepimizin - bankacılar, yatırımcılar, politika yapıcılar ve kamuoyu - nihayet doğru dersleri çıkaracağını umalım. Tüm bankaların güvende olmasını sağlamak için daha sıkı düzenlemelere ihtiyacımız var. Tüm banka mevduatları sigortalanmalıdır. Maliyetler de en çok fayda sağlayanlar tarafından karşılanmalıdır: mevduatlara, işlemlere ve diğer ilgili ölçütlere dayalı olarak varlıklı bireyler ve şirketler ile bankacılık sistemine en çok güvenenler.
Federal Rezerv Sistemi'nin kurulmasına yol açan 1907 paniğinin üzerinden 115 yıldan fazla zaman geçti. Yeni teknolojiler panikleri ve banka batışlarını kolaylaştırdı. Ancak sonuçları daha da ağır olabilir. Politika oluşturma ve düzenleme çerçevemizin yanıt verme zamanı geldi
Joseph E. Stigltz, New York, 13 Mart 2023, Project Syndicate
(Nobel ekonomi ödülü sahibi ve Columbia Üniversitesi'nde Üniversite Profesörü olan Joseph E. Stiglitz, Dünya Bankası'nın eski baş ekonomisti (1997-2000), ABD Başkanı'nın Ekonomik Danışmanlar Konseyi'nin başkanı ve Karbon Fiyatları Üst Düzey Komisyonu'nun eş başkanıdır. Uluslararası Kurumsal Vergilendirme Reformu Bağımsız Komisyonu üyesidir ve 1995 IPCC İklim Değerlendirmesi'nin başyazarıdır.)
Seçkin Deniz, 23.03.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.