Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Europe’s Fading Democracy
"Avrupa Birliği, AB siyasi kurumlarını sorumlu tutabilecek birleşik bir Avrupa siyasetinin yokluğu nedeniyle uzun zamandır demokratik bir eksiklikten muzdariptir. Son yıllarda üç gelişme, AB'nin Avrupa içinde ve ötesinde iyilik için etkili bir güç olduğu fikrini neredeyse yok etti."
Ağustos ayının sakin günleri önümüzdeki yılı düşünmek için iyi bir zaman. 2024 takvimime baktığımda en çok Avrupa Parlamentosu seçimlerini görüyorum. Ne yazık ki, beş yıl önce olduğu gibi bana ilham vermiyorlar.
2019'da ben Almanya'dan, bir Alman meslektaşım ise Yunanistan'dan Avrupa Parlamentosu için aday olduk. Pan-Avrupa hareketimiz DiEM25, Avrupa demokrasisinin tamamen ulusötesi hale gelmediği sürece bir göstermelik olarak kalacağını vurgulamak istedi. 2024'te bu tür jestler sembolik olarak bile anlamlı değil.
Önümüzdeki Haziran ayında yapılacak Avrupa seçimlerinden duyduğum bıkkınlık, Avrupa siyasetine olan ilgimin azalmasından ya da yakın geçmişte yaşadığım siyasi yenilgilerden kaynaklanmıyor. Beni yoran şey, demokrasinin tohumlarının Avrupa Birliği'nde benim yaşam sürem içinde kök salmasını hayal etmenin bile zorluğu.
Avrupa'ya sadık olanlar bunu söylediğim için bana ateş püskürecekler. Seçilmiş başbakan ve cumhurbaşkanlarından oluşan bir Konsey, seçilmiş ulusal hükümetler tarafından atanan bir Komisyon ve doğrudan Avrupa halkları tarafından seçilen ve atanmış Komisyonu görevden alma yetkisine sahip bir Parlamento tarafından yönetilen AB'yi demokrasiden arındırılmış bir bölge olarak tanımlamaya nasıl cüret edebilirim?
Son derece eşitsiz toplumlarda demokrasinin ayırt edici özelliği, tüm insan etkileşiminin güç ilişkilerine indirgenmesini önlemek üzere tasarlanmış kurumlardır. Despotizmi uzakta tutmak için, yürütmenin takdir yetkisi, bunu en aza indirecek araçlara sahip egemen bir yönetim tarafından en aza indirilmelidir.
AB'nin üye devletleri bu araçları kendi yönetimlerine sağlamaktadır. Seçenekleri ne kadar sınırlı olursa olsun, bir ülkenin vatandaşları, seçilmiş organlarını kararlarından sorumlu tutma yetkisine sahiptir (ülkenin dışsal kısıtlamaları dahilinde). Ne yazık ki AB düzeyinde bu mümkün değildir.
Liderlerimiz bir AB Konseyi toplantısının ardından evlerine döndüklerinde, popüler olmayan kararların sorumluluğunu hemen üzerlerinden atarak bunun yerine Konsey'deki meslektaşlarını suçluyorlar: "Müzakere edebileceğimin en iyisi buydu" diyerek omuz silkiyorlar.
AB görevlileri, danışmanları, lobicileri ve Avrupa Merkez Bankası yetkilileri bunu biliyor. Üye devlet temsilcilerinden, Konsey'in kararlarına katılmasalar da, direnemeyecek kadar "sorumlu" ve Avrupa "dayanışmasına" bağlı olduklarını ulusal parlamentolarına anlatmalarını beklemeyi öğrendiler.
AB'nin demokratik açığı da burada yatmaktadır. Konsey üyelerinin çoğunluğunun reddettiği önemli politikalar genellikle kolayca kabul edilir ve Konsey'in kendisini yargılayabilecek, onu sorumlu tutabilecek ve nihayetinde onu bir organ olarak görevden alabilecek bir yönetim yoktur. Konsey (İspanya ve Hollanda başbakanları Pedro Sánchez ve Mark Rutte'nin AB'nin mali sözleşmesinde reform yapmak üzere vardıkları anlaşma gibi) yarım yamalak bir anlaşmaya vardığında, AB düzeyinde alınan kararlara hiçbir zaman odaklanmayan ulusal seçimler bu kararların havada kaybolmasına neden olabiliyor.
Dahası, Avrupa Parlamentosu'nun (hala yasa çıkarma yetkisi olmayan) Komisyon'u toptan görevden alma yetkisi, Türkiye'nin kıyılarına yakın bir adacığı ele geçirme tehditlerine karşı Yunan donanmasını nükleer bombayla donatmak kadar faydalıdır.
Bunların hiçbiri yeni değil. Ancak bugün daha yorgunum çünkü üç gelişme AB'nin Avrupa içinde ve ötesinde iyilik için etkili bir güç olduğu fikrini neredeyse yok etti.
Öncelikle, ortak borcun Avrupa konfederasyonumuzu uyumlu bir demokratik federasyona daha yakın bir şeye dönüştürecek Hamilton yapıştırıcısı olarak işlev görebileceğine dair tüm umutlarımızı kaybettik. Evet, pandemi Almanya'nın nihayet ortak Avrupa borcu ihracını kabul etmesine yol açtı. Ancak, o zaman da uyardığım gibi, fonların aktığı siyasi koşullar bir Euroskeptik'in rüyasının gerçeğe dönüşmesiydi. Sonuç ne oldu? NextGenerationEU (Avrupa'nın Pandemi Kurtarma Fonu), gerekli mali birliğe doğru atılmış bir ilk adım olmaktan ziyade Hamiltoncu bir dönüşümü dışladı.
İkincisi, Ukrayna'daki savaş Avrupa'nın ABD'den stratejik özerklik beklentilerini ortadan kaldırdı; Donald Trump'ın 2020'deki yenilgisini izleyen resmi nezakete rağmen, AB'yi kontrol altına alınması gereken bir düşman olarak görmeye devam ediyor. Bir Ukrayna-Rusya barış anlaşmasının neleri içermesi gerektiğine inanılırsa inanılsın, AB'nin bu anlaşmaya giden diplomatik süreçteki ilgisizliği tartışma götürmez.
Üçüncüsü, artık AB'nin ilkeli bir kozmopolitizm savunucusu olduğu iddiası ortadan kalkmıştır. Avrupalılar Trump'ın "Duvarı İnşa Et" kampanya mitinglerini küçümsedi ama AB duvar inşa etme konusunda Trump'tan daha becerikli olduğunu kanıtladı. Yunanistan'ın Türkiye sınırında, İspanya'nın Fas bölgesinde, Macaristan ve Romanya'nın doğu sınırlarında, Libya çölünde ve şimdi de Tunus'ta, AB, Trump'ın ancak gıpta edebileceği iğrençliklerin inşasını finanse etti. Suç ortağı Frontex'in (AB'nin sınır kontrol ajansı) koruması altında faaliyet gösteren ve Akdeniz'deki binlerce ölüme tartışmasız bir şekilde katkıda bulunan sahil güvenlik güçlerimizin hukuksuz davranışları hakkında tek bir kelime bile edilmiyor.
2019 Avrupa seçimlerinden sonra liberal basın, Avrupa'nın aşırı sağının korkulduğu kadar başarılı olamadığı için rahatladığını ifade etti. Ancak savaş arası faşistlerin aksine, yeni aşırı sağcıların seçim kazanmaya ihtiyacı olmadığını unuttular. Onların en büyük gücü, geleneksel partiler önce yabancı düşmanlığını, sonra otoriterliği ve en sonunda da totaliterliği benimsemek için birbirlerine düştükçe, kazansalar da kaybetseler de güç kazanmalarıdır. Başka bir deyişle, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán gibi otokratik Avrupalı liderlerin şovenist inançlarını AB ve Brüksel'de yaymak için parmaklarını bile kıpırdatmalarına gerek yok.
Bunlar Avrupa demokrasisinin imkansız olduğunu düşünen bir Euroskeptik'in düşünceleri değildir çünkü bir Avrupa demosu imkansızdır. Bunlar, bir Avrupa demosunun tamamen mümkün olduğuna ancak AB'nin tam tersi yönde hareket ettiğine inanan bir Avrupacının ağıtlarıdır. Avrupa'nın hızlı ekonomik gerilemesini ve demokratik (ve etik) açıklarının paralel olarak gelişmesini izledik.
Kuşkularıma rağmen, Avrupa seçimlerinde - bu kez MeRA25 ile Yunanistan'da - tekrar aday olmak benim için kolay bir karardı çünkü kuşkularımın kampanya sırasında ortaya konması gerekiyordu. Paradoks şu ki, başkalarını ikna etmeden önce kendimi AB seçim siyasetinin zahmete değer olduğuna ikna etmeliyim.
Yanis Varoufakis, Atina, 21 Ağustos 2023, Project Syndicate
(Yunanistan'ın eski maliye bakanlarından Yanis Varoufakis, MeRA25 partisinin lideri ve Atina Üniversitesi'nde Ekonomi Profesörüdür.)
Seçkin Deniz, 05.10.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.