Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Bad Things That Could End the Good Times
Herkesle birlikte (tamam, Cumhuriyetçiler hariç) ben de son birkaç haftadır aldığımız harika ekonomik haberleri kutluyorum. Enflasyon açıkça yavaşlıyor, işsizlik oranı düşük seyrediyor, reel ücretler artıyor, yatırımlar hızla büyüyor ve yeterince hızlı olmasa da yeşil dönüşüm hepimizin hayal edebileceğinden daha hızlı ilerliyor.
Fotoğraf: Nathaniel St. Clair
Açık olmak gerekirse, çok ciddi sorunlarımız var. Yaklaşık 40 milyon insan hala yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve aşağı yukarı aynı sayıda insan her ay faturalarını ödemenin büyük bir mücadele olduğunu düşünüyor. Ücretlerdeki ırk ve cinsiyet farklılıklarını azaltma konusunda çok az ilerleme kaydettik ve zenginlik konusunda daha da az ilerleme sağladık. Liste uzun, mutlu olmamamız gereken pek çok şey var, ancak şimdilik biraz ilerleme kaydediyor gibi görünüyoruz.
Her neyse, işler doğru yönde gidiyor gibi göründüğünde, olayların nasıl daha kötüye gidebileceğini sormak için iyi bir zamandır. İşte benim listem - siz de eklemeler yapmaktan, kendi listenizi oluşturmaktan ya da olasılık değerlendirmelerimi değiştirmekten çekinmeyin.
Fed, enflasyon hedefine doğru yavaşlarken bile faiz arttırımlarına devam ediyor - Benim verilere ilişkin görüşüm, enflasyon oranlarının hala Fed'in yüzde 2.0 hedefinin üzerinde olduğu, ancak bu hedefe doğru ilerlediği yönünde. Eğer bu görüş doğruysa, Fed'in daha yüksek işsizlik ve finansal istikrarsızlık riskini göze alarak, sırf yüzde 2.0 hedefine ulaşma hızını arttırmak için faiz oranlarını daha da yükseltmesi kesinlikle çılgınlık olur.
Büyük Durgunluğun ardından on yıl boyunca Fed'in enflasyon hedefinin altında kaldık. Çok az kişi bunun ciddi bir sorun olduğunu düşünüyordu. Enflasyonun yüzde 2,0 hedefine geri döndüğünü görmek bir ya da bir buçuk yıl daha sürerse, ne olmuş yani?
Mesele Fed'in güvenilirliği ise, ekonomiyi yavaşlatmak ve enflasyonu hedefine doğru geri getirmek için agresif bir şekilde hareket etmiştir. Hedefe ulaşmak 2024'ün sonuna, hatta 2025'e kadar sürerse, kimsenin Fed'in hedefine olan bağlılığına olan inancını kaybettiğini görmek zor.
Açık olmak gerekirse, enflasyonun yüzde 3.0'e yaklaştığı ve yönünün açıkça aşağıya doğru olduğu bir durumdan bahsediyorum. Enflasyonun yüzde 3.0 oranında istikrar kazandığına, hatta yeniden hızlandığına inanmak için bir neden varsa, bu farklı bir sorudur.
Olasılık - yüzde 5,0
Enflasyon yeniden hızlanmaya başlayarak Fed'in daha agresif hareket etmesine yol açıyor - Son birkaç aydır gördüğümüz hemen hemen tüm veriler enflasyonun yavaşladığını ve yavaşlamaya devam edeceğini gösteriyor. Enflasyonu tetikleyen iki büyük kalem olan kira ve araç fiyatları açıkça aşağıya doğru yönelmektedir. 2021'de ve 2022'nin ilk yarısında hızla yükselen akaryakıt dışı ithalat fiyatları şimdi hızla düşüyor. Ücret artışı da her açıdan keskin bir şekilde yavaşladı.
Bu açık eğilimler göz önüne alındığında, enflasyonun nasıl yeniden canlanabileceğini görmek zor, ancak bir hikaye anlatmayı deneyebiliriz. Teamsters UPS'de büyük ücret artışları sağlamayı başardı. Starbucks ve diğer büyük şirketlerde çok sayıda sendikal örgütlenme oldu. Artan işçi militanlığı daha büyük ücret kazanımları sağlayabilirse, bunun bir kısmı daha yüksek fiyatlara yansıyacaktır. Ayrıca daha yavaş bir verimlilik artışı görmemiz de mümkündür ki bu da maliyetleri artıracaktır. (Perşembe günü açıklanacak olan ikinci çeyrek verimlilik rakamları çok güçlü olacaktır).
Her halükarda, enflasyondaki düşüş eğiliminin tersine döndüğünü görürsek, Fed'in faiz oranlarını büyük bir şekilde artırmaya geri döneceğine dair güvenli bir bahis olabilir. Bir noktada, yeterince faiz artırımı sert bir iniş anlamına gelir.
Olasılık - yüzde 5,0
Cumhuriyetçiler hükümetin finansmanını sürdürmenin bir koşulu olarak büyük harcama kesintilerini zorluyor - Eylül ayı sonuna kadar tüm harcama tasarılarının yenilenmesi gerekecek, aksi takdirde hükümetin çeşitli bölümleri kapanacak. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçileri bütçe kesintilerinden ziyade kürtaja erişimi kısıtlamaya ve transseksüelleri dövmeye odaklanmış durumdalar ancak bu durum değişebilir.
Buradaki hikaye gayet açık. Bütçede yeterince büyük kesintiler yaparsak, ekonomi yavaşlayacak ve işsizlik oranı yükselecektir. Bu filmi daha önce de görmüştük. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçileri borç tavanını yükseltmek için kemer sıkma politikalarında ısrar ettiklerinde 2011 yılında da böyle olmuştu.
Her neyse, filmi daha önce gördüğümüz ve Başkan Biden geçen sefer başrol oynadığı için, bunun bir daha olmayacağından oldukça emin olabiliriz. Cumhuriyetçilerin talep edeceği bütçe kesintileri neredeyse kesinlikle popüler olmayacaktır. Biden bu hikayede sert durmaktan ve Cumhuriyetçilere hayır demekten çok mutlu olacaktır. Borç tavanı anlaşmasında kabul ettiğinin ötesinde herhangi bir büyük kesintiyi kabul etmeyecektir.
Olasılık - yüzde 1,0
Ukrayna'daki savaşın genişlemesi - ya Rusya nükleerleşecek ya da bir NATO ülkesine saldırarak NATO'yu doğrudan işin içine sokacak. Bu, insanlık için ekonomiden daha büyük bir tehdit oluşturuyor, ancak kendimizi yok edersek istihdam oranı için iyi olmayacaktır.
Olasılık - yüzde 5
Koronavirüsün çok daha zararlı ve aşıya dirençli yeni bir varyantı - Milyonlarca ya da 10 milyonlarca ölüme ek olarak, bu yeni bir kapanma turu anlamına gelebilir ve bizi 2020'de olduğumuz yere geri götürebilir. Anladığım kadarıyla, yeni bir varyantın mevcut varyanttan niteliksel olarak daha kötü olması pek olası değil, ancak bu olasılığı tamamen yeni bir pandemi olasılığına ekleyebiliriz.
Olasılık - yüzde 1
Büyük İklim Olayı - Gezegenin dört bir yanında, çevreye kalıcı zarar veren ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyük acılara yol açan korkunç iklim olayları görüyoruz. Bununla birlikte, en azından Amerika Birleşik Devletleri'nde ekonomik etki nispeten sınırlı olmuştur.
Bu durum değişebilir, ancak yakın gelecekte ABD ekonomisi üzerinde büyük bir etki üretecek bir iklim olayı öngörmek zor. Geçmişte, en güçlü kasırgaların ve en büyük orman yangınlarının bile ekonomi üzerinde çok sınırlı etkileri olmuştur.
Uzun vadede bir etki görüyoruz. Örneğin, kasırga ve sel felaketleri Florida'daki ev sahiplerinin sigorta yaptırmasını imkansız hale getirirse ve Kaliforniya'daki orman yangınları sigorta piyasasını yok ederse, her iki eyaletteki konut piyasası da büyük darbe alacaktır. Elbette, sigorta piyasasını sübvansiyonlar yoluyla eski haline getirebilecek yasal düzeltmeler var. Bu kötü bir politika olabilir, ancak bu felaketlerin zorladığı hesaplaşmayı erteleyecektir.
Olasılık - yüzde 1,0
Kötü hikayeler listem bu kadar. Eminim aklıma daha fazlası da gelebilir ama gelmemesini tercih ederim. Sonuç olarak, iklim konusunda kesinlikle korkunç haberler ve savaş cephesinde oldukça korkutucu haberler görsek bile, yakın vadeli ekonomik tablonun şimdilik oldukça iyi göründüğünü söyleyebilirim. Neler kaçırdım?
Bu yazı ilk olarak Dean Baker'ın Beat the Press blogunda yayınlanmıştır.
Dean Baker, 2 Ağustos 2023, Counter Punch
(Dean Baker, Washington DC'deki Ekonomi ve Politika Araştırmaları Merkezi'nde kıdemli ekonomist olarak görev yapmaktadır.)
Seçkin Deniz, 16.10.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.