Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"Yeni bir araştırma, NPTX2 proteininin düşük omurilik sıvısı seviyelerinin, semptomların ortaya çıkmasından potansiyel olarak yıllar önce hafif bilişsel bozukluğun (MCI) erken bir belirleyicisi olabileceğini göstermektedir. Araştırma ayrıca, geleneksel biyobelirteçler ve bilinen genetik risk faktörleri göz önünde bulundurulduğunda bilişsel bozukluğun tahminini geliştirerek NPTX2'yi Alzheimer ve diğer demans tedavileri için yeni bir hedef olarak önermektedir."
Certain Protein May Predict Mild Cognitive Impairment Years Before Symptoms
Yeni bir araştırma, bilişsel olarak sağlıklı yetişkinlerin omurilik sıvısındaki bir protein seviyesinin değerlendirilmesinin, semptomların ortaya çıkmasından yıllar önce bile hafif bilişsel bozukluk ve demansın gelecekteki gelişimini tahmin edebileceğini tespit etti.
Öncelikle ailesinde Alzheimer hastalığı öyküsü olan bilişsel olarak sağlıklı yetişkinleri kapsayan ve federal olarak finanse edilen uzun vadeli bir araştırmanın sonuçları, omurilik sıvısındaki belirli bir proteinin seviyelerinin azalmasının, herhangi bir semptom ortaya çıkmadan yıllar önce hafif bilişsel bozukluğun (MCI) erken bir göstergesi olarak hareket edebileceğine dair daha fazla kanıt sağlamıştır.
NPTX2 olarak bilinen bu protein farelerde öğrenme ve hafıza süreçleriyle ilişkilidir. Araştırmanın bulguları, sadece nispeten düşük NPTX2 seviyelerinin MCI ve Alzheimer demansı için olası bağımsız bir risk faktörü olduğunu değil, aynı zamanda geleneksel biyobelirteçler ve Alzheimer ile ilişkili bilinen genetik risklerle birlikte düşünüldüğünde bilişsel bozulma için tahmin kapasitesini artırdığını göstermektedir. Bu bulgular, Alzheimer ve diğer demans türlerinin önlenmesi veya tedavisi için yeni yollar açabilir.
Johns Hopkins Medicine bilim insanları tarafından büyük çoğunluğu beyaz olan 250'den fazla orta yaşlı yetişkin üzerinde yürütülen çalışmada, beyin omurilik sıvısındaki NPTX2 ölçümlerinin, semptomların ortaya çıkmasından önceki yedi yıl içinde ve hatta sonrasında MCI başlangıcını öngördüğünü ortaya koyarak bulguların önceki çalışmalarla tutarlı olduğu ve bu çalışmaları genişlettiği sonucuna varılmıştır.
Araştırma ile ilgili bir rapor 25 Temmuz'da Annals of Neurology dergisinde yayımlandı.
Alzheimer Derneği'ne göre, hafif hafıza kaybı veya dil veya yürütme işlevi gibi diğer bilişsel süreçlerle ilgili zorluklarla işaretlenen MCI, 60 yaş ve üstü kişilerin %18'ini etkilemektedir. MCI'lı kişiler normal günlük aktivitelerinin çoğunu sürdürebilirler ancak Alzheimer hastalığı veya diğer demans türleri açısından daha yüksek risk altında oldukları bilinmektedir. Yaşları 65 ve üzerinde olan 6,7 milyon Amerikalının Alzheimer demansı ile yaşadığı tahmin edilmektedir ve bu sayının 2050 yılına kadar iki katına çıkması beklenmektedir. Demansların artan yaygınlığı, daha iyi ve daha erken öngörücüler ve ilerlemeyi önleyen veya yavaşlatan tedaviler için hedefler arayışına aciliyet kazandırmıştır. Şu anda, piyasada Alzheimer'ın erken evrelerindeki semptomları az da olsa yavaşlattığı bilinen FDA onaylı yalnızca bir ilaç bulunmaktadır ve herhangi bir tedavi ya da önleyici bulunmamaktadır.
Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde nöroloji profesörü ve çalışmanın sorumlu yazarı Anja Soldan, "Araştırmamız, NPTX2 seviyelerindeki düşüşün MCI veya Alzheimer semptomlarının ortaya çıkmasından yıllar önce gerçekleştiğini gösteriyor, bu da NPTX2'yi hedef alan yeni terapötikler geliştirme olasılığını artırıyor" diyor. "Ayrıca, bu proteinin sadece Alzheimer'a özgü bir belirteç olmadığı ve bu bulguların çeşitli diğer nörodejeneratif hastalıklarla ilgili olabileceği görülüyor. Dolayısıyla, NPTX2 seviyelerini artırmanın yollarını bulabilirsek, diğer hafıza kaybı veya bilişsel bozukluk türlerini erken tespit etmek ve muhtemelen tedavi etmek için de uygulanabilir."
Ulusal Sağlık Enstitüleri ve Johns Hopkins Medicine tarafından işe alınan yetişkinleri kapsayan çalışma için araştırmacılar, bilişsel olarak normal 269 kişiye başlangıçta tıbbi ve bilişsel muayeneler yaptı ve iki yılda bir omurilik sıvısı örnekleri topladı. Katılımcıların başlangıçtaki yaş ortalaması 57,7 idi. Neredeyse tamamı beyazdı, %59'u kadındı, çoğu üniversite eğitimliydi ve %75'inin Alzheimer hastası yakın bir akrabası vardı. NPTX2 seviyelerinin yanı sıra Alzheimer hastalarında bulunan ana anormal proteinler olan beta-amiloid, total tau ve fosfor-tau da ölçülmüştür. Denekler ortalama 16 yıl boyunca klinik ve bilişsel değerlendirmelere tabi tutulmuştur.
Sonuçlar şunları gösterdi:
- Zaman içinde, 77 denek başlangıç ölçümlerinden sonraki yedi yıl içinde veya sonrasında MCI veya demansa ilerlemiştir. Bu katılımcıların %88'ine demansın birincil veya ikincil nedeni olarak Alzheimer teşhisi konmuştur.
- MCI'ya ilerleyenlerin başlangıçtaki NPTX2 seviyeleri, bozulmadan kalanlara kıyasla ortalama %15 daha düşüktü; bu fark, başlangıçtaki Alzheimer biyobelirteç seviyeleri ve genetik faktörler hesaba katıldıktan sonra da önemini korudu.
- Başlangıçtaki tau ve fosfor-tau seviyelerinin daha yüksek olması, zaman içinde NPTX2'de daha büyük düşüşlerle ilişkilendirilmiştir; bu da NPTX2'nin tau patolojisine yanıt olarak azalabileceğini düşündürmektedir.
Soldan, "Şu anda sadece Alzheimer hastalığının hafif semptomlarını değiştiren ilaçlarımız var ve bilişsel olarak normal ancak daha yüksek risk altında olan insanlara verecek hiçbir şeyimiz yok" diye vurguluyor. Ancak Soldan, bu durum değiştiğinde ve değişirse, bu riski tahmin etmenin doğru bir yoluna sahip olmanın tedavileri hedeflemede büyük bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.
Soldan ayrıca, NPTX2 seviyeleri için omurilik sıvısı örneklerini rutin olarak test etmenin basit bir yolundan "çok uzakta olduğumuz" ve hangi faktörlerin protein seviyelerini değiştirdiğini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu konusunda uyardı. Potansiyel temel nedenler genetik, yaşam tarzı faktörleri veya bunların bir kombinasyonu olabilir.
Soldan, çalışma popülasyonunun ırksal ve eğitimsel yapısı da dahil olmak üzere yeni çalışmanın sınırlamalarının da altını çizdi.
JOHNS HOPKINS MEDICINE, 4 AĞUSTOS 2023, SciTechDaily
Mustafa Tamer, 01.11.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Referans: "NPTX2 in Cerebrospinal Fluid Predicts the Progression From Normal Cognition to Mild Cognitive Impairment" Anja Soldan, Sungtaek Oh, Taekyung Ryu, Corinne Pettigrew, Yuxin Zhu, Abhay Moghekar, Mei-Fang Xiao, Gregory M. Pontone, Marilyn Albert, Chan-Hyun Na and Paul Worley, 22 Haziran 2023, Annals of Neurology. DOI: 10.1002/ana.26725
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.